GX902 అనే మాయ: పర్యావరణ నియంత్రణల దారుణ వైఫల్యం

-డా. కలపాల బాబూరావు

TGV SRAACL అనే కంపెనీ PTFE తయారీ కార్ఖానా నిర్మించడానికి పర్యావరణ అనుమతి అడుగుతోంది. సాధారణ విషయమని అనుకోవచ్చు. కానీ ఈ కేసు భారత పర్యావరణ పాలనలోని కుళ్ళు పూర్తిగా బయటపెట్టింది. ఇది కేవలం ఒక కంపెనీ అబద్ధాల కథ కాదు - ఇది మన ప్రభుత్వ వ్యవస్థ ఎలా పెట్టుబడిదారీ శక్తులకు కూలీగా పనిచేస్తుందో చూపించే సాక్ష్యం.

మొదటి అబద్ధం: "మేము ప్రమాదకరమైన రసాయనాలు ఉపయోగించం"

కంపెనీ తన దరఖాస్తులో ఏ పాలిమరైజేషన్ పద్ధతిని ఉపయోగిస్తుందో చెప్పలేదు. ఎందుకు? ఎందుకంటే అది చెబితే, వారు ఏ రసాయనాలు ఉపయోగిస్తున్నారో వెల్లడి చేయాల్సి వస్తుంది.

సస్పెన్షన్ పాలిమరైజేషన్ అంటే ఒక విధానం. ఎమల్షన్ పాలిమరైజేషన్ అంటే వేరొక విధానం. తేడా ఏమిటి? సస్పెన్షన్ పద్ధతిలో విషపూరిత ఫ్లోరినేటెడ్ సర్ఫక్టెంట్లు అవసరం లేదు. ఎమల్షన్ పద్ధతిలో తప్పనిసరిగా అవసరం. అంటే, ఏ పద్ధతి ఉపయోగిస్తున్నారో చెప్పకపోవడం ఒక ఉద్దేశపూర్వక దాచుడుబుడ.

ప్రజా సంప్రదింపుల సమయంలో ప్రజలు PFOA (ప్రపంచవ్యాప్తంగా నిషేధిస్తున్న విషపూరిత రసాయనం) గురించి ప్రశ్నించారు. కంపెనీ సమాధానం ఏమిటి? "మేము PFOA ఉపయోగించం." కానీ ఇతర PFAS రసాయనాలు ఉపయోగిస్తారా అని అడిగితే మౌనం. ఈ మౌనం సమాధానమే కదా?

రెండవ అబద్ధం: అనుమతి తర్వాత వచ్చిన "కొత్త" రసాయనం

పర్యావరణ అనుమతి ప్రక్రియ పూర్తి కావబోతున్నప్పుడు, మంత్రిత్వ శాఖ అదనపు వివరాలు అడిగింది. అప్పుడే కంపెనీ GX902 అనే రసాయనం గురించి మొదటిసారిగా చెప్పింది. ముందు ఎందుకు చెప్పలేదు? ఎందుకంటే వారికి తెలుసు—చెబితే ప్రజలు, శాస్త్రవేత్తలు ప్రశ్నిస్తారని.

GX902 అంటే ఏమిటి? ఇది "పెర్ఫ్లోరినేటెడ్ అలిఫాటిక్ కార్బాక్సిలిక్ యాసిడ్ అమ్మోనియం సాల్ట్" అని కంపెనీ వివరణ. సాంకేతిక పదాలతో ప్రజలను గందరగోళపరిచే పనిలో నిపుణులు వీళ్ళు.

నిజం ఏమిటంటే: GX902 అనేది అధికారిక రసాయన పేరు కాదు. ఇది DX902 లేదా FRD-902 అనే GenX-సంబంధిత PFAS రసాయనానికి వేరే పేరు. ఈ GenX రసాయనాలు PFOA కు "సురక్షితమైన ప్రత్యామ్నాయాలు" అని కార్పొరేట్ ప్రచారం. కానీ వాస్తవం? అవి సమానంగా విషపూరితం, సమానంగా శాశ్వతం, సమానంగా ప్రమాదకరం.

