చేపల వేటకు వేళయింది, ‘భరోసా’ ఎక్కడ బాబూ?

ఈ సీజన్‌లో మంచి వర్షపాతం కారణంగా మత్స్యకారులు మంచి ఆర్థిక లాభాలతో పాటు మంచి పంటను ఆశిస్తున్నారు. అయితే నిషేధ కాలంలో ఎన్డీఏ ప్రభుత్వం హామీ ఇచ్చిన ఆర్థిక సహాయం కేవలం 25 శాతం మంది అర్హులకు మాత్రమే అందిందని ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఫిషర్‌మెన్ ఆర్గనైజేషన్స్ తెలిపింది. ఇది మత్స్యకారుల జీవనోపాధిపై తీవ్ర ప్రభావం చూపుతుందని పేర్కొంది.

2025 సముద్ర చేపల వేట సీజన్‌పై అంచనాలు

జూన్ 15, 2025న ముగిసిన 61 రోజుల వార్షిక చేపల వేట నిషేధం తర్వాత ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని మత్స్యకారులు సముద్రంలోకి తిరిగి ప్రవేశించారు. ఈ సీజన్‌లో మంచి వర్షపాతం కారణంగా చేపల సంతానోత్పత్తి మెరుగుపడి, మంచి దిగుబడి ఆశిస్తున్నారు. బంగాళాఖాతంలో ఏర్పడిన సైక్లోనిక్ సర్క్యులేషన్ ఫలితంగా ఉత్తర కోస్తా ఆంధ్రలో భారీ వర్షాలు కురిసాయి. ఇది సముద్రంలో మత్స్య సంపదను పెంచడానికి సహాయపడింది. విశాఖపట్నం ఫిషింగ్ హార్బర్‌లో దాదాపు 675 మెకనైజ్డ్ బూట్లు, 1,303 మోటరైజ్డ్ బోట్లు మొదటి రోజు నుంచే వేటను ప్రారంభించాయి. ఇది ఈ సీజన్‌లో ఆర్థిక లాభాలపై మత్స్యకారులలో ఆశాభావాన్ని కలిగించింది. గతంలో అనుమతించిన సాంప్రదాయ నాన్-మెకనైజ్డ్ బోట్లు మాత్రమే కొనసాగించగలిగినందున, మెకనైజ్డ్ బోట్లపై నిషేధం కొంతమంది మత్స్యకారుల ఆదాయాన్ని పరిమితం చేసింది.

ఈ సీజన్‌లో చేపల ధరలు పెరిగే అవకాశం ఉంది. ఎందుకంటే నిషేధ కాలంలో చేపల సరఫరా తగ్గడంతో డ్రైడ్ ఫిష్ ధరలు ఇప్పటికే పెరిగాయి (ఉదాహరణకు నెత్తళ్లు చేపల ధర కిలోకు రూ. 500 నుంచి రూ. 800కి పెరిగింది). మంచి దిగుబడి, డిమాండ్ కారణంగా మత్స్యకారులు ఈ సీజన్‌లో అధిక ఆర్థిక లాభాలను ఆశిస్తున్నారు. కానీ వాతావరణం, మార్కెట్ డిమాండ్, ఇంధన ఖర్చులు వంటి అంశాలు వారి ఆదాయాన్ని ప్రభావితం చేయవచ్చు.

సముద్ర వేట పైనే జీవనోపాధి

ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో సుమారు 2 లక్షల మత్స్యకార కుటుంబాలు నివసిస్తున్నాయని అంచనా. ప్రభుత్వ డేటా ప్రకారం 1.4 లక్షల మత్స్యకార కుటుంబాలు తమ జీవనోపాధి కోసం చేపల వేటపై ఆధారపడుతున్నాయి. వీరిలో 95 శాతం మంది పూర్తిగా సముద్ర మత్స్య వేటపైనే ఆధారపడి ఉన్నారు. విశాఖపట్నం, కృష్ణా, శ్రీకాకుళం, నెల్లూరు వంటి తీర ప్రాంత జిల్లాల్లో ఈ సంఖ్య గణనీయంగా ఉంది. ఉదాహరణకు విశాఖపట్నంలోని ఫిషింగ్ హార్బర్‌లో 700 నాన్-ఇంజన్ బూట్లు, 1,000 ఇంజన్ బోట్లు ఉన్నాయి. అనకాపల్లి జిల్లాలో 2,360 ఇంజన్ బూట్లు, కొన్ని వుడెన్ రాఫ్ట్‌లు ఉన్నాయి. ఈ సంఖ్యలు మత్స్యకారుల సంఖ్య, వారి జీవనోపాధి సముద్ర వేటపై ఎంతగా ఆధారపడి ఉందో సూచిస్తాయి.

