జేఎంఎంకు ‘చంపై’ తలపోటు ఒక్కటేనా.. ఇంకా ఏమైన ఎదురవబోతున్నాయా?
జార్ఖండ్ మాజీ ముఖ్యమంత్రి చంపై సోరెన్ ఢిల్లీకి రావడంతో రాంఛీ రాజకీయాలు రసకందాయంలో పడ్దాయి. మరో మూడు నెలల్లో అసెంబ్లీ ఎన్నికలు జరగబోతున్న వేళ సానూభూతి..
By : Praveen Chepyala
Update: 2024-08-19 09:04 GMT
(పునీత్ నికోలస్ యాదవ్)
అసెంబ్లీ ఎన్నికల ముందు జార్ఖండ్ రాజకీయాలు ఆసక్తికరంగా మారాయి. మనీలాండరింగ్ కేసులో ఈడీ చే అరెస్ట్ కాబడిన జార్ఖండ్ మాజీ ముఖ్యమంత్రి హేమంత్ సోరెన్ కు సుప్రీంకోర్టు బెయిల్ మంజూరు చేయడంతో ఇన్నాళ్లు ముఖ్యమంత్రి పీఠం పై కూర్చుని ఉన్న చంపై సొరెన్ రాజీనామా చేసి తిరుగుబాటు లేవదీస్తున్న దాఖాలాలు కనిపిస్తున్నాయి.
ఆయనకు జూలై 3నే ఈ మేరకు హింట్ వచ్చింది. జేఎంఎంలోని సీనియర్ మంత్రి ఒకరు ఆయనను పదవి నుంచి తప్పుకోవాల్సిందిగా హెచ్చరించారు కూడా. హేమంత్ జైలులో ఉన్న సమయంలో తన ప్రాక్సీగా ముద్ర పడ్డ ‘చంపై’ ని ఇది తప్పనిసరి పరిస్థితుల్లో తిరుగుబాటు పరిస్థితిలోకి నెట్టివేసింది. కేవలం రెండు గంటల్లోపలే చంపై సోరెన్ తన సీఎం పదవికి రాజీనామా చేయవలసి వచ్చింది.
కొల్హాన్ పులి
తనకు గౌరవంగా రాజీనామా చేసే అవకాశం కూడా ఇవ్వకపోవడంతో చంపై సోరెన్ అవమానంగా భావించాడని జేఎంఎం- కాంగ్రెస్ కూటమి ప్రభుత్వం భావిస్తోంది. కూటమి ఎమ్మెల్యేలు సమావేశమై హేమంత్ సోరెన్ ను సీఎంగా ఎన్నుకోవడానికి సమాయత్తం అవుతున్నారు. ఈ సమావేశంలోనే సెరైకెల్లాకు తగిన గౌరవం లభించింది. బహుశా ఆయనకు ఏదైన రాజకీయ పదవి ఇస్తామని హమీ లభించవచ్చు. ఇలాంటి భరోసా ఆయనకు ఎప్పుడూ రాలేదు.
జార్ఖండ్ ఎన్నికలకు వెళ్లడానికి మూడు నెలల కంటే తక్కువ సమయం మిగిలి ఉంది. అయితే పార్టీ నుంచి అవమానాలు ఎదుర్కొన్నందున ఆయనపై సానుభూతి కురిసింది. తన మద్ధతుదారులతో ఇప్పుడు ఆయన ‘కొల్హన్ టైగర్’ గా కీర్తించబడుతున్నారు. ఇది రాబోయే ఎన్నికల్లో ప్రభావం చూపిస్తుందని విశ్లేషకులు చెబుతున్న మాట.
ఆదివారం జార్ఖండ్ మాజీ సిఎం, కోల్‌కతాలో బీజేపీ రాష్ట్ర చీఫ్ సువేందు అధికారితో సమావేశం అయ్యారని సమాచారం. అయితే వీటిని చంపై సోరెన్ ఖండించారు. కానీ కొంతమంది వాదనపై ప్రకారం.. ఆయన ఇప్పటికే జార్ఖండ్ బీజేపీ ఇంచార్జ్ హిమంత బిశ్వ శర్మ, మధ్యప్రదేశ్ మాజీ ముఖ్యమంత్రి, కేంద్ర వ్యవసాయసాయ శాఖ మంత్రి శివరాజ్ సింగ్ చౌహన్ తో రెగ్యూలర్ గా టచ్ లో ఉన్నారని జేఎంఎం నాయకుడు ఫెడరల్ తో అనుమానం వ్యక్తం చేశారు.