ప్రశ్న: పేరు మార్చడం ద్వారా రసాయనం యొక్క విషపూరితత్వం మారుతుందా?

సమాధానం: మారదు. కానీ ప్రభుత్వ పర్యవేక్షణ నుండి తప్పించుకోవడానికి దోహదపడుతుంది.

మూడవ అబద్ధం: "భద్రతా డేటా మాకు తెలియదు"

DX902/GX902 యొక్క భద్రతా డేటా షీట్లు ఏమి చెబుతున్నాయో చూడండి:

 శ్వాసకోశ వ్యవస్థకు హానికరం

 చర్మ అలెర్జీలు కలిగిస్తుంది

 క్యాన్సర్ కారకం కావచ్చు

 అవయవాలకు శాశ్వత నష్టం కలిగిస్తుంది

ఈ సమాచారం అందరికీ అందుబాటులో ఉంది. అమెరికా, యూరప్‌లో ప్రచురితమైన డేటా ఇది. కానీ మన కంపెనీకి, మన మంత్రిత్వ శాఖకు తెలియదా? తెలుసు. కానీ ఒప్పుకోరు. ఎందుకంటే ఒప్పుకుంటే, ప్రాజెక్ట్ ఆపాల్సి వస్తుంది.

నాలుగవ అబద్ధం: "నియంత్రణలు లేవు కాబట్టి సమస్య లేదు"

భారతదేశంలో GX902/DX902 కోసం ఎలాంటి నియంత్రణలు లేవు. అంటే:

 పర్యావరణ రక్షణ నియమాలలో లేదు

 ప్రమాదకర వ్యర్థ నిర్వహణ నియమాలలో లేదు

 త్రాగునీటి ప్రమాణాలలో లేదు

 పారిశ్రామిక విడుదల పరిమితులలో లేదు

కంపెనీలు, ప్రభుత్వం ఏమంటాయి? "చట్టంలో లేదు కాబట్టి సమస్య లేదు."

ఇది ఎటువంటి తర్కం? విషం విషం కాదా, దానికి చట్టం ఉందా లేదా అనేది ఆధారంగా నిర్ణయిస్తారా?

నిజం ఏమిటంటే: భారతదేశంలో చట్టాలు లేకపోవడం కార్పొరేట్ల సౌలభ్యానికి ఉపయోగపడుతుంది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా నిషేధించిన రసాయనాలను ఇక్కడ స్వేచ్ఛగా ఉపయోగించవచ్చు. ఎందుకు? ఎందుకంటే మన ప్రభుత్వం కార్పొరేట్ ప్రయోజనాలకు సేవకంగా పనిచేస్తుంది.

ప్రపంచం ఏమి చేస్తోంది? భారతదేశం ఏమి చేస్తోంది?

యూరప్:

యూరోపియన్ కెమికల్స్ ఏజెన్సీ GenX రసాయనాలను PFAS పరిమితుల నుండి మినహాయించడానికి నిరాకరించింది. కారణం? అవి పర్యావరణంలో శాశ్వతంగా నిలుస్తాయి, నేల-నీటిలో వ్యాపిస్తాయి, విషపూరితం.

ఇటలీ:

Miteni కంపెనీ యొక్క 11 మంది అధికారులు PFAS కాలుష్యం కోసం మొత్తం 141 సంవత్సరాల జైలు శిక్ష పొందారు. ఏమి చేశారు? స్థానిక నీటి వనరులను కలుషితం చేశారు. ప్రజల ఆరోగ్యానికి హాని కలిగించారు.

అమెరికా:

న్యూజెర్సీలో DuPont, Chemours, Corteva కంపెనీలు PFAS కాలుష్యానికి $875 మిలియన్లు పరిహారం చెల్లించాయి. శిక్షించబడ్డాయి.

భారతదేశం:

ఇక్కడ? ఏమీ లేదు. ఎలాంటి శిక్ష లేదు, ఎలాంటి పరిహారం లేదు, ఎలాంటి నియంత్రణలు లేవు. కార్పొరేట్లకు అన్ని స్వేచ్ఛలు. ప్రజలకు రక్షణ లేదు.

