రంగుల కలా ? పీడకలా

అయితే ఇటీవల కన్నడ స్టార్ నటుడు శివరాజ్ కుమార్ తన సినిమాల బడ్జెట్ విషయంలో ఫైనాన్సింగ్ విషయాన్ని హేతబద్దీకరించారు. ఓవర్ బడ్జెట్ కాకుండా ముందస్తు జాగ్రత్తలు తీసుకుంటున్నాడు. వీరి కుటుంబాన్ని నిర్మాతల అన్నదాతగా పేరుంది. ఆయన మాట్లాడుతూ.. ‘‘ వినోద వ్యవస్థలో చిన్న పెద్ద తేడా లేదు. మనం నిర్మించే సినిమా ప్రేక్షకుల ఊహాలకు తగ్గట్లుగా ఉండి, వారిని మళ్లీ మళ్లీ థియేటర్లు రప్పించినప్పుడే సినిమా విజయవంతం అయినట్లు భావించాలి’’ అన్నాడు.

ఆయన మాటలు కన్నడ చిత్రపరిశ్రమ పరిస్థితి తెలుపుతోంది. ఇక్కడ సంవత్సరానికి దాదాపుగా 200 సినిమాలు నిర్మిస్తున్నారు. అందులో 95 శాతం సినిమాలు కనీసం పెట్టుబడిని కూడా రాబట్టుకోలేకపోతున్నాయి. శాండల్ వుడ్ సినిమా నిర్మాణం ప్రారంభం అయ్యి 90 వసంతాలు పూర్తి అయ్యాయి.

అయితే ఇంతటి విపత్కర పరిస్థితి ఎన్నడు పరిశ్రమ ఎదుర్కోలేదు. ఈ పరిణామాలు తీవ్రమైన ఆత్మపరిశీలనను ప్రేరేపించాయి. కన్నడ చిత్రసీమలో జరుగుతున్న పరిణామాలను నిశితంగా పరిశీలిస్తే, మారుతున్న కాలం, సినిమా నిర్మాణ పద్ధతులతో నిర్మాతలను ‘అన్నదాత’గా భావించే కాలం కనుమరుగైందని అర్థమవుతోంది.

నిర్మాతలు ప్రస్తుతం కథ కంటే ఎక్కువగా పైపై మెరుగులకు ప్రాధాన్యం ఇస్తున్నారు. ఎక్కువగా హీరోలపైనే దృష్టి సారిస్తున్నారు. వారిపైనే ఎక్కువగా పెట్టుబడి పెడుతున్నారు. మిగిలిన టెక్నిషియన్లు అంతా కలిపి బడ్జెట్ తడిసిమోపుడు అవుతోంది.

ఇంత డబ్బు నిర్మాతల దగ్గర ఉండదు కాబట్టి.. అధిక వడ్డీకి ఫైనాన్సియర్ల నుంచి తీసుకుంటున్నారు. సినిమాలు బాక్సాపీస్ వద్ద బోల్తా కొడితే వారికి సాయం చేసేవారు కనిపించరు. ఈ ఒత్తిడిని తట్టుకోలేక చాలామంది నిర్మాతలు ఆత్మహత్యలను ఆశ్రయిస్తున్నారు. మరికొంత మంది అన్ని కోల్పోయి సాధారణ జీవితం వెల్లదీస్తున్నారు.

ఈ ఓవర్ బడ్జెట్ సినిమాలు ఒక్క కన్నడ పరిశ్రమకే పరిమితం కాలేదు. దేశంలోని చాలా ప్రధాన చలనచిత్ర పరిశ్రమలలోని వ్యవహారాల స్థితి ఇలాగే నడుస్తోంది. 2023లో నాలుగైదు బాలీవుడ్ చిత్రాలు మినహా మిగిలినవి బాక్సాఫీస్ వద్ద భారీగా దెబ్బతిన్నాయి. అంతకుముందు, అంటే నవంబర్ 2017లో, ప్రముఖ తమిళ చిత్ర నిర్మాతలలో ఒకరైన అశోక్ కుమార్, సినిమాలను నిర్మించడం వల్ల ఆర్థికంగా నష్టపోయి ఆత్మహత్య చేసుకున్నారు.

తన డెత్ నోట్‌లో, సినిమా వ్యాపారం తనను ఈ విపరీతమైన దశకు నడిపిందని స్పష్టంగా పేర్కొన్నాడు. అదేవిధంగా, ఏప్రిల్ 2024లో, ప్రముఖ కన్నడ సినీ నిర్మాత సౌందర్య జగదీష్, ఫైనాన్షియర్‌లకు అప్పుల బాధతో తన ప్రాణాలను తీసుకున్నారు.

