అమరావతికి వరద ముప్పు ఉందని ప్రభుత్వం అంగీకరించినట్లేనా?

వరద ముప్పు ఒప్పుకోకున్నా చర్యలు మాత్రం వరద నివారణవైపే

2014లో ఏర్పడిన తెలుగుదేశం కూటమి ప్రభుత్వం మొదటిసారిగా కొండవీటి వాగు నుంచి వచ్చే వరద నీటిని కృష్ణానదిలోకి ఎత్తిపోసేందుకు 2017లో రూ. 237 కోట్లతో ఎత్తిపోతల పథకాన్ని నిర్మించింది. ప్రస్తుతం ఈ పథకం ద్వారా 5,000 క్యూసెక్స్ నీటిని ఎత్తిపోస్తున్నారు. మరో 4,000 క్యూసెక్స్ గ్రావిటీ ద్వారా ఎక్కేప్ రెగ్యులేటర్ నుంచి బకింగ్‌హామ్ కాలువలోకి వెళ్తోంది. ఇటీవలి వర్షాల్లో నీరు నిలిచిపోయి బురదమయమవుతున్న నేపథ్యంలో, ఉండవల్లికి పడమర వైపున మరో ఎత్తిపోతల పథకాన్ని 8,400 క్యూసెక్స్ సామర్థ్యంతో నిర్మించేందుకు డీపీఆర్ సిద్ధమైంది. అలాగే వైకుంఠపురం వద్ద 5,650 క్యూసెక్స్ సామర్థ్యంతో మరో పథకానికి ప్రణాళికలు రూపొందుతున్నాయి.

గత ఏడాది (2024) కృష్ణానదిలో 11.43 లక్షల క్యూసెక్స్ వరద వచ్చినప్పుడు ప్రకాశం బ్యారేజ్ సమీపంలోని ఎత్తిపోతల సామర్థ్యాన్ని మరో 1,000 క్యూసెక్స్ పెంచాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది. కృష్ణా నది నుంచి తాళ్లాయపాలెం వరకు కరకట్ట నిర్మాణం ద్వారా వరద నీరు పొలాల్లోకి రాకుండా గతంలోనే ప్రభుత్వాలు చర్యలు తీసుకున్నాయి. ఈ చర్యలు అమరావతి ప్రాంతం కృష్ణానది స్థాయికి దిగువన ఉన్నందున వరద నీటిని ఎత్తిపోయాల్సిన అవసరాన్ని సూచిస్తున్నాయి. మరి ముప్పు లేదంటున్నప్పుడు ఇంత భారీగా నిర్మాణాలు ఎందుకనే ప్రశ్న పలువురు మేధావుల నుంచి వస్తోంది.

ఇటీవల వచ్చిన వరదనీటిని కొండవీటి వాగు ఎత్తిపోతల నుంచి కృష్ణానదిలోకి ఎత్తిపోస్తున్న దృశ్యం

అధ్యయనాలు ఏమంటున్నాయి?

నెదర్లాండ్స్‌కు చెందిన ఆర్కాడిస్ సంస్థతోపాటు టాటా కన్సల్టెన్సీ ఇంజినీరింగ్ సంస్థలతో వరదలపై ప్రభుత్వం అధ్యయనం చేయించి, రాజధాని బ్లూ మాస్టర్ ప్లాన్ రూపొందించారు. దీని ప్రకారం, 12,350 క్యూసెక్స్ వరకు వరద నీటిని ఎత్తిపోయవచ్చు. కొండవీటి వాగు 29 కిలోమీటర్లు ప్రవహిస్తుంది. మధ్యలో పాలవాగు, కొటేళ్ల వాగులు కలుస్తాయి. ఈ అధ్యయనాలు వరద ముప్పును స్పష్టంగా గుర్తించినట్టే కనిపిస్తున్నాయి.

అంతర్జాతీయ సంస్థలు కూడా ఇదే అభిప్రాయాన్ని వ్యక్తం చేస్తున్నాయి. ప్రపంచ బ్యాంకు, ఏషియన్ డెవలప్‌మెంట్ బ్యాంక్ (ఏడీబీ) అమరావతి అభివృద్ధికి రుణాలు మంజూరు చేస్తున్నప్పుడు వరద ముప్పుపై ఆందోళన వ్యక్తం చేశాయి. వరద నిర్వహణ వ్యవస్థలను బలోపేతం చేయాలని, నేచర్-బేస్డ్ సొల్యూషన్లు అమలు చేయాలని సూచించాయి. 2024-25లో అమరావతి అభివృద్ధికి రూ.15,000 కోట్లు కేటాయించిన కేంద్ర బడ్జెట్‌లోనూ వరద నివారణ చర్యలు ప్రధానమైనవి.

