ఎయిర్‌పోర్టుల విస్తరణలో దాగిన చీకటి కోణాలు

పొల్యూషన్ పెరిగే 'ఆకాశ ఇంజిన్‌లు'

ఎయిర్‌పోర్టులు ఆర్థిక ఇంజిన్‌లు అని చెప్పకుండా ఉండలేం. కానీ అవి పర్యావరణానికి 'కార్బన్ బాంబులు' కూడా. భోగాపురం గ్రీన్‌ఫీల్డ్ అంతర్జాతీయ ఎయిర్‌పోర్టు ESIA (ఎన్విరాన్మెంటల్ అండ్ సోషల్ ఇంపాక్ట్ అసెస్‌మెంట్) రిపోర్ట్ ప్రకారం నిర్మాణం, పనిచేయడం దశల్లో గాలి, శబ్ద, నీటి కాలుష్యాలు పెరుగుతాయి. విమానాల ఇంధన ఉపయోగం, రన్‌వేల నుంచి వచ్చే ఎమిషన్లు CO2, NOx వంటి వాయువులను 20-30 శాతం పెంచుతాయి. ముఖ్యంగా ఉత్తర ఆంధ్ర వంటి వెనుకబడిన ప్రాంతాల్లో ఇది ఆరోగ్య సమస్యలను తీవ్రతరం చేస్తుంది. శ్రీకాకుళం ఎయిర్‌పోర్టు 1,383 ఎకరాల్లో నిర్మాణం చేపట్ట బోతున్నారు. స్థానిక వ్యవసాయ భూములు, అడవులు నష్టపోతాయి. ఇది భూసేకరణ సమస్యలతో కలిసి గ్రామీణ సమాజానికి దీర్ఘకాలిక భారం.

గ్రీన్ ఎనర్జీ మోడల్స్ (సోలార్, విండ్) ప్రతిపాదించబడుతున్నా, అమలు ఆలస్యం కారణంగా పొల్యూషన్ తగ్గకపోతే, సామాన్యుడి శ్వాసకోశం మాత్రమే కాక, ఆర్థిక ఆధారాలైన వ్యవసాయం కూడా ప్రభావితమవుతుంది. ఉదాహరణకు దేశవ్యాప్త గ్రీన్‌ఫీల్డ్ ఎయిర్‌పోర్టుల్లో ఇక్కడే కాకుండా కర్ణాటక, గుజరాత్‌లో కూడా ఎకాలజికల్ ఇంపాక్ట్స్ గురించి విమర్శలు వస్తున్నాయి. ఈ విస్తరణలు 'సస్టైనబుల్'గా చెప్పబడుతున్నా, నిజ డేటా లేకుండా అది కేవలం ప్రచారమే అవుతుంది.

సామాన్యుడికి 'ఆకాశం' దూరమే

కనెక్టివిటీ మెరుగుపడుతుందని చెప్పినా, టిక్కెట్ ధరలు సామాన్య మధ్యతరగతి కుటుంబాలకు (నెలవారీ రూ. 25,000 రూ. 50,000 జీతాలు) ఎండమావి మాత్రమే. విశాఖపట్నం నుంచి హైదరాబాద్‌కు ఒక్కో టిక్కెట్ సగటు రూ. 3,200 రూ. 5,500 మధ్య ఉంటుంది. కానీ పీక్ డిమాండ్ సమయాల్లో (హాలిడేలు, వీకెండ్స్) అది రూ. 8,000- రూ.10,000 వరకు జంప్ అవుతుంది. బెంగళూరుకు కూడా సగటు రూ. 3,500 రూ. 5,800, కానీ డైరెక్ట్ ఫ్లైట్స్ లేకపోతే కనెక్టింగ్ ఫ్లైట్స్‌తో రూ. 6,000 రూ. 9,000 అవుతాయి.