జూలై 2024లో, ప్రముఖ కన్నడ చిత్రనిర్మాత వినోద్ ధోండాలే కూడా రూ. 3 కోట్ల రుణం తీర్చలేక, సినిమా పూర్తి చేయలేక ఆత్మహత్య చేసుకున్నాడు. మొదట అనుకున్న షెడ్యూల్ కంటే ఎక్కువ రోజులు షూటింగ్ చేయడం వల్ల అతని ఆర్థిక సంక్షోభం తీవ్రమైంది.

కన్నడ నటుడు-దర్శకుడు గురుప్రసాద్ ఇటీవలి మరణం తీవ్రమైన ఆర్థిక ఒత్తిడిని మరింత హైలైట్ చేసింది. గత వారం, నవంబర్ 19 న, 37 ఏళ్ల టీవీ సీరియల్ నటుడు తాండవ్ రామ్, ఆగిపోయిన చిత్రానికి సంబంధించిన ఆర్థిక వివాదంపై దర్శకుడిపై కాల్పులు జరిపినందుకు అరెస్టు అయ్యాడు. ఇవన్నీ చిత్రపరిశ్రమ వ్యవస్థాగతమైన సమస్యలను సూచిస్తున్నాయి.

“సోషల్ మీడియా, OTT ప్లాట్‌ఫారమ్‌లు సినిమా నిర్మాతలపై ఒత్తిడిని పెంచినట్లు కనిపిస్తోంది. రోజుకో కొత్త ముఖాలు రంగంలోకి దిగుతుండటంతో పోటీ తీవ్రంగా ఉంది. ఇవన్నీ ఆర్థికంగా ఒత్తిడిని పెంచుతున్నాయి" అని నటుడిగా మారిన నిర్మాత ఉమేష్ బణాకర్ చెప్పారు.

సినీ విశ్లేషకుడు, రచయిత చేతన్ నడిగర్ ఆసక్తికర వ్యాఖ్యలు చేశారు. ఆయన మాటల ప్రకారం.. 2023లో కన్నడలో విడుదలైన 200 చిత్రాలలో కనీసం 100 మంది కొత్త నిర్మాతలు, 'హీరోలు' కన్నడ సినీ రంగంలోకి కొత్తగా వచ్చారు. కానీ చాలా కొద్దిమంది మాత్రమే విజయం సాధించారు.

ఇందులో మెజారీ తారలు, నిర్మాతలు మళ్లీ తెరపై కనిపించలేదు. 2024 లో కూడా పరిస్థితి ఏం మారలేదు. చాలా మంది అగ్ర నిర్మాతలు కూడా నిర్మాణ వ్యయాన్ని భరించలేక మంచి అభిరుచి ఉన్నప్పటికీ సినిమాలకు దూరంగానే ఉన్నారు. మొదటిసారి వచ్చినవారు, చిన్న చిత్రనిర్మాతలు తమ సినిమాలు విఫలమైనప్పుడు తరచుగా భారీ అప్పులతో వెళ్తున్నారు.

దాదాపు 95 శాతం మంది మార్కెట్ రిస్క్‌ల గురించి అవగాహన లేకుండా ప్యాషన్ కోసం సినిమా నిర్మాణంలోకి వస్తున్నారు. ఇది కన్నడ చిత్ర పరిశ్రమలోనే కాదు, ఇటీవలి సంవత్సరాలలో మొత్తం భారతీయ చలనచిత్ర నిర్మాణ రంగానికి సంబంధించిన విష వలయం” అని కర్ణాటక ఫిల్మ్ ప్రొడ్యూసర్స్ అసోసియేషన్ (KFPA) అధ్యక్షుడు ఉమేష్ బణాకర్ అన్నారు.

ఇతర భాషాల చిత్ర పరిశ్రమల పరిస్థితి ఇలాగే ఉంది. సౌత్ ఇండియన్ ఫిల్మ్ ఛాంబర్ ఆఫ్ కామర్స్ (SIFCC) సమాచారం ప్రకారం.. కార్పొరేట్, అంతర్జాతీయ నిర్మాణ సంస్థలు తెలుగు చలనచిత్ర పరిశ్రమలోకి ప్రవేశించినప్పటికీ, ఇప్పటికీ సినిమాలు ఎక్కువగా ప్రైవేట్ ఫైనాన్షియర్ల నిధులతో నిర్మిస్తున్నారు.

