అమరావతి రైతుల ఫిర్యాదులు 28 మాత్రమేనా?
గ్రీవెన్స్ డేలకు రాలేదు రైతులు.. రావటం లేదు. ఇందుకు అవిశ్వాసం, అవగాహన లోపమే కారణమా?
రాజధాని అమరావతి ప్రాంతంలో రైతులు, రైతు కూలీల సమస్యల పరిష్కారానికి సిఆర్డీఏ (క్యాపిటల్ రీజియన్ డెవలప్మెంట్ అథారిటీ) గ్రీవెన్స్ రిడ్రెసల్ మేనేజ్‌మెంట్ (GRM) నోడల్ అధికారి పి జయశ్రీ ముందుంటూ తుళ్లూరులో గ్రీవెన్స్ డే నిర్వహించారు. శుక్రవారం ఉదయం 10 గంటల నుంచి మధ్యాహ్నం 1 గంట వరకు జరిగిన ఈ కార్యక్రమంలో 28 ఫిర్యాదులు మాత్రమే వచ్చాయి. మెజారిటీ (23) భూమి వ్యవహారాలకు సంబంధించినవి. అయితే రాజధాని ప్రాంతంలో వేలాది ఎకరాల భూములు, లక్షలాది మంది రైతులు ఉన్నా, ఈ కార్యక్రమానికి చాలా మంది రాలేదు. దీని వెనుక అవగాహన లేకపోవడం, అధికారులపై అవిశ్వాసం, రాజకీయ గందరగోళం వంటి కారణాలు దాగాయా? లేక CRDA ప్రచారం, పారదర్శకతలో లోపాలా? ఈ గ్రీవెన్స్ డేలు 'ఫార్మాలిటీ'గానే మిగిలిపోతున్నాయా? రాజధాని పునరుద్ధరణ నేపథ్యంలో ఈ సమస్యలు రైతుల భవిష్యత్తును ప్రభావితం చేస్తున్నాయి.
వేల మంది రైతులు, ఫిర్యాదులు 28 మాత్రమే
తుళ్లూరు CRDA కార్యాలయంలో జరిగిన ఈ గ్రీవెన్స్ డేలో స్పెషల్ డిప్యూటీ కలెక్టర్లు ఎం శేషిరెడ్డి, పి పద్మావతి, బి శ్రీనివాస్ నాయక్, జి భీమారావు, కె.ఎస్. భాగ్యరేఖ వంటి అధికారులు పాల్గొన్నారు. డెవలప్మెంట్ ప్రమోషన్ విభాగ జోనల్ జాయింట్ డైరెక్టర్ సి.హెచ్. మధుసూధనరావు, సామాజిక సంక్షేమ విభాగ DCDO బొర్రా శ్రీనివాసరావు, తహసీల్దార్లు కూడా హాజరయ్యారు. పలు ఫిర్యాదులు స్పాట్‌పైనే పరిష్కరించారు. GRM నోడల్ అధికారి పి జయశ్రీ, "అర్జీలను వేగంగా పరిష్కరిస్తాం, అలసత్వం వద్దు" అని హామీ ఇచ్చారు.
ఫిర్యాదుల వివరాలు
భూమి వ్యవహారాలు 23
సామాజిక సంక్షేమం (ఇంజనీరింగ్) 3
కాంట్రాక్టర్ గ్రీవెన్సులు 1
ఇన్ఫర్మేషన్ సిస్టమ్స్ 1
మొత్తం 28
ఈ అంకం చూస్తే భూమి సమస్యలు (ల్యాండ్ పూలింగ్, కంపెన్సేషన్, అక్విజిషన్) దాదాపు 82 శాతం ఉన్నాయి. ఇది అమరావతి ప్రాజెక్ట్ మూల సమస్య. 2014లో చంద్రబాబు ప్రభుత్వం ల్యాండ్ పూలింగ్ చేసినా, 2019లో జగన్ ప్రభుత్వం పట్టించుకోలేదు. 2024లో మళ్లీ పునరుద్ధరణ పనులు చేపట్టారు. ఈ మధ్య రైతులు భూములు తిరిగి కొన్ని చోట్ల తీసుకున్నారు. కానీ పెట్టుబడులు రాలేదు. ఫలితంగా, అనిశ్చితి, ఆర్థిక నష్టాలు.
