జమ్మూకాశ్మీర్ ‘కుంకుమ పువ్వు ‘‘పండేది‘‘ ’ ఎవరికో?

ఈ ఏడాది సెప్టెంబరు 30లోగా కేంద్ర పాలిత ప్రాంతంలో అసెంబ్లీ ఎన్నికలను నిర్వహించాలని సుప్రీం కోర్టు ఇంతకుముందే తీర్పు చెప్పింది. ఉన్నత న్యాయస్థానం తీర్పు అమలుకు గడువు సమీపిస్తున్నందున నిన్న ఎన్నికల సంఘం షెడ్యూల్ ను విడుదల చేసింది. 2002 తర్వాత అత్యంత తక్కువ షెడ్యూల్ ఎన్నికలు ఇవే. సెప్టెంబర్ 18న తొలి విడత, సెప్టెంబర్ 25, అక్టోబర్ 1 తేదీల్లో మిగిలిన రెండు విడతల్లో ఎన్నికలు జరగనున్నాయి. హర్యానా అసెంబ్లీ ఎన్నికల ఫలితాలతో పాటు జమ్మూకాశ్మీర్ ఎన్నికల ఫలితాలు అక్టోబర్ 4న ప్రకటించబడతాయి.

2022లో జే అండ్ కే డీలిమిటేషన్ కసరత్తుకు లోనైనందున, ఈ ఎన్నికల్లో 90 అసెంబ్లీ సెగ్మెంట్లలో ఓటింగ్ జరగనుంది. 2014 వరకు J&Kలో 87 స్థానాలకు ఎన్నికలు జరిగాయి. విభజన తరువాత లఢక్, కార్గిల్ జిల్లాలో నాలుగు అసెంబ్లీ స్థానాలు వెళ్లాయి. అయితే డిలిమిటేషన్ తరువాత మళ్లీ కేంద్ర పాలిత ప్రాంతంలో అసెంబ్లీ స్థానాలు 90 కి పెరిగాయి.

డీలిమిటేషన్ కసరత్తు తర్వాత, 2011 జనాభా లెక్కల ప్రకారం UT జనాభాలో 44 శాతం మంది హిందువులు ఉన్నారు. వీరు అధికంగా ఉండే జమ్మూ ప్రాంతంలో సీట్ల సంఖ్య 37 నుంచి 43కి పెరిగింది. దీనికి విరుద్ధంగా, UT జనాభాలో 56 శాతం ఉన్న ముస్లిం-మెజారిటీ కాశ్మీర్ డివిజన్ లో మాత్రం కేవలం ఒక్క సీటు మాత్రమే పెంచారు.

షెడ్యూల్డ్ కులాలు, షెడ్యూల్డ్ తెగలకు కూడా రిజర్వేషన్లు J&K అసెంబ్లీకి ప్రవేశపెట్టారు. తొమ్మిది స్థానాలు SCలకు, ఏడు స్థానాలు STలకు రిజర్వ్ చేయబడ్డాయి. రాబోయే ఎన్నికలను ఆగస్టు 5, 2019న కేంద్రం తీసుకున్న ఆర్టికల్ 370ని రద్దు చేయడం, అదే సమయంలో J&K రాష్ట్ర హోదాను పునరుద్దరణ నిర్ణయంపై రెఫరెండంగా చూడాలని భావిస్తున్నారు.

ఎవరెన్నీ డిమాండ్లు చేసిన కేంద్రంలో ఉన్న ఎన్డీఏ ప్రభుత్వం మాత్రం జమ్మూకాశ్మీర్ కు రాష్ట్ర హోదా పునరుద్దరించలేదు. కాంగ్రెస్ పార్టీ, ఇతర ప్రాంతీయ పార్టీలైన నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్, పీపుల్స్ డెమోక్రటిక్ పార్టీ నుంచి కఠిన డిమాండ్లు వస్తున్నప్పటికీ కేంద్రం ఎటువంటి తొందరపాటును ప్రదర్శించలేదు. అసెంబ్లీ ఎన్నికలకు ముందు కచ్చితంగా రాష్ట్ర హోదా వస్తుందని విపక్షాలు ప్రచారం చేశాయి.