బాహుబలి ఫ్రాంచైజీతో అంతర్జాతీయ ఖ్యాతిని ఆర్జించిన తెలుగు చలనచిత్ర పరిశ్రమ ఆర్థిక విషయాలలో ఇదే పరిస్థితి ఎదుర్కొంటోంది. ఫిల్మ్ ఇండస్ట్రీ ఓ అసంఘటిత రంగం.. అప్పు తీసుకునే మొత్తం, వడ్డీ నిర్మాత ఆశపైనే ఆధారపడి ఉంటుంది. ఈ సమయంలో నిర్మాతలు నిరాశగానే ఉంటారు’’ అని మూడో తరం సినిమా నిర్మాత ఒకరు చెప్పారు.

ఫైనాన్షియర్ల ఒత్తిడి కారణంగా దర్శకుడు మణిరత్నం సోదరుడు జి వెంకటేశ్వరన్ ఆత్మహత్యను ఉటంకిస్తూ, తమిళనాడులోని ఒక సీనియర్ సినీ నిర్మాత, “ఫైనాన్షియర్లు వసూలు చేసే అధిక వడ్డీ రేటు చెన్నైలోని చిత్ర పరిశ్రమకు సమస్యగా ఉంది. పరిశ్రమలోని వ్యక్తుల ఆసక్తి ని తెలుసుకుని ఫైనాన్షియర్లు సంప్రదిస్తారు. ”

కేరళ ఫిల్మ్ ఛాంబర్ ఆఫ్ కామర్స్ వర్గాలు సినిమా నిర్మాణంలో స్లష్ నిధులను ఉపయోగించినట్లు అంగీకరించాయి. రాష్ట్ర పోలీసులు, ఎన్‌ఫోర్స్‌మెంట్ డైరెక్టరేట్ వంటి ఏజెన్సీలు సినిమాల నిర్మాణంలో బంగారం స్మగ్లింగ్ డబ్బును ఉపయోగించడాన్ని అంగీకరిస్తున్నాయి.

“మలయాళ చిత్ర పరిశ్రమకు ప్రవాస భారతీయులు నిధుల ప్రధాన వనరు. ప్రైవేట్ ఫైనాన్సింగ్ సంస్థలు 36 శాతం వార్షిక వడ్డీని వసూలు చేస్తాయి, అయితే ఈ చిత్రాన్ని కొలేటరల్ సెక్యూరిటీగా తీసుకుంటాయి, దీనిని 'నెగటివ్ ప్లెడ్జింగ్'గా చెప్పవచ్చు. సినిమా విడుదల అనే విషయం రుణం క్లియరెన్స్‌కు లోబడి ఉంటుంది, ”అని కేరళకు చెందిన సీనియర్ సినీ నిర్మాత ఒకరు తెలిపారు.

చాలా మంది తమ నల్లధనాన్ని వైట్‌గా మార్చుకోవడానికే సినిమా నిర్మాణాన్ని ఎంచుకుంటారన్న అభిప్రాయం సర్వత్రా వినిపిస్తోంది. సినిమా నిర్మాతలు, డిస్ట్రిబ్యూటర్లు, నటీనటులు బ్లాక్ మనీని వైట్‌గా మార్చుకోవడంపై ఆదాయపు పన్ను శాఖ నిఘా ఉంచిందనేది రహస్యమేమీ కాదు.

ఆదాయపు పన్ను శాఖ మాజీ సీనియర్ అధికారి ప్రకారం, 2019లో భారీ బడ్జెట్ నిర్మించిన, నటించిన కన్నడ చిత్రాల నటీనటులు, నిర్మాతలను లక్ష్యంగా చేసుకున్న దాడులు జరిగాయి. ఇక్కడ చాలామందిపై ఒకే ఒక అభియోగం వినిపించింది, అదే పన్ను ఎగవేశారని.

బెంగళూరులోని 27 ప్రాంతాల్లో ఐటీ అధికారులు ఏకకాలంలో దాడులు నిర్వహించారు. సిఆర్ మనోహర్, రాక్‌లైన్ వెంకటేష్, హోంబాలే చిత్రాలకు చెందిన విజయ్ కిరగందూర్‌లతో సహా సినీ నిర్మాతలపై అప్పట్లో దాడులు నిర్వహించడం గమనార్హం. మనీలాండరింగ్‌పై ఉక్కుపాదం మోపేందుకు ఐటీ శాఖ అధికారులు తమ చర్యలను సమర్థించుకున్నారు.