రైతుల సమస్యలు ఇవేనా? 'ఐస్‌బర్గ్' టిప్ మాత్రమే
అమరావతి ప్రాంతంలో 33,000 ఎకరాలు, 29 విలేజ్‌లు, 50,000కి పైగా రైతు కుటుంబాలు ఉన్నాయి. గ్రీవెన్స్ డేలో 28 అర్జీలు మాత్రమే వచ్చాయి. ఇది 'సముద్రంలో ఒక నీటి బొట్టు'లా ఉంది. వాస్తవ సమస్యలు మరింత లోతుగా ఉన్నాయి.
1,800 ఎకరాలు మాత్రమే అక్వైర్ చేస్తామని CRDA చెప్పినా, రైతులు పూర్తి కంపెన్సేషన్, ఫ్లాట్లు, పెన్షన్ల కోసం ఆగ్రహం.
రెవెన్యూ ఉద్యోగులు లంచం కింద ఫ్లాట్లు ఇవ్వాలని డిమాండ్ చేస్తున్నారని రైతులు మంత్రి నారాయణకు ఫిర్యాదు చేశారు.
నాన్-LPS (ల్యాండ్ పూలింగ్ స్కీమ్) రైతులపై బలవంతం, భయపెట్టి భూములు తీసుకుంటున్నారని ఆరోపణ. ఇటీవల ADB, వరల్డ్ బ్యాంక్‌కు కంప్లైంట్స్ ఫైల్ చేశారు.
రైతు కూలీలకు పెన్షన్లు, ఇంజనీరింగ్ ప్రాజెక్టుల్లో ఉద్యోగాలు ఇచ్చేందుకు ఆలస్యం.
2025లో ఇప్పటివరకు గ్రీవెన్స్ డేలలో 25 నుంచి 59 ఫిర్యాదులు వచ్చాయి. కానీ మొత్తం అటెండెన్స్ తక్కువ. ఆగస్టు 15న స్వాతంత్ర్య దినోత్సవం కారణంగా క్యాన్సిల్ అయింది. కానీ ఆన్‌లైన్ ఆప్షన్ ఇచ్చారు. అయినా ఉపయోగం చాలా తక్కువ.
కారణాలు ఏమిటి? అవిశ్వాసం 'కీ ప్లేయర్'
రాజధాని ప్రాంతంలో వేలాది రైతులు ఉన్నా, గ్రీవెన్స్ డేలకు 10-20 శాతం మాత్రమే రావడం ఆశ్చర్యకరం.
CRDA ప్రచారం పరిమితం. గ్రామాల్లో పోస్టర్లు, SMSలు, రైతు సంఘాల ద్వారా అవేవర్‌నెస్ పెంచాలి. ప్రస్తుతం తుళ్లూరు కార్యాలయం దూరం కారణంగా గ్రామీణ రైతులు రాలేకపోతున్నారు.
గత, ప్రస్తుత ప్రభుత్వాల మధ్య రాజకీయ ఆటలు. ల్యాండ్ పూలింగ్ ఒప్పందాలు రద్దు, భూములు తిరిగి ఇవ్వడం, ఇప్పుడు మళ్లీ 'సింగిల్ క్యాపిటల్'గా పునరుద్ధరణ. రైతుల్లో 'ఒక్కసారి మోసం, మళ్లీ మోసం' అనే భావన. ADBకు కంప్లైంట్స్ ఫైల్ చేస్తున్నారు కాబట్టి, స్థానిక సిస్టమ్‌పై నమ్మకం లేదు.