రోజువారీ సవాళ్లు

సముద్ర మత్స్య వేటపై ఆధారపడిన మత్స్యకారుల జీవనం కష్టసాధ్యమైనది. కొక్కిలిగడ్డ నరసింహ వంటి మత్స్యకారులు కృష్ణా జిల్లాలోని మచిలీపట్నం సమీపంలో నిషేధ కాలంలో ఆర్థిక ఇబ్బందులను ఎదుర్కొన్నారు. "మేము రోజూ చేపలు పట్టడం ద్వారానే జీవిస్తాము. నిషేధ కాలంలో అప్పులు చేయక తప్పదు," అని నరసింహ చెప్పారు. ఈ 61 రోజుల నిషేధం వారి ఆదాయాన్ని పూర్తిగా ఆపివేస్తుంది. ఫలితంగా చాలా కుటుంబాలు ఆర్థిక సంక్షోభంలో కూరుకుపోతాయి.

మత్స్యకారులు నిషేధ కాలంలో ప్రత్యామ్నాయ ఉపాధి కోసం వెతుకుతారు. కొందరు బోట్ల మరమ్మతు, ఐస్ లోడింగ్, లేదా పెయింటింగ్ వంటి పనులు చేస్తారు. మరికొందరు స్థానిక బార్లు లేదా రెస్టారెంట్లలో రోజువారీ కూలీలుగా పనిచేస్తారు. అయినప్పటికీ ఈ ప్రత్యామ్నాయాలు తాత్కాలిక ఉపశమనం మాత్రమే అందిస్తాయి తప్ప స్థిరమైన ఆదాయాన్ని ఇవ్వలేవు.

ఆర్థిక సహాయంపై నిరాశ

ఎన్డీఏ ప్రభుత్వం "మత్స్యకార భరోసా" పథకం కింద రూ. 20,000 ఆర్థిక సహాయాన్ని హామీ ఇచ్చినప్పటికీ, ఫెడరేషన్ ఆఫ్ ఇండియన్ ఫిషర్‌మెన్ ఆర్గనైజేషన్స్ ప్రకారం ఈ సహాయం కేవలం 25 శాతం మంది అర్హులకు మాత్రమే అందింది. ఈ అసమర్థమైన అమలు మత్స్యకార కుటుంబాలలో నిరాశను కలిగించింది. "మేము ప్రభుత్వం హామీ ఇచ్చిన సహాయం కోసం ఎదురుచూస్తున్నాము, కానీ చాలామందికి ఇంకా డబ్బు అందలేదు," అని విశాఖపట్నం జిల్లాలోని పెడ జలారిపేటలోని బోట్ యజమాని నూక రాజు తెలిపారు.

గతంలో, రూ. 10,000 సహాయం అందించిన వైఎస్సార్‌సీపీ ప్రభుత్వం కూడా అందరికీ సమర్థవంతంగా సహాయం అందించలేక పోయింది. ఈ సంవత్సరం రూ. 40,000 (గత ఏడాది బకాయితో సహా) అందించాలని ఎన్డీఏ ప్రభుత్వం హామీ ఇచ్చినప్పటికీ, అమలులో జాప్యం మత్స్యకారులను ఆర్థిక ఒత్తిడిలో ఉంచింది. ఈ సహాయం లేకపోవడం వల్ల చాలా కుటుంబాలు అప్పులు చేయడం లేదా రోజువారీ ఖర్చుల కోసం స్థానిక రుణదాతలపై ఆధారపడటం వంటి పరిస్థితులు ఎదుర్కొంటున్నాయి.

