ఏపీలో దీపావళితో ఊరి పేర్లు..ఎక్కడంటే
పండుగల పేర్లతో ఊరు పేర్లు ఉండటం చాలా అరుదైన విషయం. శ్రీకాకుళం జిల్లాలో రెండు గ్రామాలు ఉన్నాయి.
By : Vijayakumar Garika
Update: 2025-10-20 06:48 GMT
శ్రీకాకుళం జిల్లా, ఆంధ్రప్రదేశ్లోని ఈశాన్య భాగంలో ఉంది. ఒకప్పుడు ఈ జిల్లా కాళింగ రాజ్యానికి చెందిన చారిత్రక ప్రాంతం. బౌద్ధ, జైన మతాలకు సంబంధించిన ప్రదేశాలు ఇక్కడ ఎక్కువగా కనిపిస్తాయి. దీపావళి అనే పేరుతో రెండు గ్రామాలు ఉన్నాయి. ఒకటి గార మండలంలో (జిల్లా కేంద్రం నుండి సుమారు 9 కి.మీ. దూరంలో), మరొకటి టెక్కాలి మండలంలోని ఆయోధ్యాపురం పంచాయతీలో ఉన్నాయి. ఈ గ్రామాల పేర్లు దీపావళి పండుగకు సంబంధించినది కాదు. కానీ చారిత్రక కథలతో ముడిపడి ఉంది. ఆ చారిత్రక నేపథ్యం ఏంటంటే..
1. గార మండలంలోని దీపావళి గ్రామం
- స్థానం & వివరాలు: గార మండలంలో దీపావళి అనే గ్రమాం ఉంది. ఇది చాల చిన్న గ్రామం. ఈ గ్రామం 143 హెక్టార్ల విస్తీర్ణంలో వ్యాపించి ఉంది. జనాభా సుమారు 1,000 మంది (2011 జనాభా ప్రకారం 1,181 మంది). గ్రామస్థులు ప్రధానంగా సొండి (సొండి) గిరిజన తెగకు చెందినవారు. ఈ గ్రామం శ్రీకూర్మం (కుర్మనాథ స్వామి ఆలయం)కు సమీపంలో ఉంటుంది.
- చారిత్రక నేపథ్యం:
- ఒకప్పుడు ఈ ప్రాంతం కాళింగ రాజుల పాలనలో ఉండేది. ఒకసారి కాళింగ రాజు (కొన్ని కథల్లో శ్రీకాకుళం రాజు అని పేర్కొనబడింది) శ్రీకుర్మనాథ స్వామి ఆలయానికి దర్శనం చేసుకుని తిరిగి వస్తుండగా, మార్గమధ్యలో అశక్తి వల్ల పడిపోతాడు (స్పృహ తప్పి అచేతనంగా మారతాడు). దీనిని గమనించిన గ్రామస్థులు వెంటనే దూరంగా దీపాలు (ఆయిల్ లాంపులు) వెలిగించి, నీరు పోసి రాజును ఆదరిస్తారు. ఈ ఘటన దీపావళి పండుగ రోజున జరిగినట్టు చెబుతారు. అయితే రాజు తేరుకుని, గ్రామస్థుల అందరికీ కృతజ్ఞత చెబుతూ.. "మీరు దీపాల వెలుగులో నన్ను చేరదీసి రక్షించారు. కాబట్టి ఈ గ్రామానికి 'దీపావళి' అనే పేరు పెట్టుతాను" అని ప్రకటించాడు. అలాగే గ్రామానికి పన్నుల మినహాయింపు కూడా ప్రకటించాడు. కథ శతాబ్దాలుగా ప్రజల మధ్య వారసత్వంగా చెప్పుకుంటున్నారు. రెవెన్యూ రికార్డుల్లో కూడా ఈ పేరు ఉంది.
- ప్రత్యేకతలు: ఈ గ్రామంలో దీపావళి పండుగను ఐదు రోజులు జరుపుకుంటారు. ముందుగా పితృదేవతలకు (పూర్వీకులకు) పూజలు చేస్తారు. తర్వాత దీపాలు వెలిగిస్తారు. కుటుంబాలు కలిసి భోజనాలు చేస్తారు. గ్రామం దీపాలతో మెరిసిపోతుంది. సంక్రాంతి సమయంలో కూడా అల్లుడిని స్వాగతించే ఆచారాలు ఉన్నాయి.
2. టెక్కాలి మండలం, ఆయోధ్యాపురం పంచాయతీలోని దీపావళి గ్రామం
- స్థానం & వివరాలు: ఈ గ్రామం టెక్కాలి మండలం అయోధ్యాపురం పంచాయతీ పరిధిలో మరో దీపావళి అనే గ్రామం ఉంది. ఇది జిల్లా కేంద్రం నుండి సుమారు 40-50 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. ఇది కూడా చిన్న గ్రామం. సుమారు 50 వరకు కుటుంబాలు ఈ గ్రామంలో నివసిస్తుంటారు.
- చారిత్రక నేపథ్యం:
- ఈ గ్రామం గురించి కూడా దీపావళి పండుగకు సంబంధించిన కథ ఉంది. ఇక్కడ కూడా ఒక రాజు లేదా పాలకుడు సహాయం కోరిన సందర్భంలో గ్రామస్థులు దీపాలతో సేవ చేసి, పేరు పొందినట్టు చెబుతారు. ఈ ప్రాంతం కూడా కాళింగ రాజవంశాల పాలనలో ఉండేది, బౌద్ధ-జైన చరిత్రతో ముడిపడి ఉంది. రెవెన్యూ రికార్డుల్లో 'దీపావళి' పేరు ఉంది. శ్రీకాకుళం జిల్లా 1950లో విశాఖపట్నం జిల్లా నుండి విభజించబడింది. ఈ గ్రామాల పేర్లు శతాబ్దాల క్రితం రాజుల పాలనలో ఏర్పడినట్టు చెబుతారు. ఈ కథలు గ్రామాల సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి. దీపాలు (వెలుగు) మానవత్వం, సహాయానికి చిహ్నంగా చెబుతారు.