లక్ష మంది దివ్యాంగుల పెన్షన్ రద్దు

కూటమి ప్రభుత్వం అధికారం చేపట్టిన తరువాత ప్రభుత్వానికి వచ్చిన ఫిర్యాదుల మేరకు సదరం (SADAREM - Software for Assessment of Disabled for Access, Rehabilitation and Empowerment) సర్టిఫికెట్ల రీ-వెరిఫికేషన్ కార్యక్రమం మొదలు పెట్టింది. మంచి ఉద్దేశ్యంతో ఈ ప్రక్రియ ప్రారంభమైనప్పటికీ, రాజకీయ వివాదాలు, అమలు లోపాలు, దివ్యాంగులపై పడుతున్న ఇబ్బందులు విమర్శలకు కారణమవుతున్నాయి. మంత్రి కొలుసు పార్థసారధి చెప్పినట్లు గత ప్రభుత్వ హయాంలో దుర్వినియోగం జరిగిందని, 7.86 లక్షల పెన్షన్ దారులలో 5.10 లక్షలకు నోటీసులు ఇచ్చి, 4.50 లక్షలు తనిఖీ చేసి 1 లక్ష మందిని అనర్హులుగా గుర్తించారని వెల్లడించారు. అయితే ఈ ప్రక్రియ ఎంత పారదర్శకంగా జరుగుతుంది? అర్హులైన కొందరు అనర్హులుగా అవుతున్నారనే విమర్శలు సైతం వస్తున్నాయి. ఈ విషయాల్లో ప్రభుత్వం ఎంత జాగ్రత్తగా వ్యవహరిస్తోందనే అంశం కూడా చర్చకు వచ్చింది.

ప్రభుత్వం ఉద్దేశ్యాలు మంచివే కానీ...

ప్రభుత్వం ఈ కార్యక్రమాన్ని ఎన్టీఆర్ భరోసా పెన్షన్ స్కీమ్ కింద అర్హులకు మాత్రమే లబ్ధి చేకూర్చడానికి చేపట్టింది. 40 శాతం డిజబిలిటీకి రూ. 6,000, 80శాతంకు రూ. 15,000 పెన్షన్ ఇస్తున్నారు. గతంలో అనర్హులకు సర్టిఫికెట్లు ఇచ్చి దుర్వినియోగం జరిగిందని, ముఖ్యంగా పులివెందుల (YSRCP నాయకుడు YS జగన్ నియోజకవర్గం)లో 1,708 మంది బోగస్ కేసులు గుర్తించామని మంత్రి చెప్పారు. ఇది గత ప్రభుత్వాన్ని రాజకీయంగా టార్గెట్ చేసినట్టు కనిపిస్తుందని కొందరు రాజకీయ పరిశీలకులు అంటున్నారు. కానీ బోగస్ లబ్ధిదారుల తొలగింపు వల్ల ప్రభుత్వ వనరులు సమర్థవంతంగా వినియోగమవుతాయనేది సానుకూల అంశం. జనవరి 2025 నుంచి డోర్-టు-డోర్ తనిఖీలు చేసి, 15,000 ఇళ్లను కవర్ చేయాలని ఆదేశాలు జారీ చేశారు. అనర్హులుగా గుర్తించినవారు మండల అభివృద్ధి అధికారి లేదా మున్సిపల్ కమిషనర్‌కు అప్పీల్ చేయవచ్చు. తాము అర్హులమని నిరూపించుకుంటే వారికి పెన్షన్ ఇవ్వటానికి ప్రభుత్వానికి ఎటువంటి అభ్యంతరం ఉండదనేది అధికారులు చెబుతున్న మాట.

డాక్టర్లకు సెక్యూరిటీ కావాలా?

అమలులో లోపాలు స్పష్టంగా కనిపిస్తున్నాయి. డాక్టర్లు తమకు సెక్యూరిటీ కావాలని అడుగుతున్నారు, ఎందుకంటే అనర్హులుగా గుర్తింపబడినవారు ఆగ్రహంతో దాడి చేసే అవకాశం ఉందని వైద్యులు అంటున్నారు. గతంలో ఫేక్ సర్టిఫికెట్లు ఇచ్చిన వైద్యులపై చర్యలు తీసుకోవాలని ప్రభుత్వం చెప్తున్నప్పటికీ, ఆ డాక్టర్లు ఒత్తిళ్లకు గురైనట్టు ఆరోపణలు ఉన్నాయి. మంత్రి చెప్పినట్టు, సర్టిఫికెట్లు ఇచ్చింది వైద్యులు, రద్దు చేసింది కూడా వైద్యులే... కానీ ఈ ప్రక్రియలో వైద్యులపై బాధ్యత మొత్తం మోపడం సమంజసమా? ఇతర రాష్ట్రాల్లో (ఉదా. మహారాష్ట్ర) ఫేక్ సర్టిఫికెట్ల సమస్య ఉంది. కానీ అక్కడ కూడా రికార్డులు తారుమారు అవుతున్నాయని ఆరోపణలు ఉన్నాయి.

