వన్నె తగ్గని 'వంగవీటి రంగా', వారసత్వానికి అన్నా చెల్లెళ్ల పోటాపోటీ..

విజయవాడ రాజకీయాలను శాసించిన ధీశాలి, పేదల పెన్నిధిగా పేరొందిన వంగవీటి మోహన రంగా హత్యకు నేటితో (డిసెంబర్ 26, 2025) సరిగ్గా 37 ఏళ్లు పూర్తయ్యాయి. కాలం గడిచినా, ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజకీయాల్లో ఆయన పేరు వినపడని రోజంటూ లేదు. నేటికీ రాష్ట్రంలోని ప్రధాన రాజకీయ పార్టీలన్నీ రంగా వారసత్వాన్ని తమ సొంతం చేసుకోవడానికి పోటీ పడుతున్నాయంటే ఆయన ప్రభావం ఎంతటిదో అర్థం చేసుకోవచ్చు.

డిసెంబర్ 26, 1988... సమయం తెల్లవారుజామున సుమారు 4:30 గంటలు. విజయవాడ బందరు రోడ్డులోని రాఘవయ్య పార్కు సమీపంలో రంగా నిరాహార దీక్షా శిబిరం ఉంది. ఆ సమయంలో అందరూ నిద్రమత్తులో ఉండగా, రెండు బస్సులు (ఆర్టీసీ బస్సులు అని కూడా చెబుతారు) వేగంగా వచ్చి దీక్షా శిబిరం ముందు ఆగాయి. వాహనాల్లో నుంచి ఒక్కసారిగా దుండగులు కిందకు దిగారు. చుట్టుపక్కల వారు అప్రమత్తం కాకుండా ఉండేందుకు, భయాందోళనలు సృష్టించేందుకు మొదట నాటు బాంబులు విసిరారు. దట్టమైన పొగ, బాంబుల పేలుళ్లతో ఆ ప్రాంతమంతా గందరగోళంగా మారింది. రంగాకు రక్షణగా ఉండాల్సిన గన్‌మెన్లు ఆ సమయంలో అక్కడ అందుబాటులో లేరు. శిబిరం దగ్గర ఉన్న అనుచరులను దుండగులు అడ్డు తొలగించుకున్నారు.

భజనలు చేస్తున్న భక్తుల వేషంలో వచ్చిన దుండగుల బృందం ఈ దాడి చేసింది. గందరగోళం సృష్టించేందుకు పొగ బాంబులు విసిరి, కేవలం 41 ఏళ్ల వయస్సున్న రంగాను వేటకొడవళ్లతో నరికి చంపారు.

రంగా హత్య వార్త తెలియగానే కోస్తా ఆంధ్ర అగ్నిగుండంగా మారింది. 40 రోజుల పాటు కఠినమైన కర్ఫ్యూ విధించాల్సి వచ్చింది. పోలీసు కాల్పుల్లోనే 42 మంది మరణించారంటే ఆ హింస తీవ్రతను ఊహించవచ్చు. నాటి హోంమంత్రి, డీజీపీలు తమ పదవులకు రాజీనామా చేయాల్సి వచ్చింది.

1974లో తన అన్న వంగవీటి రాధాకృష్ణ హత్య తర్వాత రంగా రాజకీయ తెరపైకి వచ్చారు. రవాణా రంగంలో ఆధిపత్యం కోసం మొదలైన వివాదం, క్రమంగా కులాల మధ్య శత్రుత్వంగా (కమ్, కాపు) మారి రాజకీయ మలుపు తిరిగింది.

1988 జూలై 10న జరిగిన 'కాపునాడు' సభతో రంగా ఆ సామాజిక వర్గపు తిరుగులేని నాయకుడిగా అవతరించారు. అప్పటి ఎన్టీఆర్ ప్రభుత్వంపై 'జన చైతన్య యాత్ర' ద్వారా సమరశంఖం పూరించారు.