శ్రీకాకుళం ఎయిర్‌పోర్టు పూర్తయిన తర్వాత ఉత్తర ఆంధ్రానికి 'గంటల ప్రయాణం' అవకాశం వస్తుందని చెప్పారు. కానీ ఆ గంటకు రూ. 5,000 రూ. 10,000 ఖర్చు? ఇది రైలు (రూ. 500 రూ. 1,000) లేదా బస్సు (రూ. 800 రూ. 1,500)తో పోలిస్తే ఎంతో ఖరీదు. సామాన్యుడు ఆ డబ్బుతో నెలకు ఇబ్బందులు లేకుండా బతకగలడు. కుటుంబ ఆరోగ్యం, పిల్లల విద్యలకు ఉపయోగపడుతుంది. UDAN స్కీమ్‌లో లో-కాస్ట్ కరియర్లు (ఇండిగో, ఎయిర్‌ ఇండియా ఎక్స్‌ప్రెస్) ఉన్నా, డిమాండ్ పెరిగినప్పుడు ధరలు స్పైక్ అవుతాయి. ముఖ్యంగా కొత్త ఎయిర్‌పోర్టుల్లో ఈ ఫలితంగా ఈ కనెక్టివిటీ ధనవంతులకు మాత్రమే. సామాన్యుడికి 'లగ్జరీ'గా మిగిలిపోతుంది. టూరిజం పెరిగి హోటల్స్‌కు లాభం ఉంటుందని చెప్పినా స్థానికులు ప్రయాణికులుగా మారకపోతే ఆ లాభాలు ఎవరికీ చేరవు.

ఉద్యోగాలు 'కలలు' మాత్రమే?

భోగాపురం, శ్రీకాకుళం వంటి ప్రాజెక్టులు 5,000-10,000 ఉద్యోగాలు సృష్టిస్తాయని అంచనా. కానీ స్థానికులకు ఇవి ఖాయమా? ఏపీ ఎయిర్‌పోర్ట్స్ డెవలప్‌మెంట్ కార్పొరేషన్ (APADCL) 2024-25లో రిక్రూట్‌మెంట్ నోటిఫికేషన్లు జారీ చేసింది. గ్రౌండ్ స్టాఫ్, కస్టమర్ సర్వీస్ పొజిషన్లకు ఆ నోటిఫికేషన్ లు వెలువడ్డాయి. కానీ ఇవి ఎంట్రీ-లెవల్ జాబ్స్ (రూ. 20,000 రూ. 40,000) మాత్రమే. ఎయిర్ ట్రాఫిక్ కంట్రోలర్లు, MRO టెక్నీషియన్ల కోసం అడ్వాన్స్‌డ్ స్కిల్స్ అవసరం. ఇవి వెనుకబడిన ప్రాంతాల్లో అరుదు.

నాక్రీ, ఇండీడ్ వంటి ప్లాట్‌ఫారమ్‌ల్లో భోగాపురం, విజయనగరం ప్రాంతాల్లో 7,000+ పైన ఎయిర్‌పోర్ట్ జాబ్స్ వేకెన్సీలు ఉన్నా, చాలా భాగం బయటి అప్లికెంట్లకు (హైదరాబాద్, చెన్నై నుంచి) వెళ్తున్నాయి. స్కిల్ గ్యాప్, ట్రైనింగ్ లేకపోవటం వల్ల స్థానికులు (వ్యవసాయ నేపథ్యం నుంచి) ఈ ఉద్యోగాలకు సరిపోయే అవకాశం లేదు. ఫలితంగా 'స్థానికులకు ప్రాధాన్యత' అనేది కేవలం స్లోగన్‌గా మిగిలిపోతుంది. భోగాపురం వంటి ప్రాజెక్టులు ఉద్యోగాలు సృష్టిస్తాయని చెప్పినా, ఇండస్ట్రియల్ కారిడార్‌లు ఏర్పడే వరకు (2026-27) ఆశలు మాత్రమే. వలసలు తగ్గుతాయని చెప్పినా, స్కిల్డ్ జాబ్స్ లేకపోతే మరింత పెరుగుతాయి.

వెలుగు కాదు, వెనుకాడటం మాత్రమే?

ఆంధ్రప్రదేశ్ ఎయిర్‌పోర్టుల విస్తరణ దూరదృష్టితో ముందుకు సాగుతుందని చెప్పవచ్చు. కానీ సామాన్యుడి జీవితాల్లో ఇది 'వెలుగు' కాకుండా 'చీకటి'ని పెంచే అవకాశం ఎక్కువ. పొల్యూషన్, ఖరీదైన టిక్కెట్లు, ఖాయం కాని ఉద్యోగాలు ఈ సవాళ్లు అధిగమించకపోతే మధ్యతరగతి కుటుంబాలు మరింత ఒత్తిడికి గురవుతాయి. సరైన పాలసీలు (సబ్సిడీ ఫ్లైట్స్, స్కిల్ ట్రైనింగ్, గ్రీన్ టెక్) లేకపోతే, ఈ 'ఆకాశ మార్గాలు' ధనికులకు మాత్రమే మార్గాలవుతాయి. సమయం చెప్పాలి. కానీ ఆ సమయం రాకముందే సర్దుకోవాలి.