బెలూం గుహలు వారసత్వ అద్భుత నిధి

భౌగోళిక నేపథ్యం

బెలూం గుహలు సుమారు లక్షల సంవత్సరాల క్రితం, ఇప్పుడు అంతరించిపోయిన చిత్రవతి నది నిరంతర నీటి ప్రవాహం ద్వారా సున్నపురాయి (లైమ్‌స్టోన్) నిర్మాణాలలో ఏర్పడ్డాయి. ఈ గుహలు 3,229 మీటర్ల పొడవుతో భారత ఉపఖండంలో మేఘాలయలోని క్రెమ్ లియాట్ ప్రా గుహల తర్వాత రెండవ అతిపెద్ద గుహల వ్యవస్థగా గుర్తింపు పొందాయి. గుహలలోని అత్యంత లోతైన భాగం, పాతాళగంగ, గుహ ప్రవేశ ద్వారం నుంచి 46 మీటర్ల లోతులో ఉంటుంది.

గుహల లోపల పొడవైన సొరంగ మార్గాలు, విశాలమైన గదులు, శిలాస్పటికాలు, సహజ శిలాకృతులు పర్యాటకులను ఆశ్చర్య పరుస్తాయి. ఈ గుహలు భూగర్భ నీటి ప్రవాహం ద్వారా ఏర్పడిన సైఫన్‌లు, గ్యాలరీలను కూడా కలిగి ఉన్నాయి. ఇవి భౌగోళిక శాస్త్రవేత్తలకు, సాహస పర్యాటకులకు అమూల్యమైన అధ్యయన క్షేత్రంగా మారాయి.

1884లో బ్రిటిష్ సర్వేయర్ ద్వారా గుహలు గుర్తింపు

బెలూం గుహలు 1884లో బ్రిటిష్ సర్వేయర్ రాబర్ట్ బ్రూస్ ఫూట్ ద్వారా శాస్త్రీయంగా గుర్తించారు. అయితే ఈ గుహలు స్థానికులకు శతాబ్దాల నుండి తెలిసినవే. గుహల లోపల కనిపించే బౌద్ధ శిల్పాలు, శాసనాలు ఈ ప్రాంతంలో క్రీ.పూ. 2వ శతాబ్దం నుంచి మానవ ఉనికిని సూచిస్తాయి. ఈ గుహలు ఒకప్పుడు బౌద్ధ సన్యాసులకు ధ్యాన కేంద్రంగా ఉపయోగ పడ్డాయని చారిత్రక ఆధారాలు తెలియజేస్తున్నాయి.

1985లో ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ఈ గుహలను స్వాధీనం చేసుకుని, 1999లో ఆంధ్రప్రదేశ్ టూరిజం డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ (APTDC) ఆధ్వర్యంలో అభివృద్ధి పనులు ప్రారంభమయ్యాయి. 2002 నుంచి ఈ గుహలు సామాన్య పర్యాటకులకు అందుబాటులోకి వచ్చాయి.

సాంస్కృతిక, ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యత

బెలూం గుహల లోపల సహజసిద్ధంగా ఏర్పడిన శివలింగం భక్తులను ఆధ్యాత్మిక భావోద్వేగంతో ముంచెత్తుతుంది. ఈ గుహలను స్థానిక సంస్కృతిలో ఒక పవిత్ర స్థలంగా గౌరవిస్తారు. పాతాళగంగ వద్ద ఉన్న సహజ నీటి ప్రవాహం గుహల ఆధ్యాత్మిక వాతావరణాన్ని మరింత పెంచుతుంది. ఈ నీటి ప్రవాహం ఏడాది పొడవునా కొనసాగుతుంది.

పర్యాటక ఆకర్షణలు

బెలూం గుహలు ప్రతి సంవత్సరం సుమారు రెండు లక్షల మంది పర్యాటకులను ఆకర్షిస్తున్నాయి. గుహల లోపల 1.5 కిలోమీటర్ల పొడవున సిమెంట్, స్లాబ్ రాళ్లతో నిర్మించిన నడక మార్గం పర్యాటకులకు సౌకర్యవంతమైన అనుభవాన్ని అందిస్తుంది. గుహల చుట్టూ ఉన్న సహజ దృశ్యాలు, నల్లమల్ల అడవుల సౌందర్యం, సమీపంలోని మహానంది, యాగంటి వంటి పవిత్ర క్షేత్రాలు బెలూం గుహలను సందర్శించే పర్యాటకులకు అదనపు ఆకర్షణలుగా నిలుస్తాయి.

జియోలాజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా గుర్తింపు

జియోలాజికల్ సర్వే ఆఫ్ ఇండియా బెలూం గుహలను భౌగోళిక వారసత్వ స్థలంగా గుర్తించింది. దీంతో ఈ గుహలు జాతీయ స్థాయిలో రక్షిత స్మారకంగా మరింత గౌరవం పొందాయి. ఈ గుర్తింపు గుహల సంరక్షణ, అభివృద్ధి, అంతర్జాతీయ పర్యాటక ప్రచారానికి ఊతమిస్తుందని ఆంధ్రప్రదేశ్ పర్యాటక శాఖ మంత్రి కందుల దుర్గేష్ చెప్పారు.

రవాణా సౌకర్యాలు

బెలూం గుహలు నంద్యాల నుంచి 79 కిలోమీటర్లు, కర్నూలు నుండి 110 కిలోమీటర్లు, హైదరాబాద్, బెంగళూరు నుంచి 320 కిలోమీటర్ల దూరంలో ఉన్నాయి. రోడ్డు మార్గం ద్వారా కర్నూలు, నంద్యాల, తాడిపత్రి, లేదా జమ్మలమడుగు మీదుగా గుహలను చేరుకోవచ్చు. సమీప రైల్వే స్టేషన్ నంద్యాలలో ఉంది.

భవిష్యత్ అవకాశాలు

GSI గుర్తింపుతో బెలూం గుహలు అంతర్జాతీయ స్థాయిలో పర్యాటకులను ఆకర్షించే అవకాశం గణనీయంగా పెరిగింది. ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం గుహల చుట్టూ మౌలిక సదుపాయాలను మెరుగుపరచడం, డిజిటల్ ప్రచారం, పర్యావరణ సంరక్షణ చర్యలపై దృష్టి సారించనుంది. ఈ చర్యలు స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థను బలోపేతం చేయడంతో పాటు, బెలూం గుహలను భారతదేశంలోని అత్యంత ప్రాచుర్యమైన పర్యాటక స్థలాలలో ఒకటిగా నిలబెట్టనున్నాయి.