పోలీసులకు ఇదో గుణపాఠం
తప్పు చేసిన వారు ఎవరైనా చట్టానికి తలవంచాల్సిందే. చట్టం వారి చుట్టం అయితే జరిగే పరిణమాలు ఇలాగే ఉంటాయి? ఏమి జరిగింది? ఏమిటది?;
హిందూపురం పార్లమెంట్ మాజీ సభ్యుడు, మాజీ పోలీస్ అధికారి గోరంట్ల మాధవ్ వ్యవహారం పోలీసుల మెడకు మెల్లిగా చుట్టుకుంది. మాధవ్ ను అరెస్ట్ చేసిన సమయంలో తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తలు తీసుకోవడంలో పోలీసులు ఫెయిల్ అయ్యారంటూ మాధవ్ కు సెక్యూరిటీగా ఉన్న పోలీసులపై పోలీస్ ఉన్నతాధికారులు కొరడా ఝుళిపించారు. గోరంట్ల మాధవ్ అరెస్టు సందర్భంగా జరిగిన సంఘటనలు రాజకీయ, చట్టపరమైన, సామాజిక కోణాల నుంచి వివాదాస్పదంగా మారాయి. ఈ విషయంలో పోలీసులు పాటించిన విధానాలు, జాగ్రత్తలు, చట్టపరమైన నిబంధనల అమలు, అలాగే కూటమి ప్రభుత్వం తీసుకున్న చర్యలపై రాష్ట్ర వ్యాప్త చర్చకు తెర లేచింది.
పోలీసులు అరెస్టు సమయంలో జాగ్రత్తలు పాటించారా?
భారతీయ చట్టం ప్రకారం అరెస్టు సమయంలో పోలీసులు కొన్ని కీలకమైన నిబంధనలను పాటించాలి. ఇవి సుప్రీంకోర్టు మార్గదర్శకాలు (డీకె బసు కేసు, 1997), క్రిమినల్ ప్రొసీజర్ కోడ్ (CrPC) సెక్షన్ 41B, 46, 50 లో స్పష్టంగా పేర్కొనబడ్డాయి. ఇవి కాకుండా అరెస్టు చేసిన వ్యక్తిని 24 గంటల్లో కోర్టు ముందు హాజరు పరచాలనే నిబంధన (CrPC సెక్షన్ 57) కూడా ఉంది.
గోరంట్ల మాధవ్ కేసులో అతన్ని అరెస్టు చేసిన తర్వాత నల్లపాడు పోలీసు స్టేషన్ నుంచి గుంటూరు జీజీహెచ్కు వైద్య పరీక్షల కోసం తీసుకెళ్లారు. ఆ తర్వాత కోర్టులో హాజరు పరిచారు. ఈ ప్రక్రియ చట్టపరమైన విధానాలకు అనుగుణంగా ఉంది. అయితే కస్టడీలో ఉన్నప్పుడు మాధవ్ సెల్ఫోన్లో మాట్లాడినట్లు వచ్చిన ఆరోపణలు పోలీసులు జాగ్రత్తలు పాటించడంలో విఫలమయ్యారనే అనుమానాలను లేవనెత్తాయి.
కస్టడీలో ఉన్న వ్యక్తి సెల్ఫోన్ ఉపయోగించడం సాధారణంగా అనుమతించరు. ఎందుకంటే ఇది విచారణ ప్రక్రియకు ఆటంకం కలిగించవచ్చు. సాక్ష్యాలను ప్రభావితం చేయవచ్చు. ఒకవేళ మాధవ్ ఫోన్లో మాట్లాడినట్లు నిజమైతే ఇది పోలీసుల నిర్లక్ష్యాన్ని తెలియజేస్తుంది. మాధవ్ను కోర్టులో హాజరు పరచడం, వైద్య పరీక్షలు చేయించడం వంటివి నిబంధనలకు అనుగుణంగా జరిగినట్లు కనిపిస్తున్నాయి.
సెల్ఫోన్ ఉపయోగం విషయంలో పోలీసుల నిర్లక్ష్యం
గోరంట్ల మాధవ్ వైద్య పరీక్షల సమయంలో సెల్ఫోన్లో మాట్లాడినట్లు కొన్ని నివేదికలు సూచిస్తున్నాయి. ఇది నిజమైతే పోలీసు కస్టడీలో ఉన్న వ్యక్తి స్వేచ్ఛను నియంత్రించే నిబంధనల ఉల్లంఘనగా పరిగణించాలిందే.
చట్టపరమైన కోణం
CrPC, పోలీసు మాన్యువల్ ప్రకారం, కస్టడీలో ఉన్న వ్యక్తి బయటి వారితో సంప్రదింపులు నిర్వహించడం నిషేధం. సంబంధిత అధికారుల అనుమతితో మాట్లాడవచ్చు. ఒకవేళ మాధవ్కు ఫోన్ ఉపయోగించేందుకు అనుమతి ఇచ్చినట్లయితే అది అధికారుల తీర్పుపై ఆధారపడి ఉంటుంది. కానీ ఇటువంటి అనుమతి అరుదుగా ఇస్తారు.
ఎస్పీ ప్రెస్ మీట్లో నిందితుడిని ముసుగు వేసి హాజరు పరచడం తప్పనిసరా?