"గత ఐదు సంవత్సరాలుగా, భారత జాతీయ కాంగ్రెస్ J&Kకి పూర్తి రాష్ట్ర హోదాను పునరుద్ధరించాలని, అసెంబ్లీ ఎన్నికలు నిర్వహించాలని నిరంతరం డిమాండ్ చేస్తోంది. J&K ఇప్పటికీ పూర్తి రాష్ట్ర హోదా కోసం వేచి ఉంది. కేంద్ర ప్రభుత్వం ఎల్‌జీ (లెఫ్టినెంట్ గవర్నర్, ప్రస్తుతం మనోజ్ సిన్హా) మాత్రమే అధికారాలు కల్పించారు. ఇవి సక్రమంగా ఎన్నికైన రాష్ట్ర ప్రభుత్వ అధికారాలను అపహాస్యం చేస్తాయి ” అని కాంగ్రెస్ కమ్యూనికేషన్స్ చీఫ్ జైరాం రమేష్ ఎక్స్‌లో పోస్ట్ చేశారు.

ఎన్నికల ప్రక్రియ ప్రారంభమయ్యే కొద్దీ J&K రాష్ట్ర హోదాను పునరుద్ధరించాలనే డిమాండ్‌లు మరింత ఊపందుకోనున్నాయి. వాటికి బిజెపి ఎలా స్పందిస్తుందనేది నిస్సందేహంగా ఎన్నికల ఫలితాలను, ముఖ్యంగా కాశ్మీర్‌లో కూడా ప్రభావితం చేస్తుంది.

ఆర్టికల్ 370 రద్దు చేసిన తరువాత మోదీ.. బీజేపీ మాట్లాడుతూ.. 70 ఏళ్ల భీభత్సం తరువాత జమ్మూ కాశ్మీర్ లో శాంతి, సాధారణ స్థితిని పునరుద్దరిస్తామంటూ వాగ్ధానాలు చేశారు. రద్దు తరువాత మోదీ ప్రభుత్వం కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం అభివృద్ధి పథంలో దూసుకుపోతుందని పదే పదే ప్రశంసించారు. కాశ్మీర్ లోయకి పెట్టుబడులు ప్రవహిస్తున్నాయని, టూరిజం పెరిగిపోయిందని, పారిశ్రామిక అభివృద్ధి జరుగుతోందని .. జమ్మూ కశ్మీర్ ఉజ్వల భవిష్యత్ ఉందని చెబుతున్నారు.

ప్రతిపక్ష పార్టీలైన కాంగ్రెస్, ఎన్‌సి, పిడిపి, సిపిఎం మాత్రం పెరుగుతున్న నిరుద్యోగం, ప్రాథమిక హక్కులపై దాడి, స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థ స్తబ్దత, కాశ్మీర్‌లో స్థానికంగా ఉగ్రవాద సంఘటనల పెరుగుదలను సూచిస్తూ, ప్రధానమంత్రి ప్రకటనలను వట్టి బోగస్ గా పేర్కొన్నాయి. జమ్మూ ప్రాంతంలో హిందువులు, కాశ్మీరేతరులను లక్ష్యంగా చేసుకుని హత్యలు, అసెంబ్లీ ఎన్నికలను నిర్వహించడంలో చాలా ఇబ్బందిగా మారాయి.

తన హయాంలో J&K శ్రేయస్సు గురించి మోదీ పెద్ద వాదనలు చేస్తున్నప్పటికీ, కాశ్మీర్ లోయలోని మూడు స్థానాల్లో అభ్యర్థులను నిలబెట్టడం మానుకుంది. జమ్మూలోని రెండు స్థానాల్లో గెలిచినప్పటికీ దాని ఓట్లశాతం భారీగా కోల్పోయింది. ఇవి ప్రతిపక్షాలను నైతికంగా బలానిచ్చేవి.