కష్టాలు, ఆశలు

మత్స్యకారుల జీవనం కేవలం ఆర్థిక లెక్కలకు మాత్రమే పరిమితం కాదు. ఇది వారి కుటుంబాలు, సంఘాలు, సాంప్రదాయాలతో ముడిపడి ఉంది. ఉదాహరణకు విశాఖపట్నంలోని మత్స్యకారులు వేట ప్రారంభించే ముందు గంగమ్మ తల్లికి ప్రత్యేక పూజలు నిర్వహించారు. ఇది వారి సాంస్కృతిక, ఆధ్యాత్మిక జీవనంలో ఒక ముఖ్యమైన భాగం. ఈ ఆచారాలు వారి ఆశలు, సముద్రంతో ఉన్న లోతైన బంధాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి.

మహిళా మత్స్యకారులు ముఖ్యంగా డ్రైడ్ ఫిష్ వ్యాపారంలో ఉన్నవారు, నిషేధ కాలంలో తీవ్ర ఇబ్బందులు ఎదుర్కొన్నారు. విశాఖపట్నంలోని మైలపల్లి ఎర్నమ్మ, విశాఖ టౌన్ ఫిషర్‌వుమెన్ డ్రై ఫిష్ కో-ఆపరేటివ్ సొసైటీ సెక్రటరీ "నిషేధ కాలంలో ముడి సరుకు కొరత వల్ల డ్రైడ్ ఫిష్ ఉత్పత్తి కష్టమవుతుంది. ఇప్పటికే ఉన్న స్టాక్‌లపైనే ఆధారపడాలి," అని తెలిపారు. ఈ సమస్య మహిళల ఆర్థిక స్వాతంత్ర్యాన్ని ప్రభావితం చేస్తుంది. ఎందుకంటే వారు కుటుంబ ఆదాయంలో ముఖ్యమైన భాగస్వాములు.

సవాళ్లు

మత్స్యకారులు ఎదుర్కొనే సవాళ్లలో ఇంధన ఖర్చులు, బోట్ల నిర్వహణ, మార్కెట్ ఒడిదొడుకులు ప్రధానమైనవి. ఇంధన సబ్సిడీలు (ప్రస్తుతం లీటర్‌కు రూ. 9) పెంచాలని మత్స్యకార సంఘాలు డిమాండ్ చేస్తున్నాయి. ఎందుకంటే డీజిల్ ధరలు రూ. 100కి చేరాయి. అదనంగా సముద్రంలో జరిగే ప్రమాదాలు, జలవాయుగత మార్పులు, అక్రమ వేట వంటి సమస్యలు వారి జీవనోపాధిని మరింత సంక్లిష్టం చేస్తాయి.

ప్రభుత్వం ప్రధాన మంత్రి మత్స్య సంపద యోజన (PMMSY) ద్వారా డీప్-సీ ఫిషింగ్ బోట్లు, బోట్ల అప్‌గ్రేడేషన్, భద్రతా కిట్‌ల కోసం ఆర్థిక సహాయం అందిస్తోంది. అయితే ఈ పథకాలు చిన్న రైతులకు సరిపోవని విమర్శలు ఉన్నాయి. ‘ఈ సహాయం మా రోజువారీ ఖర్చులను తీర్చలేదు,’ అని ఒడిశాలోని గంజాం జిల్లాకు చెందిన మత్స్యకారుడు కోటేసు తెలిపారు. ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో కూడా ఇటువంటి సెంటిమెంట్ సర్వసాధారణం.

ఆశాజనక భవిష్యత్తు కోసం

మత్స్యకారుల జీవనోపాధిని మెరుగుపరచడానికి ప్రభుత్వం, సమాజం కలిసి పనిచేయాలి. ఆర్థిక సహాయం సకాలంలో అందరికీ అందేలా చూడటం, ఇంధన సబ్సిడీలను పెంచడం, ప్రత్యామ్నాయ ఉపాధి అవకాశాలను సృష్టించడం వంటి చర్యలు అవసరం. అదనంగా సముద్ర వేటలో సుస్థిర పద్ధతులను ప్రోత్సహించడం, జలవాయుగత మార్పుల ప్రభావాన్ని తగ్గించడం, మత్స్యకార మహిళలకు శిక్షణ, మార్కెట్ అవకాశాలను అందించడం వంటివి వారి జీవన విధానాన్ని బలోపేతం చేయగలవు.