చంపాయ్ ట్వీట్
తనను సీఎం పదవి నుంచి తొలగించడానికి ముందు, తరవాత జరిగిన పరిణామాలను చంపై సోరెన్ సామాజిక మాధ్యమం ఎక్స్ లో వివరించాడు. “గత నాలుగు దశాబ్దాల నా మచ్చలేని రాజకీయ ప్రయాణంలో మొదటి సారిగా, నేను నా బాధను పంచుకుంటున్నాను .. పార్టీ కేంద్ర కార్యవర్గ సమావేశం నుంచి నాకు ఏకపక్ష ఆదేశాలు అందాయి. ఈ పార్టీలో నేను సీనియర్ సభ్యుడిని.
మిగిలిన వారంతా నాకు జూనియర్లు. నేను రాజకీయాల్లోకి ఉన్నప్పుడు సుప్రీం లీడర్ శిబూ సోరెన్ మాత్రమే ఉండేవారు. ఆయన ఇప్పడు ఆక్టివ్ గా లేరు. ఆయన ఉంటే నా పరిస్థితి భిన్నంగా ఉండేది’’ అని ఒకప్పుడు షిబు సోరెన్‌కు సన్నిహితుడైన చంపై ఎక్స్ లో రాశారు.
తాను ముఖ్యమంత్రిగా తొలగించిన విధానాన్ని "నా ఆత్మగౌరవానికి దెబ్బ"గా భావించినట్లు తెలియచేస్తూ, చంపై తన ముందు ఇప్పుడు మూడు దారులు ఉన్నాయని రాశారు. అందులో రాజకీయాల నుంచి రిటైర్ అవడం, కొత్త మార్గాన్ని కనుగొనడం, జార్ఖండ్ ఎన్నికల ప్రయాణానికి సిద్ధం కావడం.. ఈ ప్రయాణం కొనసాగుతుందా? లేదా వేచి చూడాలని అన్నారు.
బీజేపీ తోడుగా?
ఎక్స్ సందేశం పై జార్ఖండ్ రాజకీయ వర్గాల్లో విస్తృతంగా చర్చకు దారి తీసింది. ఆయన కొత్త సహచరుడు బీజేపీ కావచ్చని అనుమానం ఉంది. హేమంత్ సోరెన్,అతని భార్య, గాండే ఎమ్మెల్యే కల్పనా సోరెన్, వారాంతంలో చంపై సోరెన్ ను కలుసుకోవడానికి ప్రయత్నించారని కొన్ని వర్గాలు ఫెడరల్ కి తెలిపాయి.
“పార్టీలోని ప్రతి ఒక్కరూ అతనిని చాలా గొప్పగా గౌరవిస్తారు కాబట్టి నాయకత్వం ఇప్పటికీ సముదాయించడానికి ప్రయత్నిస్తోంది. జార్ఖండ్ ప్రత్యేక ఉద్యమంలో ఆయన డిషోమ్ గురు( శిబూ సోరెన్) తో కలిసి పోరాడాడు. ప్రస్తుతం రాష్ట్రంలో సీనియర్ నాయకుడు, పార్టీకి హని కలిగించే పని ఎప్పుడు చేయడని, అయితే అతని ప్రకటన దురదృష్టకరం, మేము అతడిని ఆపడానికి ప్రయత్నిస్తున్నాం’’ అని JMM ఎమ్మెల్యే ఫెడరల్‌తో అన్నారు.
బీజేపీకి లాభం
చంపాయ్ BJPలో చేరినా లేదా చేరకపోయినా, JMM-కాంగ్రెస్ కూటమికి చెందిన మూలాలు గత రెండు నెలలుగా అతని పార్టీ అతనితో ప్రవర్తించిన తీరు పట్ల ఆయన బహిరంగంగా వ్యక్తీకరించిన బాధ ఇండి కూటమికి " అంతమంచిది కాదు" అని అంగీకరించింది.
“శిబు సోరెన్, హేమంత్ సోరెన్ తర్వాత, చంపాయ్ మా రాష్ట్రంలో మాస్ లీడర్. అతడిని బాగా గౌరవించబడ్డాడు. గిరిజనులు అధికంగా ఉండే కొల్హన్ ప్రాంతంపై బలమైన పట్టు ఉంది. ముఖ్యంగా తూర్పు సింగ్ భూమ్, పశ్చిమ సింగ్ భూమ్, సెరైకెల్లా జిల్లాలోని గిరిజనులకు రిజర్వ్ చేయబడిని 14 స్థానాల్లో అతని ప్రభావం ఎక్కువ.
