చైనా నుంచి ఎఫ్ డీ ఐల సంగతి సరేకానీ.. ఎల్ఏసీ మాటేమిటీ?

భారత విదేశాంగ మంత్రి ఎస్ జైశంకర్- చైనా కౌంటర్ వాంగ్ యీ జూలై ప్రారంభంలో కజకిస్తాన్‌లోని అస్తానాలో షాంఘై సహకార సంస్థ శిఖరాగ్ర సదస్సు సందర్భంగా సమావేశమయ్యారు. జూలై 25న, వారు ASEAN (అసోసియేషన్ ఆఫ్ సౌత్ ఈస్ట్ ఏషియన్ నేషన్స్) విదేశాంగ మంత్రుల సమావేశం సందర్భంగా లావోస్ రాజధాని వియంటియాన్‌లో మళ్లీ సమావేశమయ్యారు.

భారతదేశ వృద్ధి, అభివృద్ధికి తోడ్పడటానికి చైనా నుంచి ఎఫ్‌డిఐ (విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులు) లు భారీ స్థాయిలో రాబట్టాలని బడ్జెట్ కేంద్ర ప్రభుత్వం ప్రతిపాదించింది. ఈ నేపథ్యంలో ఇటీవల జరిగిన సమావేశాల గురించి ప్రాధాన్యం ఏర్పడింది. మే 2020లో భారత్- చైనా సైనికులు గల్వాన్ లో ఘర్షణ పడ్డారు.

ఇరు వైపులా సైనికులు ప్రాణాలు కొల్పోయారు. తరువాత రెండు దేశాల మధ్య యుద్ధ వాతావరణం నెలకొంది. పోటాపోటిగా మిర్రర్ డిప్లాయ్ మెంట్ జరిగింది. తరువాత అగ్ర నేతలైన మోదీ- జిన్ పింగ్ మధ్య సమావేశాలు కూడా ఆగిపోయాయి. ఇప్పటి వరకూ సరిహద్దుల మధ్య ఉద్రిక్తతలు మాత్రం సమసి పోలేదు. దీనికి తోడు భారత్ కూడా దక్షిణ చైనా సముద్రంలో తన నావికా దళాన్ని మోహరించింది.

జూలై 25న జరిగిన జై శంకర్- వాంగ్ యీ సమావేశం జరిగింది. ఇందులో జైశంకర్ మాట్లాడుతూ.. మా సంభాషణ, మా ద్వైపాక్షిక సంబంధాల గురించి ఇప్పుడు ఉన్నచర్యలను ముందుకు తీసుకెళ్లడానికి మరొక అవకాశాన్ని అందిస్తుంది " అని అన్నారు.

ప్రపంచంలోని రెండు అత్యధిక జనాభా కలిగిన దేశాలు. రెండు ప్రధాన ఆర్థిక వ్యవస్థలు, సుస్థిరమైన చైనా-భారతీయ సంబంధాలు ఆసియాకే కాకుండా బహుళ ధ్రువ ప్రపంచాన్ని సృష్టించేందుకు కూడా ముఖ్యమైనవని భారత విదేశాంగ మంత్రి అన్నారు.

అయితే సరిహద్దుల్లో శాంతి, ప్రశాంతతకు విఘాతం కలగడం వల్ల గత నాలుగేళ్లుగా ఇరు దేశాల మధ్య సంబంధాలపై నీలినీడలు కమ్ముకున్నాయని జైశంకర్‌ అభిప్రాయపడ్డారు. "సంబంధిత సమస్యలను పరిష్కరించడానికి మేము ఇద్దరూ గణనీయమైన ప్రయత్నాలు చేసాము. చేస్తున్నాం.. మా ప్రయత్నం ఆ ప్రక్రియను పూర్తి చేసి, వాస్తవ నియంత్రణ రేఖకు, మేము గతంలో సంతకం చేసిన ఒప్పందాల పట్ల పూర్తి గౌరవం ఉండేలా చూడడమే” అని ఆయన అన్నారు.

భారత విదేశాంగ మంత్రి ఇంక మాట్లాడుతూ.. "ఈ రోజు సమావేశం ఆ విషయంలో మా అధికారులకు బలమైన మార్గదర్శకత్వం ఇవ్వడానికి వీలు కల్పిస్తుందని నేను ఆశిస్తున్నాను." అని అన్నారు.

వివాదాస్పద ప్రాంతాల్లో యథాతథ స్థితిని కొనసాగించడానికి ఒప్పందాలను ఉల్లంఘిస్తూ అనేక వ్యూహాత్మక అంశాలను నియంత్రించడానికి ఏప్రిల్ 2020లో LAC వెంట తన దళాలను తరలించాలని చైనా ఏకపక్షంగా తీసుకున్న నిర్ణయం తీసుకుంది. దీనితో సరిహద్దు వద్ద ఉద్రిక్తతలు ప్రారంభం అయ్యాయి.