రెండు ‘ఇండి’ బ్లాక్ పార్టీలు తమ లోక్‌సభ పొత్తును అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో కూడా ముందుకు తీసుకువెళతాయని కాంగ్రెస్, ఎన్‌సి వర్గాలు ఫెడరల్‌కి తెలిపాయి. కాశ్మీర్ డివిజన్ పరిధిలోకి వచ్చే అత్యధిక స్థానాలకు ఎన్‌సి అభ్యర్థులను నిలబెడుతుందని భావిస్తున్నారు.

అయితే హిందువుల ప్రాబల్యం ఉన్న జమ్మూలో ఎక్కువ స్థానాల్లో కాంగ్రెస్ బిజెపితో తలపడనుంది. 1996 నుంచి 2018 మధ్య కుల్గాం అసెంబ్లీ నియోజకవర్గానికి ప్రాతినిధ్యం వహించిన ప్రముఖ సిపిఎం నాయకుడు, గుప్కర్ డిక్లరేషన్ కోసం పీపుల్స్ అలయన్స్ కన్వీనర్ అయిన ఎంవై తరిగామికి కూడా రెండు పార్టీలు సీటును కేటాయించే అవకాశం ఉంది.

కాంగ్రెస్ తన J&K యూనిట్ అగ్ర నాయకత్వంలో శుక్రవారం ఆలస్యంగా మార్పులు చేసింది, వికార్ రసూల్ వని స్థానంలో శ్రీనగర్ మాజీ ఎంపీ తారిఖ్ హమీద్ కర్రాను కొత్త PCC చీఫ్‌గా నియమించారు. మాజీ డిప్యూటీ CM, దళిత నాయకుడు తారా చంద్, మాజీ ఎమ్మెల్యే రామన్ భల్లా నియమితులయ్యారు. వీరు జమ్మూ ప్రాంతం వర్కింగ్ ప్రెసిడెంట్‌లుగా ఉంటారు.

అయితే ఈ కూటమిలో మెహబూబా కు చెందిన PDPని చేర్చుకునే అవకాశం లేదు. ఇది ఇప్పటికీ UTలో ముఖ్యంగా కశ్మీర్ విభజనతో తన బలం కొల్పోయింది. 2014 అసెంబ్లీ ఎన్నికలలో పీడీపీ గెలిచి బీజేపీతో పొత్తు పెట్టుకుంది. తరువాత జరిగిన దివంగత ముఫ్తీ మహ్మద్ సయూద్ మరణంతో ఆ తరువాత జరిగిన పరిణామాలు కశ్మీర్ పార్టీని ఘోరంగా దెబ్బతీశాయి. సీనియర్ నాయకులు పార్టీని వీడి ఇతర పార్టీలో చేరడం, సొంత కుంపట్లు పెట్టుకోవడం చేశారు.

జనవరి 2016లో సయీద్ మరణం, సంకీర్ణ ప్రభుత్వం భవిష్యత్తుపై కొద్దిసేపు ఉత్కంఠ నెలకొనడంతో, మెహబూబా బిజెపి మిత్రపక్షంగా రాష్ట్రానికి మొదటి మహిళా సిఎం అయ్యారు. అయితే కతువా అత్యాచారం, హత్య కేసులో నిందితుడికి బహిరంగ మద్దతు తెలిపిన ఇద్దరు బీజేపీ మంత్రులను మెహబూబా తొలగించడంతో రెండేళ్లలోనే కూటమి కుప్పకూలింది.

జూన్ 2018లో ఆమె సిఎం పదవికి రాజీనామా చేయడం, కేంద్రానికి గవర్నర్ పాలన విధించడానికి మార్గం సుగమం చేసింది. ఇది ఇప్పుడు కేంద్రం ఆధ్వర్యంలో నడుస్తున్న రాష్ట్ర ప్రభుత్వం నుంచి ఎటువంటి ప్రతిఘటన లేకుండా ఆర్టికల్ 370ని రద్దు చేయడానికి మోదీ ప్రభుత్వానికి అవకాశం ఇచ్చింది.