అతను ఎన్నికలకు ముందు JMM నుంచి వైదొలిగితే, మేము స్పష్టంగా నష్టపోతాము, ముఖ్యంగా కోల్హాన్‌లో నష్టం తీవ్రంగా ఉంటుంది, అతను బిజెపికి మారినట్లయితే, 2019 అసెంబ్లీలో JMMకి అత్యధికంగా ఓటు వేసిన గిరిజన ప్రాంతాల్లో బిజెపికి ఎన్నికలలో లాభం చేకూరుతుంది’’ అని జార్ఖండ్‌కు చెందిన ఒక కాంగ్రెస్ ఎంపీ అన్నారు.
ఒక డ్యామేజింగ్ చిత్రం
అసెంబ్లీ ఎన్నికలకు ముందు ఓటరు సెంటిమెంట్‌ను అంచనా వేయడానికి JMM- కాంగ్రెస్ నిర్వహించిన అంతర్గత సర్వేలు ఒక స్పష్టమైన అంచనాకు వచ్చాయి. అందులో ముఖ్యమైంది చంపై సోరేన్ చేసిన తిరుగుబాటు ప్రధాన పాత్ర వహించినట్లు తెలుస్తోంది. 2019లో జార్ఖండ్‌లోని 81 అసెంబ్లీ సెగ్మెంట్లలో 47 గెలుచుకున్న JMM-కాంగ్రెస్- RJD సంకీర్ణం “ఇప్పుడే ఎన్నికలు జరిగితే డజను సీట్లు కోల్పోవడం ఖాయం అని అధికార కూటమికి సంబంధించిన పోల్ వ్యూహకర్తల తాజా అంచనా.
ఈ నెల ప్రారంభంలో ఢిల్లీలో కాంగ్రెస్ అధ్యక్షుడు మల్లికార్జున్ ఖర్గే ఏర్పాటు చేసిన సమావేశంలో జార్ఖండ్ కాంగ్రెస్ నేతలకు కూడా ఈ అంచనాను తెలియజేసినట్లు చర్చల్లో పాల్గొన్న ఓ నేత తెలిపారు. “ప్రభుత్వం తన ఎన్నికల వాగ్దానాలను అమలు చేయలేకపోయినందున ప్రభుత్వ వ్యతిరేకత పెరుగుతున్నట్లు సర్వేలు సూచిస్తున్నాయి.
JMM నాయకత్వం దీనిని తగ్గించడానికి ప్రయత్నించింది. కేంద్రంలోని బీజేపీ ప్రభుత్వం నిధులను సరిగా విడుదల చేయలేకపోవడం, పదేపదే కూటమి ప్రభుత్వాన్ని కూల్చడానికి ప్రయత్నిస్తుండటంతో, విచారణ పేరుతో ముఖ్యమైన నాయకులను జైళ్లకు పంపడంతో పాలన కుంటుపడిందని నాయకులు అంటున్నారు. అయితే ఇవేవీ ప్రజలు నమ్మటం లేదని మా అంతర్గత సర్వేలు చెబుతున్నాయని’’ ఒక కూటమి నాయకుడు ఫెడరల్‌తో అన్నారు.
గిరిజన-గిరిజనేతర విభజన
మరొకన నాయకుడు మాట్లాడుతూ.. “హేమంత్ సోరెన్ ఆదివాసీల కోసం మాత్రమే పనిచేశారని భావించే గిరిజనేతరులలో కూడా ఆగ్రహం పెరుగుతోంది. ఇదే సమయంలో కాంగ్రెస్ కూడా దాని స్వంత సమస్యలను ఎదుర్కొంటోంది, దాని ఎమ్మెల్యేలలో ఎక్కువ మంది వారి నియోజకవర్గాలలో ప్రజాదరణ కోల్పోయారు.
ఇప్పుడు ఎన్నికలు సమీపిస్తున్న తరుణంలో, ఓటర్లను పోలరైజ్ చేసే బీజేపీ ప్రయత్నాన్ని కూడా మనం లెక్కించవచ్చు.. హిమంతను జార్ఖండ్ ఇన్‌చార్జ్‌గా చేయడం, రాష్ట్రంలో అకస్మాత్తుగా రాజకీయ అశాంతి ఏర్పడటం వంటి సంకేతాలు ఇప్పటికే స్పష్టంగా ఉన్నాయి. సంతాల్ పరగణాలలో అక్రమ బంగ్లాదేశ్ ముస్లిం వలసదారుల జనాభా పెరుగుతోంది.