ఎవరు బాధ్యులు?

కంపెనీ:

సమాచారం దాచింది. అబద్ధాలు చెప్పింది. ప్రమాదకరమైన రసాయనాలను "సురక్షితం" అని చెప్పింది.

పర్యావరణ మంత్రిత్వ శాఖ:

సరైన ప్రశ్నలు అడగలేదు. సమగ్ర పరిశీలన చేయలేదు. కార్పొరేట్ దరఖాస్తులను అక్షరాలా నమ్మేసింది.

వ్యవస్థ:

ప్రజల భద్రత కంటే పారిశ్రామిక లాభాలకు ప్రాధాన్యత ఇస్తోంది. పర్యావరణ చట్టాలు ఉన్నాయి - కానీ అవి కార్పొరేట్లకు అనుకూలంగా, ప్రజలకు వ్యతిరేకంగా అమలు చేయబడుతున్నాయి.

రాజ్యాంగం ఏమి చెబుతోంది?

భారత రాజ్యాంగం ప్రభుత్వానికి పర్యావరణం మరియు ప్రజారోగ్యాన్ని రక్షించే బాధ్యత ఇచ్చింది. ఇది కేవలం చట్టపరమైన బాధ్యత కాదు - ఇది రాజ్యాంగ బాధ్యత.

కానీ ఈ బాధ్యత నిర్వర్తించబడుతోందా? లేదు. పర్యావరణ అనుమతి ప్రక్రియ కేవలం కార్పొరేట్లకు చట్టబద్ధత ఇచ్చే ఒక కర్మకాండగా మారింది. ప్రజా భాగస్వామ్యం కేవలం వేడుక. వాస్తవ నిర్ణయాలు మూసిన తలుపుల వెనుక జరుగుతున్నాయి.

ముందుజాగ్రత్త సిద్ధాంతం అంటే ఏమిటి?

అంతర్జాతీయ పర్యావరణ చట్టంలో ఒక ప్రాథమిక సిద్ధాంతం ఉంది: ముందుజాగ్రత్త సిద్ధాంతం. దీని అర్థం:

ఒక పదార్థం ప్రమాదకరమని అనుమానం ఉంటే, దాని భద్రత నిరూపించబడే వరకూ దానిని అనుమతించకూడదు.

కానీ భారతదేశంలో విరుద్ధమైన విధానం అమలవుతోంది:

ఒక పదార్థం ప్రమాదకరమని నిరూపించబడే వరకు దానిని అనుమతించాలి.

తేడా అర్థమవుతోందా? మొదటి విధానంలో ప్రజల భద్రత ప్రాధమికం. రెండవ విధానంలో కార్పొరేట్ లాభం ప్రాధమికం.

GX902/DX902 విషయంలో ఏమి జరగాలి?

 ఈ రసాయనం యొక్క పూర్తి విష శాస్త్ర అధ్యయనాలు అవసరం

 పర్యావరణంలో ఎలా క్షీణిస్తుందో అధ్యయనం అవసరం

 వ్యర్థ శుద్ధి ప్రణాళిక యొక్క సమర్థత నిరూపించాలి

 దీర్ఘకాలిక పర్యవేక్షణ ఏర్పాట్లు అవసరం

 ప్రభావిత కమ్యూనిటీల అభిప్రాయం తప్పనిసరి

ఇవేవీ లేకుండా అనుమతి ఇవ్వడం నేరం.

ఇప్పుడు ఏమి చేయాలి?

1. ఈ ప్రాజెక్టుకు అనుమతి ఇవ్వకూడదు

GX902/DX902 గురించి పూర్తి సమాచారం లేకుండా, సమగ్ర భద్రతా అధ్యయనాలు లేకుండా ఈ ప్రాజెక్టుకు అనుమతి ఇవ్వడం నేరం. మంత్రిత్వ శాఖ తన రాజ్యాంగ బాధ్యతను నిర్వర్తించి ఈ ప్రాజెక్టును తిరస్కరించాలి.