J&K ఐదు లోక్‌సభ స్థానాల కోసం ఇండి కూటమి సీట్ల-భాగస్వామ్య ఒప్పందంలో PDPకి చోటు కల్పించడానికి మెహబూబా చేసిన ప్రయత్నాలు ఈ సంవత్సరం ప్రారంభంలో విఫలమయ్యాయి. మెహబూబా గతంలో ప్రాతినిధ్యం వహించిన అనంతనాగ్ సీటును పీడీపీకి ఇవ్వడానికి నేషనల్ కాన్ఫరెన్స్ నిరాకరించింది.చివరికి ఆమె తన పార్టీ అభ్యర్థిగా అనంత్‌నాగ్-రాజౌరీ స్థానంలో పోటీ చేసినప్పటికీ, చివరికి NC అభ్యర్థి మియాన్ అల్తాఫ్ చేతిలో 2.80 లక్షల ఓట్ల తేడాతో ఓడిపోయింది.

రాబోయే అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో పిడిపికి సీట్లు ఇవ్వడాన్ని ఎన్‌సి కూడా వ్యతిరేకిస్తోందని, మెహబూబాకు పోల్ పాపులారిటీ తగ్గుతోందని తెలిసిన కాంగ్రెస్ ఆమెను వెంట తీసుకెళ్లే అవకాశం లేదని వర్గాలు చెబుతున్నాయి.

ఎన్నికలలో కూటమికి ఎవరు నాయకత్వం వహిస్తారనే ప్రశ్నపై కాంగ్రెస్, ఎన్‌సిల మధ్య అధికారిక చర్చ జరగనప్పటికీ, ఒమర్ అబ్దుల్లాను వాస్తవ లేదా డి జ్యూర్ సిఎం అభ్యర్థిగా అంచనా వేయడానికి గ్రాండ్ ఓల్డ్ పార్టీకి విముఖత లేదని కొన్ని వర్గాలు తెలిపాయి. అబ్దుల్లా ఇటీవలి లోక్‌సభ ఎన్నికలలో బారాముల్లా నుంచి ఘోరంగా ఓటమి పాలైయ్యారు. కానీ కాంగ్రెస్ నాయకత్వం ఇప్పటికీ లోయలో అబ్ధుల్లాకు భారీ అనుచరులు ఉన్నారని, ఓటర్ల అభిమానం కలిగి ఉందని నమ్ముతుంది.

ఎన్‌సి-కాంగ్రెస్ కూటమి దాదాపుగా స్థిరపడినట్లు కనిపిస్తే, బిజెపి తన కోసం నిర్మించుకునే సంకీర్ణాన్ని చూడటం ఆసక్తికరంగా ఉంటుంది. ఆర్టికల్ 370ని రద్దు చేసినప్పటి నుంచి, లోయలోని అనేక మంది నాయకులను కలుపుకోవడానికి బిజెపి ప్రయత్నించింది.

అయితే డిపిఎపి చీఫ్ గులాం నబీ ఆజాద్, పీపుల్స్ కాన్ఫరెన్స్‌కు చెందిన సజాద్ లోన్, అప్నీ పార్టీ వ్యవస్థాపకుడు అల్తాఫ్ బుఖారీతో సహా మరికొందరు ఎక్కువగా బిజెపి ప్రాక్సీలుగా ముద్రపడ్డారు. బిజెపి అధికారికంగా ఈ సంస్థలతో పొత్తు పెట్టుకుంటుందా లేదా లోక్‌సభ ఎన్నికల సమయంలో చేసినట్లుగా, ఎన్నికల తర్వాత యూనియన్ ఆశతో కాశ్మీర్ ప్రాంతంలో తమ అభ్యర్థులకు నిశ్శబ్దంగా మద్దతు ఇస్తుందా అనేది చూడాలి.