ఈ వివాదాలను రాజేసింది చైనానే అని సుస్పష్టం. తరువాతనే చైనా నే కొన్ని పాయింట్ల నుంచి తన పీఎల్ఏను వెనక్కి పిలిపించుకుంది. అయితే కొన్ని వ్యూహత్మక ప్రాంతాల నుంచి మాత్రం చైనా ఇంక వెనక్కి వెళ్లలేదు. ప్రస్తుతం ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న పరిస్థితుల, సవాళ్ల నేపథ్యంలో చైనా- భారత్ లు కలిసి నడవాల్సిన అవసరం ఉందని జై శంకర్ మాటగా ఉంది.

అవగాహన- పరస్పర విశ్వాసాన్ని పెంచుకోవాలి, విభేదాలను సరిగ్గా పరిష్కరించుకుని, పరస్పర ప్రయోజనకరమైన సహకారాన్ని అభివృద్ధి చేసుకోవాలి” అని వాంగ్ యి కూడా జైశంకర్‌తో అన్నారు.

తన ఆర్థిక సర్వేలో, ఎగుమతులను పెంచడానికి చైనా కంపెనీల నుంచి పెట్టుబడులను ఆకర్షించడానికి ప్రభుత్వం బలమైన వాదనను వినిపించింది. చైనా పెట్టుబడుల వల్ల ప్రయోజనం పొందిన మెక్సికో, వియత్నాం, తైవాన్, దక్షిణ కొరియా వంటి దేశాల ఉదాహరణలను ఉటంకిస్తూ, “భారతీయ తయారీని పెంచడానికి, ప్రపంచ సరఫరా గొలుసులోకి భారతదేశాన్ని జొప్పించడానికి ఎఫ్ డీఐలు అవసరమం అని సర్వే పేర్కొంది. మనం పూర్తిగా దిగుమతులపై ఆధారపడటం తగ్గించాలని కూడా ప్రభుత్వం లక్ష్యంగా ఉంది. ఇందుకోసం భారీ స్థాయిలో విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులు అవసరమని వాదిస్తోంది.

వాణిజ్యంపై ఆధారపడకుండా ఎఫ్‌డిఐని వ్యూహంగా ఎంచుకోవడానికి ఆర్థిక సర్వే ప్రాధాన్యం ఇచ్చింది. " భారత్, చైనాకు అగ్ర దిగుమతి భాగస్వామి. ప్రతిఏడు భారత్ కు చైనాతో వాణిజ్య లోటు పెరుగుతోంది. యుఎస్- యూరప్‌లు తమ తక్షణ సోర్సింగ్‌ను చైనా నుంచి దూరంగా మార్చుకున్నందున, చైనా కంపెనీలు భారత్ లో పెట్టుబడులు పెట్టడం, ఆ ఉత్పత్తులను చైనా నుంచి దిగుమతి చేసుకోవడం కంటే ఈ మార్కెట్‌లకు ఎగుమతి చేయడం, తక్కువ విలువను జతచేయడం, వాటిని తిరిగి ఎగుమతి చేయడం మరింత ప్రభావవంతంగా ఉంటుందని ఆర్థిక సర్వే అంచనా వేస్తోంది.

చైనా నుంచి ఎఫ్‌డిఐని కోరుతున్నట్లు మోదీ ప్రభుత్వం చేసిన ప్రకటన ప్రతిపక్ష శ్రేణులలో ఆగ్రహాన్ని సృష్టించింది, ముఖ్యంగా కాంగ్రెస్, ఎల్‌ఎసి వద్ద భారత భూభాగాన్ని చైనా ఆక్రమించడం కొనసాగించినప్పటికీ ప్రభుత్వం చైనాతో ఆర్థిక సహకారాన్ని తిరిగి ప్రారంభించిందని తీవ్రంగా విమర్శించింది.

కానీ LAC వద్ద ఉద్రిక్తతలు తగ్గించడానికి, చైనాతో సంబంధాలను సాధారణీకరించడానికి మోదీ నిర్ణయం చాలా నెలల నుంచి స్పష్టంగా ఉంది. లోక్‌సభ ఎన్నికలకు ముందు అమెరికన్ మ్యాగజైన్ న్యూస్‌వీక్‌తో మాట్లాడుతూ, "భారత్‌కు, చైనాతో సంబంధం ముఖ్యమైనది" అని అన్నారు. "మా ద్వైపాక్షిక సంబంధాలలో అసాధారణతలను మన వెనుక ఉంచడానికి, మన సరిహద్దులలో సుదీర్ఘమైన పరిస్థితిని అత్యవసరంగా పరిష్కరించాల్సిన అవసరం ఉందని నా నమ్మకం" అని ఆయన అన్నారు.

