విశ్వాన్ని వివరించే బిర్లా ప్లానిటోరియం గురించి మీకు తెలుసా..!

-పుష్యమీ సాగర్

మనకి హైదరాబాద్ నగరం లో బిర్లా మందిర్ వెంకటేశ్వర స్వామి గుడి తెలుసు. కానీ దానికి వెనుకున్న బిర్లా ప్లానిటోరియం గురించి తెలుసా ? ...ఇది ఒక సైన్స్ మ్యూజియం . అంతే కాదు .చరిత్ర కి సంబందించిన విషయాల్ని అన్నీ పొందుపరిచారు. అయితే చరిత్ర వెలికి తీసే క్రమం లో దొరికిన శిల్పాలు, శాసనాలు, ఇంకా అనేక అనేక శిల్ప సౌందర్యాన్ని చూడొచ్చు.

అసలు ఏమిటి ఈ బిర్లా ప్లానిటోరియం ఎవరు ఏర్పాటు చేశారు ? ఎప్పుడు ఏర్పాటు చేసారో తెలుసుకుందాం ..

హైదరాబాద్‌లోని బిర్లా ప్లానిటోరియం 1988లో అప్పటి ముఖ్యమంత్రి ఎన్.టి.రామారావు ప్రారంభించారు. ఇది నౌబత్ పహాడ్ కొండపై, బిర్లా మందిరం సమీపంలో ఉంది మరియు ఆకాశం, నక్షత్రాలు, గ్రహణాల గురించి ప్రదర్శనలను అందిస్తుంది. దీని ప్రధాన లక్ష్యం ఏమిటి అంటే ఆకాశం, నక్షత్రాలు, గ్రహణాలు, విశ్వం వంటి అంశాలపై ప్రజలకు అవగాహన కల్పించడం.

ప్రతి ఒక్కరికీ శాస్త్రీయ జ్ఞానాన్ని బదిలీ చేయడంలో ప్రసిద్ధి చెందిన బిర్లా సైన్స్ మ్యూజియం చాలా సంవత్సరాలుగా ప్రజలకు అవగాహన కల్పిస్తోంది. ఈ సైన్స్ మ్యూజియం గురించి అత్యుత్తమమైన విషయం ఏమిటంటే సమాచార వ్యాప్తి ఇంటరాక్టివ్ పద్ధతిలో జరుగుతుంది. BM బిర్లా సైన్స్ సెంటర్ యొక్క రెండవ దశ ఈ మ్యూజియం 1990 లో ప్రారంభించబడింది. సైన్స్ పట్ల ప్రత్యేక ఆసక్తి ఉన్నవారికి స్వర్గం తప్ప మరేమీ కాదు, ఈ మ్యూజియం నేర్చుకోవడాన్ని సరదాగా నిండిన ప్రక్రియగా చేస్తుంది.

బిర్లా సైన్స్ మ్యూజియంలో వివిధ విభాగాలు ఉన్నాయి, ప్రతి విభాగం అద్భుతమైన ప్రదర్శనలను ప్రదర్శిస్తుంది, ప్రతి ఒక్కటి ప్రత్యేక రంగానికి అంకితం చేయబడింది. అవి ఇంటరాక్టివ్ సైన్స్ విభాగం, ఆర్కియాలజీ మరియు బొమ్మల మ్యూజియం, నోబెల్ గ్యాలరీ, అంటార్కిటికా డియోరామా, NRSA, ద్వారకా డియోరామా, IEEE మరియు డైనోసార్యం. స్థాయిల వారీగా విభాగాలు క్రింద ఉన్నాయి:

ఎంట్రీ లెవల్: ఇంటరాక్టివ్ సైన్స్ ఎగ్జిబిట్స్ మరియు ఎక్స్‌పీరియన్స్ గ్యాలరీ

బేస్మెంట్: ఆర్కియాలజీ & డాల్స్ మ్యూజియం, రూమ్ రాయల్

లెవల్ 2: కళాఖండాలు & కలాంకారి ఆర్ట్ గ్యాలరీలు నోబెల్ గ్యాలరీ, ద్వారక & అంటార్కిటికా డియోరామా ఆర్స్క్, ఎలక్ట్రానిక్ & న్యూక్లియర్ పవర్ ఎగ్జిబిట్స్

స్థాయి 3: స్పేస్ మ్యూజియం మరియు డైనోసార్ (కోటాసారస్ డైనోసార్ శిలాజం)

ఇంటరాక్టివ్ సైన్స్ సెంటర్ అనేది వివిధ భౌతిక శాస్త్ర నియమాలు, మెకానిక్స్, అవగాహన, కంపనం మరియు శబ్దాలు, శక్తి మరియు మోటార్లు, విద్యుత్ మరియు అయస్కాంతత్వం మరియు ఆప్టికల్ భ్రాంతుల యొక్క ఆసక్తికరమైన భావనలు మరియు అనేక ఇతర భావనల ఆధారంగా ప్రదర్శనలను రూపొందించే అనేక విభాగాలలో ఒకటి. మిక్స్ కలర్స్, ఆర్చ్ బ్రిడ్జ్, లిఫ్ట్ యువర్ సెల్ఫ్ అప్, యాక్షన్-రియాక్షన్, ది మ్యాజిక్ బాల్, పెడల్ పవర్ మరియు సీ సౌండ్స్ అనేవి ఇంటరాక్షన్ సైన్స్ విభాగంలోని కొన్ని ప్రదర్శనలు. ఆసక్తి ఉంటే, మీరు బిర్లా ప్లానిటోరియం హైదరాబాద్‌ను సందర్శించడానికి కూడా ప్లాన్ చేసుకోవచ్చు. బిర్లా మందిర్ హైదరాబాద్ ఒకప్పుడు అలాంటి ప్రదేశంగా ఉన్న అనేక ఇతర సందర్శనా స్థలాలు ఈ ప్రదేశానికి సమీపంలో ఉన్నాయి .

బిర్లా సైన్స్ మ్యూజియం హైదరాబాద్‌లోని మరో ప్రసిద్ధ విభాగం ఆర్కియాలజీ అండ్ డాల్స్ మ్యూజియం, ఇది తాళపత్ర మాన్యుస్క్రిప్ట్‌లు, శిల్పాలు, పెయింటింగ్‌లు, ఆలయ వస్తువులు మొదలైన వివిధ మాన్యుస్క్రిప్ట్‌లతో పాటు పూర్వ, ప్రారంభ చారిత్రక మరియు మెగాలిథిక్ కాలాల నుండి తవ్వబడిన పదార్థాల శ్రేణిని ప్రదర్శిస్తుంది. ఈ పదార్థాలన్నీ బిర్లా ఆర్కియాలజికల్ & కల్చరల్ రీసెర్చ్ ఇన్స్టిట్యూట్ (BACRI) ద్వారా జాగ్రత్తగా నిర్వహించిన మూడు తవ్వకాల ఫలితంగా ఉన్నాయి.

మరో విభాగం, డైనోసార్‌యూరియం కూడా ఎదురుచూడాల్సిన విషయం. ఇది దాదాపు 160 మిలియన్ సంవత్సరాల నాటి డైనోసార్, కోటాసారస్ శిలాజాలతో సహా అరుదైన సేకరణను కలిగి ఉంది. ఈ శిలాజాలను ఆదిలాబాద్ జిల్లాలోని యమన్‌పల్లి నుండి తవ్వారు.