దివ్యాంగుల దృక్కోణం...

YSRCP ఈ ప్రక్రియను తీవ్రంగా వ్యతిరేకిస్తోంది. దివ్యాంగుల విభాగం అధ్యక్షుడు కిరణ్ రాజ్ NDA ప్రభుత్వం లక్ష మంది దివ్యాంగుల పెన్షన్లు రద్దు చేసి, రీ-వెరిఫికేషన్ పేరుతో హరాస్ చేస్తుందని ఆరోపించారు. క్యాంపులలో కనీస సౌకర్యాలు (నీరు, షెల్టర్) లేవని, ఎండలో వేచి ఉండాల్సి వస్తుందని ఫిర్యాదులు ఉన్నాయి. ఒక దివ్యాంగుడు సదరం క్యాంపుకు వెళ్తూ రోడ్డు ప్రమాదంలో గాయాలపాలయ్యాడని YSRCP సోషల్ మీడియాలో పోస్ట్ చేసింది. ఎన్నికల ముందు దివ్యాంగులుగా గుర్తించినవారు ఇప్పుడు అనర్హులుగా మారడం ఎలా? అని ప్రశ్నిస్తున్నారు. డిప్యూటీ సీఎం పవన్ కల్యాణ్ సైలెంట్‌గా ఉన్నారని విమర్శలు ఉన్నాయి.

దివ్యాంగుల ఫిర్యాదులు

కొత్త సర్టిఫికెట్లు ఇవ్వకుండా ఉన్న పెన్షన్లు తొలగించడం సరైంది కాదని దివ్యాంగుల సంఘం నాయకులు అంటున్నారు. నోటీసులు ఉపసంహరించాలని డిమాండ్ చేస్తున్నారు. కొన్ని కేసుల్లో 69 శాతం డిజబిలిటీ ఉన్నా పెన్షన్ రద్దు చేశారని ఆరోపిస్తున్నారు. TDP MLA పైలా ప్రసాదరావు కూడా ఈ ప్రక్రియను రీకన్సిడర్ చేయాలని అడిగారు. ఎందుకంటే ఇది భయం, నొప్పి కలిగిస్తుందని అన్నారు. ఇది రాజకీయ దురుద్దేశ్యంతో జరుగుతుందని విమర్శలు ఉన్నాయి.

మానసిక దివ్యంగుల నోటీసులు వెనక్కి...

ప్రభుత్వం దివ్యాంగుల పెన్షన్ల రీవెరిఫికేషన్ ప్రక్రియలో మానసిక వైకల్యం (మెంటల్ రిటార్డేషన్, మెంటల్ ఇల్‌నెస్) ఉన్న 18 ఏళ్ల లోపు వారికి జారీ అయిన నోటీసులు ఉపసంహరించుకుంది. ఈ మేరకు బుధవారం ఉత్తర్వులు జారీ చేసింది. ఇది గ్రామీణ పేదరిక నిర్మూలన సంస్థ (SERP - Society for Elimination of Rural Poverty) అధికారులు నిర్వహిస్తున్న ప్రక్రియలో భాగంగా జరిగింది.

సెర్ఫ్ అధికారుల తొందరపాటు నిర్ణయం?

ప్రభుత్వం (ముఖ్యంగా SERP అధికారులు) మానశిక దివ్యాంగులకు నోటీసులు ఇచ్చి తొందరపాటు నిర్ణయం తీసుకున్నట్లు కనిపిస్తోంది. దివ్యాంగ పెన్షన్ల రీవెరిఫికేషన్ ప్రక్రియలో మానసిక వైకల్యం ఉన్న 18 ఏళ్ల లోపు వారిని అనర్హులుగా గుర్తించి నోటీసులు జారీ చేశారు. కానీ కేంద్ర చట్టం (Rights of Persons with Disabilities Act, 2016) ప్రకారం, 18 ఏళ్ల లోపు వారికి మానసిక వైకల్యానికి శాశ్వత సదరం (SADAREM - Software for Assessment of Disabled for Access, Rehabilitation and Empowerment) ధృవీకరణ పత్రం జారీ చేయకూడదు. వారిని తాత్కాలిక వైకల్యం కింద పరిగణించాలి.