ఇటీవలి లోక్‌సభ ఎన్నికలు కూడా అధికార సంకీర్ణ బలాన్ని బహిర్గతం చేశాయి. జార్ఖండ్‌లోని 14 లోక్‌సభ స్థానాల్లో, బిజెపి ఎనిమిది స్థానాలను కైవసం చేసుకోగా, దాని మిత్రపక్షం, AJSU, ఒకదానిని చేజిక్కించుకుంది, JMM, కాంగ్రెస్‌లు వరుసగా మూడు, రెండు స్థానాలతో సరిపెట్టుకున్నాయి. భారతదేశ మిత్రపక్షాలు గెలుచుకున్న మొత్తం ఐదు స్థానాలు (లోహర్దగా, ఖుంటి, రాజ్‌మహల్, దుమ్కా, సింగ్‌భూమ్) ఎస్టీలకు రిజర్వ్ చేయబడ్డాయి, అయితే బిజెపి అన్ని జనరల్ కేటగిరీ స్థానాలను కైవసం చేసుకుంది, గిరిజనులు, గిరిజనేతరుల మధ్య పార్టీ ప్రాధాన్యతలో విభిన్న పార్శ్వాలను చూపుతుంది.
లోక్‌సభ ఫలితాలను అసెంబ్లీ సెగ్మెంట్ల వారీగా పార్టీలకు విభజిస్తే, JMM, కాంగ్రెస్ వరుసగా కేవలం 15, 14 అసెంబ్లీ సెగ్మెంట్లలో ఆధిక్యంలో ఉండగా, 46 అసెంబ్లీ నియోజకవర్గాలలో BJP ఆధిక్యం సాధించింది. జార్ఖండ్ అసెంబ్లీలో మేజిక్ మార్కు 41 స్థానాలు మాత్రమే.
చంపాయ్ ఒక్కడే కాదా?
నవంబర్‌లో రాష్ట్రంలో ఎన్నికలు జరగనున్న నేపథ్యంలో ఎమ్మెల్యేలు, నేతలు ఇతర పార్టీలకు ఫిరాయించే సాధారణ దృశ్యాలు త్వరలో మొదలయ్యే అవకాశం ఉంది. బిజెపిలో చేరడానికి ప్రయత్నిస్తున్న ఏకైక JMM నాయకుడు చంపై కాకపోవచ్చునని ఇప్పటికే ఊహాగానాలు ఉన్నాయి. కనీసం ఆరుగురు ఇతర JMM ఎమ్మెల్యేల పేర్లు, వారిలో ఐదుగురు కొల్హన్ ప్రాంతానికి చెందిన వారు, బిజెపికి చెందిన ఫిరాయింపుదారులలో ఉన్నట్లు ప్రచారం జరుగుతోంది.
లోక్‌సభ ఎన్నికలకు ముందు హేమంత్ కోడలు సీతా సోరెన్ బీజేపీలోకి ఫిరాయించిన తర్వాత శిబు సోరెన్ కుటుంబం కూడా రెండో వికెట్ పడటానికి సమయం ఆసన్నమైందని పుకార్లు వినిపిస్తున్నాయి. సీఎం తమ్ముడు, దుమ్కా ఎమ్మెల్యే బసంత్ సోరెన్ ను జూలై లో జరిగిన మంత్రివర్గ పునర్వ్యవస్తీకరణలో భాగంగా పదవి నుంచి తప్పించారు. అప్పటి నుంచి ఆయన కూడా తీవ్ర నిరాశలో ఉన్నారు.
అనూహ్యంగా, JMM నాయకులలో ఎక్కువ మంది గిరిజనులే. జార్ఖండ్‌లో విజయం సాధించే ప్రయత్నంలో కుంకుమ పార్టీ తీవ్రంగా న్యాయస్థానం చేయాల్సిన అవసరం ఉంది. చంపాయ్ నిజంగానే కాషాయ శ్రేణుల్లో చేరితే, అతను పార్టీకి ప్రైజ్ క్యాచ్ అవుతాడనడంలో సందేహం లేదు.
చంపాయ్‌కు బిజెపి నుంచి (బహుశా తన పెద్ద కుమారుడికి టిక్కెట్టు కూడా ఇవ్వడానికి ఇష్టపడని) భారీ హామీలను పొందవలసి ఉంటుంది. అయితే వీటి గురించి సరైన సమయంలో మాత్రమే బయటకు తెలుస్తుంది. జేఎంఎంకు కేవలం చంపై సోరెన్ మాత్రమే ఒక సవాల్ కాకపోవచ్చు. ఎన్నికలు కూడా కచ్చితంగా మరో సవాల్ గా నిలుస్తాయి.