అయితే ఈ ఆరోపణలను కర్ణాటక ఫిల్మ్ ఛాంబర్ ఆప్ కామర్స్ ప్రకారం.. నల్లధనాన్ని, వైట్ గా మార్చుకునే ఆరోపణలను ఖండించింది. పరిశ్రమలో జీఎస్టీని సక్రమంగా చెల్లిస్తున్నారని, సినిమా నిర్మాణానికి ఖర్చు చేసే ప్రతిపైసాకు లెక్కలు ఉన్నాయని చెబుతున్నారు.

"నల్లధనాన్ని స్వీకరించే వారు దానికి జవాబుదారీగా ఉంటారు కాబట్టి ఎవరూ అంగీకరించడానికి సిద్ధంగా లేరు" అని KFCC ప్రెసిడెంట్ MN సురేష్ నిర్వహించారు. ఇప్పటి వరకు తొమ్మిది చిత్రాలకు పైగా నిర్మించిన సురేష్ మాట్లాడుతూ.. ''సినిమా నిర్మాణ ఆలోచన లేని కొత్త తరం నిర్మాతలు ఆరు నెలల పాటు గరిష్టంగా 3 శాతం వడ్డీకి ఫైనాన్షియర్ల వద్ద అప్పులు చేస్తున్నారు. కానీ వివిధ పరిశ్రమల కారణాల వల్ల వారు తమ సినిమాలను పూర్తి చేయడంలో విఫలమవడంతో, వారి రుణం రెట్టింపు అవుతుంది మరియు వారికి కష్టంగా మారుతుందన్నారు.

90వ దశకం ప్రారంభంలో కన్నడ చిత్ర నిర్మాణానికి అండర్ వరల్డ్ సాయం చేసింది. ఇప్పుడు రియల్ ఎస్టేట్ రంగం ఈ స్థానాన్ని ఆక్రమించింది. పరిశ్రమలోని వ్యక్తుల ప్రకారం, నేటికీ పంపిణీదారులు, థియేటర్ యజమానులు నిర్మాతలకు స్వల్పకాలిక ఆర్థిక వనరుగా ఉన్నారు. కొంతమంది నిర్మాతలు అండర్ వరల్డ్ ఎలిమెంట్స్ నుంచి సాయం కోరడంతో సినిమా ఫైనాన్సింగ్ అనైతిక మలుపు తీసుకుంది.

ఇప్పుడు అండర్ వరల్డ్ సినిమాలకు ఫైనాన్స్ చేయడం మానేసింది. బదులుగా, అండర్ వరల్డ్ ఎలిమెంట్స్ వారికి 'రికవరీ' ఏజెంట్లుగా పనిచేస్తున్నాయి. 1997లో సినీ నిర్మాత చిదంబర శెట్టి హత్య జరిగే వరకు కన్నడ చిత్ర పరిశ్రమ అండర్ వరల్డ్ నుంచి చాలా వరకు విముక్తి పొందింది.

అప్పట్లో ఆయన వడ్డీతో సహా తిరిగి చెల్లించకపోవడంతో కిడ్నాప్ చేసి చిత్రహింసలు పెట్టారు. అతని మృతదేహాన్ని బెంగళూరు శివార్లలో పడేశారు. కన్నడ సినీ నిర్మాత రమేష్ జైన్ 2018లో హత్యకు గురయ్యారు. దీనిలోనూ అనేక కోణాలు ఉన్నాయి.

కన్నడ చిత్రాల నిర్మాణానికి ఆర్థిక సాయం చేస్తున్న ఇండస్ట్రియల్ డెవలప్‌మెంట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (IDBI) తన రుణాలు నిరర్థక ఆస్తులుగా మారడంతో ఫైనాన్సింగ్ నిలిపివేసింది. IDBI 2009లో అశ్విని రామ్ ప్రసాద్ నిర్మించిన జోతేగరకు ఆర్థిక సాయం చేసింది, కానీ దాని నిర్మాత ప్రసాద్ తన రుణాన్ని తిరిగి చెల్లించలేకపోయాడు. SV రాజేంద్ర సింగ్ బాబు, సునీల్ కుమార్ దేశాయ్ కూడా సినిమాలు నిర్మించడానికి వాణిజ్య బ్యాంకుల నుండి రుణాలు తీసుకున్నారు.

1970వ దశకం ప్రారంభంలో, ముగ్గురు చిత్రనిర్మాతలు కలిసి మూడు సినిమాలు నిర్మించారు. వీరు వాణిజ్య బ్యాంకు నుంచి రుణాన్ని పొందారు. ఇప్పుడు, వాణిజ్య బ్యాంకులు సినిమాలను పరిశ్రమగా పరిగణించనందున సినిమాలకు ఆర్థిక సాయం చేయడానికి ముందుకు రావడం లేదు.