ఎలక్ట్రానిక్స్ పట్ల ఆసక్తి ఉన్నవారికి, శాస్త్రీయ పరిణామాల యొక్క మనోహరమైన ప్రపంచాన్ని అన్వేషించే ఎలక్ట్రానిక్ విభాగం ఉంది. దీని అత్యంత ఆకర్షణీయమైన లక్షణం వీణ, ఇది సందర్శకుడు తన చేతిని దానిపై ఉంచిన వెంటనే స్వయంచాలకంగా ఒక స్వరాన్ని ప్లే చేస్తుంది. దీనికి తీగలపై సెన్సార్లు ఉంటాయి. బిర్లా సైన్స్ మ్యూజియంలో మొక్కలు, ముఖాలు మరియు డ్రాయింగ్‌ల యొక్క విభిన్న చిత్రాలను ప్రదర్శించే హోలోగ్రామ్‌లు కూడా సందర్శకులను ఆకర్షిస్తాయి.

ఇక మరి వీటి లో ఏమి ఏమి ప్రదర్శనలు ఉంటాయో తెలుసుకుందాం .ఖగోళ శాస్త్రంపై వివిధ భాషలలో దృశ్య ప్రదర్శనలు ఏర్పాటు చేస్తారు, ఇవి నిజమైన ఖగోళ దృశ్యాలను పోలి ఉంటాయి.

మరి ఈ ప్లానిటోరియం లు కేవలం హైదరాబాద్ లోనే ఉన్నాయా ? మరి ఎక్కడ లేవా అని అంటే ఎందుకు లేవు. కోల్‌కతలో కూడా బిర్లా ప్లానిటోరియం ఉంది, ఇది భారతదేశంలో రెండవ అతిపెద్ద ప్లానిటోరియం. ఇంకా చెన్నైలోని బిర్లా ప్లానిటోరియంను బి.ఎం. బిర్లా జ్ఞాపకార్థం 1988లో నిర్మించారు. ఈ ప్లానిటోరియంలు ఖగోళ శాస్త్ర విద్యను ప్రోత్సహించడంలో ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తాయి.

ఆకాశం, నక్షత్రాలు, రోదసి, గ్రహణాలు మొదలగు వాటి గురించి ఈ ఖగోళశాలలో వివిధ బాషలలో వివరిస్తూ చూపించే దృశ్యాలు నిజంగా ఆకాశంలో కనిపించే దృశ్యాలకు ఏమాత్రం తీసిపోవు. ఈ దృశ్యాలు చూస్తున్నప్పుడు సందర్శకులకు నిజంగా ఆకాశంలో విహరిస్తున్నట్లు అనిపించడం ప్రత్యేకత. దాదాపు 35 నిమిషాల పాటు జరిగే సందర్శన ప్రతిరోజు తెలుగులో 4 సార్లు, ఆంగ్లంలో 3 సార్లు, హిందీలో ఒకసారి నిర్వహించబడుతుంది. సందర్శకుల తాకిడిని బట్టి ఒక్కోసారి ఉదయం గం.8.15 లకు ప్రత్యేక ప్రదర్శన కూడా నిర్వహిస్తారు.

బిర్లా నక్షత్రశాలలో వున్నకాకతీయులు కాలమునాటి 12 వ శతాబ్దానికి చెందిన ద్వారపాలకుని విగ్రహం బాగా ఆకట్టుకుంటుంది.

ప్రవేశ రుసుము: రూ.200/-కాంబో (ప్లానిటోరియం + సైన్స్ మ్యూజియం): రూ.300/-

జంబో (ప్లానిటోరియం + సైన్స్ మ్యూజియం + ఆర్ట్ గ్యాలరీ): రూ.375/-

బిర్లా సైన్స్ మ్యూజియం చిరునామా : హిల్ ఫోర్ట్ రోడ్ , హైదరాబాద్ , తెలంగాణ , 500004 , భారతదేశం

ఈ సారి ఒక ఆదివారం పూర్తి రోజు ని మీ పిల్లలకి కేటాయించి ఈ బిర్లా సైన్స్ మ్యూజియం ని చూపించండి ...వినోదం తో పాటు విజ్ణానం కూడా వచ్చేస్తుంది.