2. పర్యావరణ అనుమతి ప్రక్రియను సంస్కరించాలి

 తప్పనిసరి రసాయన బహిర్గతం: అన్ని రసాయనాల CAS నంబర్లు, సరఫరాదారు వివరాలు తప్పనిసరిగా బహిర్గతం చేయాలి

 ప్రక్రియ కట్టుబాట్లు: దరఖాస్తులో చెప్పిన తయారీ పద్ధతి నుండి వైదొలగితే అనుమతి రద్దు, భారీ జరిమానాలు

 స్వతంత్ర సాంకేతిక సమీక్ష: కంపెనీ నుండి స్వతంత్రమైన శాస్త్రవేత్తల బృందం ద్వారా సమీక్ష

 ప్రజా అధికారాలు: రసాయన భద్రతా సమాచారం తప్పనిసరిగా ప్రజలకు అందుబాటులో ఉంచాలి

3. PFAS నియంత్రణ చట్రం రూపొందించాలి

భారతదేశంలో PFAS రసాయనాలకు సమగ్ర నియంత్రణ చట్రం అవసరం:

 త్రాగునీటి ప్రమాణాలు

 పారిశ్రామిక విడుదల పరిమితులు

 వ్యర్థ నిర్వహణ ప్రోటోకాల్స్

 పర్యవేక్షణ మరియు నివేదన అవసరాలు

4. బాధ్యత మరియు పరిహారం

PFAS కాలుష్యం కలిగించే కంపెనీలపై:

 క్రిమినల్ చర్య

 పర్యావరణ పరిహారం

 ప్రభావిత కమ్యూనిటీలకు పరిహారం

 జీవితకాల ఆరోగ్య పర్యవేక్షణ

చివరి మాట

ఇది కేవలం ఒక రసాయనం గురించి కాదు. ఇది మన పర్యావరణ పాలన గురించి, మన ప్రభుత్వ వ్యవస్థ ఎవరి ప్రయోజనాల కోసం పనిచేస్తుందో అనే దాని గురించి.

PTFE తయారీ చరిత్రలో లెక్కలేనన్ని పర్యావరణ విపత్తులు ఉన్నాయి. ప్రపంచవ్యాప్తంగా PFAS కాలుష్యం వల్ల లక్షలాది మంది ప్రజలు బాధపడుతున్నారు. కంపెనీలు శిక్షించబడుతున్నాయి, అధికారులు జైలుకు వెళ్తున్నారు, బిలియన్ల డాలర్ల పరిహారం చెల్లించబడుతోంది.

కానీ భారతదేశం ఈ చరిత్ర నుండి పాఠాలు నేర్చుకోలేదు. మనం ఇప్పటికీ 20వ శతాబ్దపు పారిశ్రామిక విధానాలను అనుసరిస్తున్నాం - మొదట కాలుష్యం కలిగించండి, తర్వాత ప్రశ్నలు అడగండి.

ఇది ఆగాలి. ఇప్పుడే ఆగాలి.

ప్రతిపాదిత కార్ఖానా దగ్గర నివసించే కమ్యూనిటీలకు వారి నీరు, గాలి, మట్టి భద్రంగా ఉండే హక్కు ఉంది. వారికి పూర్తి సమాచారం తెలుసుకునే హక్కు ఉంది. ప్రమాదకరమైన రసాయనాల నుండి రక్షణ పొందే హక్కు ఉంది.

GX902 భారతదేశం యొక్క పర్యావరణ విపత్తుల జాబితాలో మరో పేరు కాకూడదు. కంపెనీలు తమ లాభాల కోసం ప్రజల ఆరోగ్యంతో ఆడుకునే వ్యవస్థ కొనసాగకూడదు.

పర్యావరణ పాలనను బలోపేతం చేసే బాధ్యత మనందరిపై ఉంది. మౌనంగా ఉండటం కూడా నేరంలో భాగస్వామ్యమే.

(డా. కలపాల బాబూరావు, ‘ప్రజల కోసం శాస్త్రవేత్తలు’ సభ్యుడు. హైదరాబాద్)