“నేషనల్ ఫిల్మ్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్, దాని ముందున్న ఫిల్మ్ ఫైనాన్స్ కార్పొరేషన్ కూడా మంచి కంటెంట్‌తో కూడిన చిత్రాల నిర్మాణానికి సహకరించాయి. ఇప్పటివరకు, NFDC కన్నడతో సహా భారతదేశంలోని వివిధ భారతీయ భాషలలో 300 చిత్రాలకు పైగా నిధులు సమకూర్చింది.. నిర్మించింది. గిరీష్ కాసరవల్లితో సహా కన్నడకు చెందిన అనేక మంది ప్రముఖ ఆర్ట్ ఫిల్మ్ మేకర్లు NFDC లబ్ధిదారులుగా ఉన్నారు” అని ఆయన చెప్పారు.

చిత్ర పరిశ్రమలో 70ల మధ్యకాలంలో అధిక వడ్డీకి డబ్బు తీసుకునే పద్ధతి ప్రవేశించిందని సినీ నిపుణులు చెబుతున్నారు. “ప్రధానంగా గుజరాతీలు, వైశ్య కమ్యూనిటీకి చెందిన వ్యాపారులు కన్నడ చిత్రాలకు 25 పైసల నుంచి 50 పైసల వడ్డీ రేటుతో నెలకు రూ. 3 కోట్లు అంతకంటే ఎక్కువ రుణం కోసం రూ. 100 వరకు ఆర్థిక సాయం చేస్తున్నారు.

నిర్మాత మూడు నెలల పాటు అసలు, వడ్డీని తిరిగి చెల్లించడంలో విఫలమైతే, వ్యాపారులు తదుపరి మూడు నెలలకు అసలు వడ్డీని మొత్తం కలిపిస్తారు. ఈ నిబంధనలు, షరతులు నేటికీ బాగానే ఉన్నాయి, ”అని ఒక ప్రముఖ నిర్మాత వివరించాడు, అతను ఇప్పుడు సినిమాలు చేయడం మానేశాడు.

'' సెల్యులాయిడ్ కాలం ముగిసే వరకు సినిమా పరిశ్రమ సాఫీగా సాగింది. డిజిటల్ యుగంలో చలనచిత్ర నిర్మాణం డైనమిక్స్ మారిపోయింది. పరిస్థితి అస్తవ్యస్తంగా మారింది" అని మరొక సినీ నిర్మాత శాంత కె అన్నారు. 1990ల ప్రారంభంలో విష్ణువర్ధన్, రవిచంద్రన్, అంబరీష్ ఇతర స్టార్ నటులు ఫైనాన్షియర్లతో చర్చలు జరిపారు.

నిర్మాతల తరపున మాట్లాడారు. డాక్టర్ రాజ్‌కుమార్ ప్రచారం చేసిన భావజాలాన్ని అనుసరించి నిర్మాతల ప్రయోజనాలను కాపాడాలని కోరారు. కానీ విష్ణువర్ధన్, అంబరీష్‌ల నిష్క్రమణతో పరిస్థితి పూర్తిగా మారిపోయింది’’ అని చెప్పారు.

“ కన్నడ సినిమాలోని కొన్ని భారీ బడ్జెట్ సినిమాలు వాటి బడ్జెట్‌లో 10 శాతం కూడా రికవర్ చేయడంలో విఫలమయ్యాయి. అయితే వారి సినిమాల బడ్జెట్ ఎందుకు ఎక్కువ అన్నది చాలా ముఖ్యమైన ప్రశ్న. ఇది సినిమా గురించి సాధారణ అవగాహన.

పెద్ద పేర్లు ప్రేక్షకులను థియెటర్లకు తీసుకువస్తాయి. పెద్ద పేర్లు అంటే ఖరీదైన ఉత్పత్తి, ఖరీదైన ప్రచారం. ఈ తప్పుడు అంచనాలే ఈ తప్పిదానికి ఆధారం. ప్రేక్షకులు సినిమాకి వెళ్లకపోవడానికి చాలా కారణాలు ఉన్నాయి” అని అజ్ఞాత షరతుపై ది ఫెడరల్‌తో మాట్లాడిన ఒక చలనచిత్ర విశ్లేషకుడు పేర్కొన్నారు. ‘‘ప్రస్తుతం ఉన్న సమస్యల గురించి బాగా తెలిసిన చాలా మంది నిర్మాతలు నాకు తెలుసు. అయితే మంచి సినిమాలు తీయడం అంటే ఏమిటో బాగా తెలిసినా ఎవరూ వివరించడానికి ముందుకు రావడం లేదు.