రాజకీయ వివాదాల మధ్య వాస్తవాలు

విపక్ష వైఎస్ఆర్‌సీపీ నేతలు అమరావతి వరద ముంపు ప్రాంతమని విమర్శిస్తున్నారు. మాజీ మంత్రి అంబటి రాంబాబు ఎన్డీఏ ప్రభుత్వాన్ని విమర్శిస్తూ, మీడియా స్వేచ్ఛను అణచివేస్తున్నారని ఆరోపించారు. అయితే ప్రభుత్వం మాత్రం "అమరావతి పూర్తిగా సురక్షితం" అంటూ మంత్రి పి నారాయణ భరోసా ఇస్తున్నారు. గ్రావిటీ కాలువలు, రిజర్వాయర్ల నిర్మాణాలు వరద నివారణకు సహాయపడ్డాయని చెబుతున్నారు.

2024లో విజయవాడ వరదల తర్వాత ప్రపంచ బ్యాంకు, ఏడీబీలు వరద మిటిగేషన్ చర్యలను కఠినంగా అమలు చేయాలని షరతులు విధించాయి. 2025లో కూడా కొండవీటి వాగు ప్రాంతం ముంపునకు గురైంది. రెండోసారి వరదలు సంభవించాయి. దీంతో రూ.1,585 కోట్లు కొత్త రిజర్వాయర్లకు కేటాయించారు. ఈ చర్యలు ముప్పును ఒప్పుకున్నట్టుగానే ఉన్నాయి.

ముందుచూపు లేకపోతే పరిణామాలు?

అమరావతిని 'క్లైమేట్ రెసిలెంట్' నగరంగా మార్చాలంటే వరద నిర్వహణ ప్రణాళికలు కీలకం. సీఈఈడబ్ల్యూ (Council on Energy, Environment and Water) రిపోర్టు ప్రకారం భవిష్యత్ క్లైమేట్ రిస్క్‌లను అంచనా వేసి చర్యలు తీసుకోవాలి. ఇది భారతదేశంలోని ఒక ప్రముఖ స్వతంత్ర పరిశోధన సంస్థ. ఇది శక్తి, పర్యావరణం, నీటి వనరులు, వాతావరణ మార్పులు, సుస్థిర అభివృద్ధి వంటి అంశాలపై పరిశోధనలు చేస్తుంది.

సీఈఈడబ్ల్యూ రిపోర్టు అనేది ఈ సంస్థ విడుదల చేసే నివేదికలను సూచిస్తుంది. ఈ నివేదికలు సాధారణంగా వాతావరణ రిస్క్‌లు, వరద నిర్వహణ, నీటి వనరుల సంరక్షణ, పునరుత్పాదక శక్తి, ఇతర సుస్థిర అభివృద్ధి అంశాలపై లోతైన విశ్లేషణలను అందిస్తాయి. అమరావతి సందర్భంలో సీఈఈడబ్ల్యూ రిపోర్టు అనేది రాజధాని ప్రాంతంలో వరద ముప్పు, క్లైమేట్ రిస్క్‌లు లేదా నీటి నిర్వహణకు సంబంధించిన అధ్యయనాన్ని సూచిస్తుంది. ఈ రిపోర్టులు వరద నివారణకు అవసరమైన సాంకేతిక, వాతావరణ ఆధారిత పరిష్కారాలను సూచిస్తూ ప్రభుత్వాలకు మార్గనిర్దేశం చేస్తాయి. ఉదాహరణకు సీఈఈడబ్ల్యూ రిపోర్టు అమరావతి వంటి నదీతీర ప్రాంతాల్లో భవిష్యత్ వాతావరణ మార్పుల వల్ల కలిగే వరద రిస్క్‌లను అంచనా వేసి, వాటిని తగ్గించేందుకు సహజ సిద్ధమైన (నేచర్-బేస్డ్) పరిష్కారాలు లేదా ఇంజనీరింగ్ పరిష్కారాలను సిఫార్సు చేయవచ్చు. ఈ నివేదికలు విజ్ఞాన ఆధారిత నిర్ణయాలు తీసుకోవడంలో ప్రభుత్వాలకు, సంస్థలకు సహాయపడతాయి.

ప్రభుత్వం ఇప్పుడు నెదర్లాండ్స్ గ్రావిటీ కాలువ వ్యవస్థను అనుసరించి చర్యలు తీసుకుంటోంది. కానీ ముప్పు లేదంటూ ప్రచారం చేస్తున్నప్పుడు ఈ చర్యలు ఎందుకు? ఇది ప్రజలను భ్రమలో పడేస్తుందా?

చివరగా చెప్పాలంటే ప్రభుత్వ చర్యలు వరద ముప్పును ఒప్పుకున్నట్టుగానే కనిపిస్తున్నాయి. రాజధాని అభివృద్ధి కోసం ఇటువంటి ముందుచూపు అవసరం. కానీ వాస్తవాలను స్పష్టంగా ప్రకటించడం ప్రజల విశ్వాసాన్ని పెంచుతుంది. లేకపోతే రాజకీయ వివాదాలు మాత్రమే మిగులుతాయి.