భారత్- చైనాల మధ్య స్థిరమైన, శాంతియుత సంబంధాలు కేవలం మన రెండు దేశాలకే కాకుండా మొత్తం ప్రాంతానికి, ప్రపంచానికి ముఖ్యమైనవి అని మోదీ తన ఇంటర్వ్యూలో అన్నారు. "దౌత్య, సైనిక స్థాయిలలో సానుకూల, నిర్మాణాత్మక ద్వైపాక్షిక చర్చల ద్వారా, మేము మా సరిహద్దులలో శాంతి ప్రశాంతతను పునరుద్ధరించగలము. అలాగే కొనసాగించగలమని నేను ఆశిస్తున్నాను. దీనినే మేము విశ్వసిస్తున్నాను" అని ఆయన అన్నారు.

మోదీ ప్రభుత్వంలోని ఇతర సీనియర్ సభ్యులు కూడా ఇటీవలి నెలల్లో చైనా వ్యతిరేక స్వరాన్ని, తీవ్రతను తగ్గించారు. జూన్‌లో ధర్మశాలలో యుఎస్ కాంగ్రెస్ ప్రతినిధి బృందం దలైలామాను కలవడానికి అనుమతించబడినప్పుడు కూడా భారత్ పై ఎటువంటి బలమైన విమర్శలను చేయకుండా చైనా సంయమనం పాటించింది.

అయితే, సమావేశంలో, LAC వద్ద మిగిలిన ఫ్లాష్‌పాయింట్‌ల నుంచి చైనా దళాలను ఉపసంహరించుకుంటామని వాంగ్ యి ఎటువంటి హామీ ఇవ్వలేదు. బదులుగా, చైనా విదేశాంగ మంత్రి ఇరుపక్షాల మధ్య ఆర్థిక సహకారాన్ని అభివృద్ధి చేయడం, మెరుగుపరచడంపై దృష్టి పెట్టాలని అలాగే వారి విభేదాలను తగ్గించుకోవడానికి రిలాక్స్డ్ విధానాన్ని అవలంబించాలని సూచించారు. సమావేశం తర్వాత, చైనా విదేశాంగ మంత్రిత్వ శాఖ కూడా చైనా నుంచి ఎఫ్‌డిఐని పెంచడానికి, రెండు దేశాల మధ్య ప్రత్యక్ష విమానాలను తిరిగి ప్రారంభించే దిశగా చర్యలు తీసుకోవాలని భారతదేశాన్ని కోరింది.

అయితే LAC వద్ద మిగిలిన ప్రాంతాల నుంచి సైన్యాన్ని ఉపసంహరించుకోవాలని చైనా నిర్ణయించనంత వరకు రెండు పొరుగు దేశాల మధ్య ఆర్థిక సహకారాన్ని సాధారణీకరించడానికి మోదీ ప్రభుత్వం ఎందుకు అంగీకరించింది?

చైనాతో సంబంధాలను తిరిగి ట్రాక్‌లోకి తీసుకురావాలని ప్రధాని ఆసక్తిగా ఉన్నప్పటికీ, పార్లమెంటులో ఆయనకు తగ్గిన మెజారిటీ ఇప్పుడు మరింత భయంకరంగా మారింది. 1980వ దశకం మధ్యలో అరుణాచల్ ప్రదేశ్‌లో సోమ్‌డోరాంగ్ చు ఎపిసోడ్ సమయంలో కూడా భారత్, చైనా సైనికుల మధ్య ఇలాంటి ప్రతిష్టంభన ఏర్పడిందని నిపుణులు అభిప్రాయపడ్డారు.

1988లో రాజీవ్ గాంధీ చారిత్రాత్మక చైనా పర్యటన సందర్భంగా కూడా ఇది కొనసాగింది. 1962 సరిహద్దు వివాదం తర్వాత ఇరుపక్షాల మధ్య మొదటి ప్రధానమంత్రి పర్యటన అదే కావడం గమనార్హం. సరిహద్దు వెంబడి శాంతి - ప్రశాంతతను కొనసాగించడానికి ఇరుపక్షాలు ఒక ఒప్పందంపై సంతకం చేసిన తర్వాత, సోమ్‌డోరాంగ్ చు స్టాండ్-ఆఫ్ చివరికి 1993లో పరిష్కరించబడింది. ఇదే విధమైన చర్యను మోదీ ప్రారంభించగలరా అనేది ఊహాగానాలుగానే మిగిలిపోయింది.