మున్సిపల్ ఎలక్షన్స్ (2025) నేపథ్యంలో భయం. వైఎస్ఆర్‌సీపీ మద్దతు రైతులు CRDAని 'టీడీపీ ఆయుధం'గా చూస్తున్నారు. ఇటీవల అమరావతి రైతుల పోరాటం మళ్లీ ఊపందుకుంది. భూములు రెండో విడత అంశంపై ఆగ్రహం వ్యక్తమవుతోంది.
దూరం, సమయం, ఆర్థిక భారం. ఆగస్టు 15 క్యాన్సిలేషన్ లాంటి సంఘటనలు రైతులను దూరం చేస్తున్నాయి.
ఈ గ్రీవెన్స్ డేలు మంచి ఇనిషియేటివ్, కానీ 'సింప్టమ్ ట్రీట్‌మెంట్' మాత్రమే. రూట్ కాజెస్, భూమి రికార్డుల డిజిటలైజేషన్, ట్రాన్స్‌పరెంట్ అక్విజిషన్, రైతులతో డైరెక్ట్ డైలాగ్ అడ్రెస్ కావాలి. లేకపోతే రైతుల పోరాటం మళ్లీ ఊపందుకుంటుంది.
'CRDA మోసాలు, రైతుల ఆగ్రహం పెరుగుతోంది'
వైఎస్ఆర్ కాంగ్రెస్ నేతలు CRDAను 'అవినీతి కేంద్రం'గా విమర్శిస్తున్నారు. "గ్రీవెన్స్ డేలు ఫార్మాలిటీలు, నిజమైన పరిష్కారాలు లేవు" అని ఆరోపిస్తున్నారు. రైతు సంఘాలు ADB, వరల్డ్ బ్యాంక్‌కు ఫిర్యాదులు చేసి, 'కోర్సియన్'కు వ్యతిరేకంగా పోరాడుతున్నారు. మంత్రి నారాయణకు ఫిర్యాదులు చేసిన రైతులు, "ఉద్యోగులు లంచాలు తీసుకుంటున్నారు, ఫ్లాట్లు ఇవ్వడంలో ఆలస్యం" అని అంటున్నారు.
ప్రభుత్వ వర్గాలు ఇక్కడ 'పాజిటివ్'గా చూస్తున్నాయి: "వేగవంతమైన పరిష్కారాలు, పోర్టల్ ద్వారా మరిన్ని అవకాశాలు" అని. కానీ 2025లో 1,800 ఎకరాల అక్విజిషన్ ప్లాన్‌పై రైతులు 'మంచి రోజులు వస్తాయి' అని ఆశపడుతున్నారా? లేక భయంతోనే ఉన్నారా?
రైతులకు నిజమైన న్యాయం ఎప్పుడు?
అమరావతి రాజధాని పునరుద్ధరణకు రైతుల మద్దతు కీలకం. GRM లాంటి కార్యక్రమాలు మంచివి. కానీ అటెండెన్స్ తక్కువగా ఉండటం CRDAపై ప్రశ్నలు లేవనెత్తుతోంది. ప్రచారాన్ని పెంచాలి, ఆన్‌లైన్/విలేజ్ లెవల్ గ్రీవెన్స్ డేస్ ఏర్పాటు చేయాలి. అవినీతి ఆరోపణలపై స్వతంత్ర ఇన్వెస్టిగేషన్ నిర్వహించాలి. లేకపోతే 28 ఫిర్యాదులు 'సక్సెస్' కాకుండా, రైతుల ఆగ్రహం 'సమస్య'గా మారుతుంది. చంద్రబాబు 'స్పీడ్ ఆఫ్ గవర్నెన్స్' హామీ ఇచ్చారు. రైతుల సమస్యల్లో కూడా అదే స్పీడ్ చూపాల్సిన సమయం. రాజధాని భవిష్యత్తు రైతుల చేతుల్లోనే ఉంది. ఫిర్యాదులు కాకుండా, నమ్మకంతో ముందుకు సాగాలి.