రంగా వారసత్వాన్ని అందిపుచ్చుకోవడంలో అన్ని పార్టీలు ఆసక్తి చూపిస్తున్నాయి.

రంగా హత్యలో టీడీపీ హస్తం ఉందంటూ కొడాలి నాని వంటి వైసీపీ నాయకులు విమర్శిస్తుండగా, రంగా కుమారుడు వంగవీటి రాధాకృష్ణ ప్రస్తుతం టీడీపీలో ఉండటం ఒక రాజకీయ విశేషం. రంగా భార్య రత్నకుమారి కమ్మ సామాజిక వర్గానికి చెందిన వారు. రంగా హత్య తర్వాత ఆమె ఎమ్మెల్యేగా గెలిచారు.

రంగా ప్రత్యర్థి దేవినేని నెహ్రూ కుమారుడు దేవినేని అవినాష్ ప్రస్తుతం వైసీపీలో ఉండటంతో విజయవాడ రాజకీయ సమీకరణాలు ఆసక్తికరంగా మారాయి.

దర్శకుడు రామ్ గోపాల్ వర్మ తీసిన 'వంగవీటి' చిత్రం ఈ వర్గపోరును కళ్లకు కట్టింది. తన కెరీర్‌లోనే ఇది అత్యంత హింసాత్మక చిత్రమని వర్మ పేర్కొన్నారు. రంగా అనుచరుల చేతిలో దేవినేని గాంధీ హత్యకు గురైన సంఘటనే తన 'శివ' సినిమాలోని కొన్ని సీన్లకు ప్రేరణ అని ఆయన అంగీకరించారు.

తండ్రికి ఉన్నంత చరిష్మా ఉన్నప్పటికీ, వంగవీటి రాధాకృష్ణ రాజకీయ ప్రస్థానం ఒడిదుడుకులతో సాగుతోంది. 2004లో కాంగ్రెస్ ఎమ్మెల్యేగా గెలిచిన ఆయన, ఆ తర్వాత ప్రజారాజ్యం, వైసీపీ, ప్రస్తుతం టీడీపీ ఇలా పార్టీలు మారుతూ తన అస్తిత్వం కోసం పోరాడుతున్నారు. ఇటీవలే వివాహం చేసుకున్నారు. తనకు ఓ బిడ్డ.

"నాన్న భౌతికంగా లేకపోయినా, ఈ జనం చూపించే ప్రేమే ఆయన ఇంకా మన మధ్య ఉన్నారనే ధైర్యాన్ని ఇస్తుంది" అని రాధా పేర్కొన్నారు.

మచిలీపట్నంలో రంగా వారసత్వాన్ని తమ ఖాతాలో వేసుకోవడానికి టీడీపీ, వైసీపీ శ్రేణులు పోటీ పడటంతో మచిలీపట్నంలో ఉద్రిక్తత చోటుచేసుకుంది. రంగా వర్ధంతి వేళ ఇరు వర్గాలు 'వంగవీటి రంగా అమర్ రహే' అంటూ నినాదాలతో హోరెత్తించాయి.

ముప్పై ఏడేళ్లు గడిచినా, విజయవాడ బందరు రోడ్డుపై రంగా చిందించిన రక్తం తాలూకు గుర్తులు ఏపీ రాజకీయాల్లో నేటికీ చెరిగిపోలేదు. కులాలకు అతీతంగా పేదల నాయకుడిగా రంగా ఇమేజ్ ఇప్పటికీ సజీవంగానే ఉంది.

కాలం మారుతున్నా, నాయకులు మారుతున్నా.. విజయవాడ రాజకీయాల్లో 'వంగవీటి' అనే పేరు మాత్రం ఒక చెరగని సంతకం. మచిలీపట్నం వీధుల్లో నేడు కనిపించిన ఆవేశం, రంగా నేటికీ ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజకీయాల్లో ఎంతటి శక్తివంతమైనా రూపమో మరోసారి నిరూపించింది.