GST మార్పుల్లో రొట్టి vs ఇడ్లీ, దోశ
ఉత్తర భారత దేశంలో మాదిరి ఇడ్లీ, దోశపై దక్షిణ భారత దేశంలో ఎందకు జీఎస్టీ రద్దు చేయలేదని అసెంబ్లీలో ఎమ్మెల్యే కొణతల రామకృష్ణ ప్రశ్న సంచలనంగా మారింది.
జనసేన పార్టీ ఎమ్మెల్యే కొణతల రామకృష్ణ ఆంధ్రప్రదేశ్ అసెంబ్లీలో ఎత్తిన GST అంశం చాలా ఆసక్తికరమైనది. ఇది కేవలం ఆహారపు వస్తువులపై పన్ను మార్పులకు సంబంధించినది కాదు. దేశవ్యాప్తంగా ఉన్న ఉత్తర-దక్షిణ భారతీయ సాంస్కృతిక వైవిధ్యాన్ని, పాలసీలో ఉన్న అసమానతలను కూడా హైలైట్ చేస్తుంది. "అడిగేవాడు లేడా?" అనేది ప్రశ్న. ఇప్పుడు చాలామంది అడుగుతున్నారు!
GST మార్పులు ఏమిటి?
సెప్టెంబర్ 2025లో GST కౌన్సిల్ 'GST 2.0' మార్పులలో సాదా రొట్టి, చపాతీ, పరోటా, పరాతా వంటి వాటిపై GSTని 18% నుంచి 0 శాతానికి (నిల్) తగ్గించారు. ఇది గోదుమ ఆటా (పెద్ద ప్యాకెట్లు)పై కూడా వర్తిస్తుంది. కానీ చిన్న ప్యాకెట్లు (10-25 కేజీలు)పై ఇంకా 5 శాతం ఉంది. ఫ్లోర్ మిల్లర్స్ దీన్ని మరింత విస్తరించాలని డిమాండ్ చేస్తున్నారు.
రెస్టారెంట్లలో సర్వ్ చేసే ఇడ్లీ, దోశపై 5 శాతం GST ఉంది. రెడీ-టు-కుక్ బ్యాటర్ (ప్యాకేజ్డ్)పై 5-18 శాతం (HSN 2106 కేటగిరీలో) వర్తిస్తుంది. ఉదాహరణకు చట్నీతో మాత్రమే ఇడ్లీ అయితే 5 శాతం, సాంబార్‌తో అయితే 18 శాతం కూడా రావచ్చు (కాంబో ఆధారంగా).
GST కేంద్రీయ పాలసీ కాబట్టి ఇది దేశవ్యాప్తంగా యూనిఫాం. కానీ మార్పులు 'ఉత్తర-కేంద్రీకృత'గా కనిపిస్తున్నాయి. ఎందుకంటే రొట్టి లాంటివి ఉత్తరంలో డైలీ తినేవి. అలాగే దక్షిణ భారతంలో ఇడ్లీ-దోస రోజూ తింటారు.
కొణతల రామకృష్ణ, ఎమ్మెల్యే, స్పీచ్ ఏమిటి?
ఆంధ్రప్రదేశ్ అసెంబ్లీలో గురువారం జనసేన ఎమ్మెల్యే కొణతల రామకృష్ణ ఈ అంశాన్ని లేవనెత్తారు. "నార్త్ ఇండియాలో రొట్టిపై GST రద్దు చేశారు. కానీ సౌత్‌లో ఇడ్లీ-దోసపై ఎందుకు లేదు? అడిగేవాడు లేడా? ప్రభుత్వమే ఆ విధంగా చర్య తీసుకుందా?" అని సర్కాస్టిక్‌గా ప్రశ్నించారు.
ఇది వీడియోల ద్వారా వైరల్ అయింది (టోన్ న్యూస్, ఫేస్‌బుక్). అసెంబ్లీలో ప్రభుత్వాన్ని టార్గెట్ చేసి, కేంద్ర GST కౌన్సిల్‌ను క్రిటిసైజ్ చేశారు.