తొందరపాటు కారణాలు

రీవెరిఫికేషన్ ప్రక్రియను వేగంగా అమలు చేయాలనే ఒత్తిడిలో అధికారులు వైకల్యం 40 శాతం కంటే ఎక్కువ ఉన్నా శాశ్వత సర్టిఫికెట్ లేకపోవడం ఆధారంగా నోటీసులు ఇచ్చారు. ఇది చట్టపరమైన లోపం. ఎందుకంటే 18 ఏళ్ల లోపు వారికి శాశ్వత సర్టిఫికెట్ జారీ చేయడమే అసాధ్యం.

పైలట్ వెరిఫికేషన్‌లలో (ఉదా: కోనసీమ, కడప జిల్లాలు) అనర్హులు ఎక్కువగా గుర్తించడంతో మొత్తం ప్రక్రియను హడావిడిగా అన్ని జిల్లాల్లో చేపట్టారు. ఫలితంగా అర్హులైన వారు కూడా ఇబ్బంది పడ్డారు.

ఇది రాజకీయంగా ప్రేరేపితం, వివక్షాపూరితం, గత ప్రభుత్వం ఇచ్చిన పెన్షన్లను కట్ చేయడానికి ఈ విధంగా చేశారని వైఎస్సార్సీపీ ఆరోపించింది. ఈ తొందరపాటు వల్ల, దివ్యాంగులు మానసిక ఒత్తిడికి గురవుతున్నారని ఫిర్యాదులు వచ్చాయి. ముఖ్యంగా వినికిడి లోపం, మానసిక వైకల్యం ఉన్నవారికి నోటీసులు రావడంతో చాలా ఇబ్బందులు పడ్డారు.

నోటీసులు ఉపసంహరించడం వెనుక చట్టపరమైన, మానవతా కారణాలు ఉన్నాయి. SERP అధికారులు ఈ కేసుల లెక్కలు సేకరించి ప్రభుత్వానికి తెలిపారు. దీంతో వెంటనే స్పందించిన ప్రభుత్వం నోటీసులను ఉపసంహరించమని ఆదేశించింది. దివ్యాంగులు, వారి కుటుంబాల నుంచి వచ్చిన ఫిర్యాదులు, మీడియా దృష్టి వల్ల ప్రభుత్వం వెనక్కి తగ్గింది. ఉదాహరణకు పూర్తి వినికిడి లోపం ఉన్నవారికి కూడా "వైకల్యం లేదు" అంటూ నోటీసులు రావడం విమర్శలకు దారితీసింది.

SERP అధికారులు సమస్యను గుర్తించి ప్రభుత్వానికి రిపోర్ట్ చేశారు. దీంతో వెంటనే ఉపసంహరించాలని ఆదేశాలు వచ్చాయి. పెన్షన్ పంపిణీపై రెండు రోజుల్లో నిర్ణయం తీసుకోనున్నట్లు ప్రకటించారు. ఇది సుమారు 1 లక్ష మంది దివ్యాంగుల పెన్షన్లు రద్దు చేయడానికి దారితీసిన ప్రక్రియలో భాగం. కానీ ఉపసంహరణతో అర్హులు ఊరట పొందారు.

SADAREM సాఫ్ట్‌వేర్ ద్వారా మెడికల్ టీమ్‌లు తనిఖీ చేస్తారు. ఫేక్ సర్టిఫికెట్లు గుర్తిస్తే అధికారులపై చర్యలు తీసుకుంటారు.

ఈ ప్రక్రియ వల్ల అర్హులకు మరింత సాయం జరిగే అవకాశం ఉంది. కానీ ప్రస్తుతం దివ్యాంగులు మానసిక, శారీరక ఇబ్బందులు పడుతున్నారు. క్యాంపులలో సౌకర్యాలు మెరుగుపరచాలి. డాక్టర్లకు సెక్యూరిటీ ఇవ్వాలి. వైద్యులపై చర్యలు తీసుకుంటూ అర్హులకు అన్యాయం జరగకుండా చూడాలి. పారదర్శకత కోసం ఇండిపెండెంట్ ఆడిట్ లేదా థర్డ్ పార్టీ మానిటరింగ్ అవసరం. ఇది రాజకీయ ఆటకట్టు కాకుండా, దివ్యాంగుల సంక్షేమానికి ప్రాధాన్యత ఇవ్వాలనే అంశాన్ని పరిగణలోకి తీసుకోవాలి. అప్పుడే ప్రభుత్వం చెప్పినట్లు "దేశంలో అత్యధిక పెన్షన్లు ఇచ్చే" రాష్ట్రంగా నిలుస్తుంది.