గుంటూరు జిల్లా ఎస్పీ సతీశ్ కుమార్ ప్రెస్ మీట్లో గోరంట్ల మాధవ్ అరెస్టు వివరాలను వెల్లడించారు. అయితే నిందితుడిని మీడియా ముందు ముసుగు వేసి హాజరు పరచడం తప్పనిసరి అనే నిబంధన లేదు. సుప్రీంకోర్టు మార్గదర్శకాల ప్రకారం, నిందితుడిని మీడియా ముందు హాజరు పెట్టడం వల్ల వారి గౌరవం, ప్రైవసీ దెబ్బతినే అవకాశం ఉంది. ఇది మానవ హక్కుల ఉల్లంఘనగా పరిగణిస్తారు. నిందితుడిని మీడియా ముందు హాజరు పరచడం అనేది పోలీసు విచక్షణపై ఆధారపడి ఉంటుంది. కానీ ఇది తప్పనిసరి కాదు. ముఖానికి ముసుగు వేయడం కూడా కేసు స్వభావాన్ని బట్టి నిర్ణయిస్తారు. ఈ కేసులో మాధవ్ ఒక ప్రముఖ రాజకీయ నాయకుడు కాబట్టి అతని గుర్తింపు ఇప్పటికే అందరికీ తెలుసు. కాబట్టి ముసుగు అవసరం లేదనే వాదన ఉంది.
స్పెషల్ బ్రాంచ్ డీఎస్పీ బదిలీ
మాధవ్ సెక్యూరిటీలో ఉన్న స్పెషల్ బ్రాంచ్ డీఎస్పీ సీతారామయ్యను శనివారం ప్రభుత్వం ఆకస్మిక బదిలీ చేసింది. వెంటనే డీజీపీ వద్ద రిపోర్టు చేయాలని ఆదేశించింది.
11 మంది పోలీసు సిబ్బందిపై చర్యలు సమంజసమా?
పోలీసు సిబ్బందిపై చర్యలు తీసుకోవాలనే నిర్ణయం వారి వైఫల్యాలు, నిర్లక్ష్యం రుజువైతే మాత్రమే సమర్థనీయం అని చెప్పవచ్చు. శనివారం సస్పెన్షన్ కు గురైన వారిలో అరండల్ పేట సీఐ వీరాస్వామి, పట్టాభిపురం, నగరంపాలెం ఎస్ఐలు రాంబాబు, రామాంజనేయులు, ఏఎస్ఐ లు ఆంథోని, ఏడు కొండలు, నగరంపాలెం పోలీస్ స్టేషన్ కు చెందిన ఐదుగ్గురు కానిస్టేబుళ్లు, అరండల్ పేట పోలీస్ స్టేషన్ కు చెందిన ఒక కానిస్టేబుల్ సస్పెండ్ అయిన వారిలో ఉన్నారు. ఈ చర్యలు ప్రభుత్వం అతిగా, రాజకీయ ఒత్తిడి కారణంగా తీసుకున్నవైతే అవి పోలీసు శాఖ మనోబలాన్ని దెబ్బతీస్తాయి. ఈ విషయంలో స్పష్టమైన విచారణ జరపడం, ఆధారాల ఆధారంగా నిర్ణయాలు తీసుకోవడం అవసరం.
కూటమి ప్రభుత్వం చర్యలు సమర్థనీయమా?
కూటమి ప్రభుత్వం ఈ కేసులో పోలీసులపై తీసుకున్న చర్యలు రాజకీయంగా సంక్లిష్టమైనవి. గోరంట్ల మాధవ్ వైఎస్సార్సీపీ నాయకుడు కాబట్టి, అతని అరెస్టు, ఆ తర్వాత జరిగిన చర్యలు రాజకీయ ప్రతీకారంగా చూసే అవకాశం ఉంది. ఒకవైపు మాధవ్ పోలీసుల విధులకు ఆటంకం కలిగించినట్లు ఆరోపణలు ఉన్నాయి. ఈ అరెస్టును రాజకీయ కక్షసాధింపుగా వైఎస్సార్సీపీ వారు చిత్రీకరిస్తున్నారు. ఈ సందర్భంలో కూటమి ప్రభుత్వం పారదర్శకంగా వ్యవహరించడం, చర్యలను ఆధారాల ఆధారంగా నిరూపించడం చాలా ముఖ్యం. ప్రభుత్వం అతిగా చర్యలు తీసుకుంటే, అది ప్రతిపక్షాన్ని బలోపేతం చేసే అవకాశం ఉంది. ఇది చట్టపరమైన విశ్వసనీయతను కూడా దెబ్బతీస్తుంది.
పోలీసు స్వాతంత్ర్యం: పోలీసు శాఖ రాజకీయ ఒత్తిడి నుంచి స్వతంత్రంగా ఉండాలని నిపుణులు నొక్కి చెబుతున్నారు. ఈ కేసులో రాజకీయ ప్రేరణ ఉందనే ఆరోపణలు ఉన్నందున అది పోలీసు విశ్వసనీయతను దెబ్బతీస్తుంది. రాజ్యాంగ నిపుణులు ఈ కేసును రాజకీయ కక్షసాధింపుగా చూస్తున్నారు. ప్రభుత్వం రాజకీయ ప్రత్యర్థులను లక్ష్యంగా చేసుకుందని, ఇది ప్రజాస్వామ్య విలువలను దెబ్బతీస్తుందని వాదిస్తున్నారు.