జనసేన అధికార కూటమిలో భాగస్వామి. దీనిని ఉపయోగించుకుని రాజకీయ పాయింట్ స్కోర్ చేస్తోంది. ఇది APలో దక్షిణ భావనలను రెప్రజెంట్ చేస్తూ, కేంద్రాన్ని (బీజేపీ-లీడ్) ప్రశ్నిస్తుంది. ఇలాంటి ఇష్యూస్ తెలుగు రాష్ట్రాల్లో ఎమోషనల్ అప్పీల్ చేస్తాయి.
ఎందుకు ఇలా జరిగింది? ప్రభావాలు ఏమిటి?
| అంశం | పాజిటివ్ | నెగటివ్/చాలెంజెస్ |
| ఎకనామిక్ | రొట్టి వంటివి 0% అయ్యాయి – ఉత్తరంలో మిడిల్ క్లాస్‌కు రిలీఫ్ (ధరలు 5-10% తగ్గవచ్చు). GST 2.0 మొత్తంగా ఎసెన్షియల్స్‌పై పన్ను తగ్గించి, ఇన్‌ఫ్లేషన్ కంట్రోల్ చేస్తుంది. | దక్షిణంలో ఇడ్లీ-దోస బ్యాటర్ 18%పై ఉండటం వల్ల చిన్న హోటల్స్ (టైట్ మార్జిన్స్)కు భారం. చెన్నై హోటల్ అసోసియేషన్ "పార్షియాలిటీ" అని అంటోంది – ఇది 5%పైనే ఉంటే, ధరలు పెరిగి కస్టమర్లు తగ్గవచ్చు. |
| కల్చరల్/రీజియనల్ | GST యూనిఫాం కావాలి, కానీ మార్పులు 'నార్త్-ఫేవర్డ్'గా కనిపిస్తున్నాయి. Xలో (ట్విటర్) గణేష్ వంటి యూజర్స్ ఫైనాన్స్ మినిస్టర్‌ని ట్యాగ్ చేసి ప్రశ్నించారు: "చపాతీ 0%, ఇడ్లీ 5% ఎందుకు?" | ఇది 'నార్త్ vs సౌత్' డిబేట్‌ను రీఇగ్నైట్ చేస్తుంది. దక్షిణ హోటలీయర్స్ "ఇడ్లీ-దోస కూడా డైలీ బ్రెక్‌ఫాస్ట్ స్టేపిల్" అని అంటున్నారు – ఇది సాంస్కృతిక ఇన్‌సెన్సిటివిటీగా కనిపిస్తుంది. |
| పొలిటికల్ | అప్పోజిషన్ కు గుడ్ పాయింట్ – ఎలక్షన్స్ సమయంలో ఉపయోగపడుతుంది. | కేంద్రం (బీజేపీ)కు ఇమేజ్ ప్రాబ్లమ్ – 'ఫెడరల్ ఫెయిర్‌నెస్'పై ప్రశ్నలు. తమిళనాడు, APలో డిమాండ్స్ పెరిగాయి. |
GST కౌన్సిల్‌లో కేంద్రం డామినేట్, కానీ స్టేట్స్ ఇన్‌పుట్ ఇస్తాయి. బహుశా రొట్టి మీద డిమాండ్ ఎక్కువగా ఉండి, ఇడ్లీపై లాబీ బలహీనంగా ఉండవచ్చు. కానీ ఇది 'అన్‌ ఇంటెంషనల్ బయాస్'గా కనిపిస్తుంది.
భవిష్యత్ ఏమవుతుంది?
హోటలీయర్స్, అప్పోజిషన్ డిమాండ్ చేస్తున్నారు, ఇడ్లీ-దోస బ్యాటర్, సర్వ్డ్ ఐటమ్స్‌పై కూడా 0% చేయాలి. GST మీటింగ్ (అక్టోబర్-నవంబర్?)లో అమెండ్‌మెంట్ రావచ్చు. "ప్రభుత్వమే చర్య తీసుకుందా?" ఇప్పుడు అడుగుతున్నవారు ఎక్కువయ్యారు! X, రెడ్డిట్‌లో డిబేట్ ట్రెండింగ్ లో ఉంది. ఇది మంచి మార్పుకు లీడ్ అవుతుందేమో చూడాలి.
