’పల్టీ మాస్టర్‘ మరో విజయం
నితీష్ కుమార్ పల్టీ మాస్టర్ అని ప్రత్యర్థి వర్గాలు విమర్శిస్తుంటే.. కాదు కాదు సర్వైవర్ అని అతని మిత్రులు పేర్కొంటున్నారు.
బీహార్ రాజకీయాల్లో "పల్టీ మాస్టర్" అనే బిరుదు ఎవరికి అంటే.. ఇది జనతాదళ్ (యునైటెడ్) అధినేత, ముఖ్యమంత్రి నీతీశ్ కుమార్‌కు మాత్రమే సరిపోతుంది. గత 20 ఏళ్లుగా బీహార్ అధికార కుర్చీలో ఎవరూ మార్పు చెందకపోయినా, నీతీశ్ కూటముల మార్పులతో ఈ బిరుదును సంపాదించుకున్నారు. 2025 అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో NDA కూటమి 195 స్థానాలతో భారీ విజయం సాధించిన నేపథ్యంలో, 74 ఏళ్ల వయసులో 10వసారి సీఎంగా ప్రమాణం చేస్తున్న ఆయన, రాజకీయ చాణక్యుడిగా మరోసారి నిలిచారు. విమర్శకులు "పల్టీ మాస్టర్" అని ఎగతాళి చేసినా, మిత్రులు "సుశాసన్ బాబు" అని పిలుస్తున్నారు. 2025 ఫలితాల తర్వాత, బీహార్ రాజకీయాల్లో ఆయన ప్రాముఖ్యత మరింత పెరిగింది.
పల్టీ మాస్టర్ గా ఎలా మారారంటే
నీతీశ్ కుమార్ 1951 మార్చి 1న నలందా జిల్లా బక్తియార్‌పూర్‌లో సాధారణ కుర్మీ కుటుంబంలో జన్మించారు. తండ్రి ఆయుర్వేద వైద్యుడు, తల్లి గృహిణి. బీహార్ కాలేజ్ ఆఫ్ ఇంజినీరింగ్ (ప్రస్తుతం NIT పాట్నా) నుంచి ఎలక్ట్రికల్ ఇంజినీరింగ్ డిగ్రీ పూర్తి చేసి, బీహార్ స్టేట్ ఎలక్ట్రిసిటీ బోర్డ్‌లో పనిచేశారు. 1970ల చివర్లో జయప్రకాశ్ నారాయణ్ (జేపీ) ఉద్యమంతో రాజకీయాల్లోకి అడుగుపెట్టారు. 1977, 1980లో హర్నాట్ నియోజకవర్గం నుంచి ఓటమి పాలయ్యారు, కానీ 1985లో మొదటిసారి ఎమ్మెల్యేగా గెలిచారు. 1989లో బర్హ్ లోక్‌సభ స్థానం నుంచి ఎంపీ అయ్యారు. 1990లో జార్జ్ ఫెర్నాండెస్‌తో కలిసి సమతా పార్టీ స్థాపించారు, తర్వాత జనతాదళ్ (యునైటెడ్)గా మారింది.
2000లో మొదటిసారి ముఖ్యమంత్రిగా ప్రమాణం చేశారు, కానీ 8 రోజుల్లోనే ప్రభుత్వం పడిపోయింది. 2005లో NDAతో కలిసి మళ్లీ అధికారంలోకి వచ్చి, బీహార్ లోని "జంగిల్ రాజ్" అనే రాజకీయ వ్యవస్థను మార్చారు. ఆ తర్వాత 2014లో లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో ఓటమి తర్వాత రాజీనామా చేశారు, కానీ 2015లో మహాగఠబంధన్‌తో (RJD-కాంగ్రెస్) మళ్లీ సీఎంగా తిరిగి వచ్చారు. 2017లో మళ్లీ NDAలోకి, 2022లో మహాగఠబంధన్‌లోకి, 2024 జనవరిలో NDAలోకి – ఈ "పల్టీలు" (మలుపులు) ఆయనకు "పల్టు రామ్" బిరుదు తెచ్చాయి. ఈ మలుపులు విమర్శకులకు ఎగతాళి, కానీ మిత్రులకు "రాజకీయ జ్ఞానం"గా మారాయి.
మలుపుల చరిత్ర
నీతీశ్ కూటముల మార్పులు బీహార్ రాజకీయాల్లో మరోసారి చర్చనీయాంశంగా మారాయి. 2013లో BJPతో విడిపోయి మహాగఠబంధన్‌లో చేరారు, 2017లో BJPతో మళ్లీ కలిశారు. 2022 ఆగస్టులో NDA వదిలి మహాగఠబంధన్‌లోకి, 2024 జనవరి 28న మళ్లీ NDAలోకి తిరిగి వచ్చి 9వసారి సీఎంగా ప్రమాణం చేశారు. ఈ మలుపులు "ఊహించని నిర్ణయాలు"గా పిలువబడతాయి. విమర్శకులు "పల్టు రామ్" అని ఎగతాళి చేస్తున్నా, రాజకీయ విశ్లేషకులు "సర్వైవర్" అని అంటున్నారు. బీహార్‌లో కుల రాజకీయాలు (కుర్మీ-కోయెరీ, EBCలు, మహాదలిట్లు, మహిళలు) మధ్య సమతుల్యత కాపాడుకోవడానికి ఈ మలుపులు ఆయన ఆయుధంగా మారాయి . 2025 ఎన్నికల్లో JD(U) 91 స్థానాలు గెలిచి అతిపెద్ద పార్టీగా మారడం, ఆయన రాజకీయ లెక్కలకు సాక్ష్యం.
పాలనలో ప్రభావం
పల్టీలు చేసినా, నీతీశ్ పాలన "సుశాసన్" (మంచి పరిపాలన)కు చిహ్నంగా మారారు. 2005 నుంచి బీహార్‌ను "జంగిల్ రాజ్" నుంచి బయటపడేశారు. వైద్యం, విద్య, రోడ్లు, విద్యుత్ – రంగాల్లో ప్రమాణాలు మెరుగుపడ్డాయి. మహిళా సాధికారతకు సైకిల్ పథకం, 35% రిజర్వేషన్, మహాదలిట్ కార్యక్రమాలు ఆయన ముద్రకు సాక్ష్యంగా నిలిచాయి. నేరాల రేటు తగ్గింది, పెట్టుబడులు పెరిగాయి. ముఖ్యంగా మహిళలు (71% ఓటర్ టర్నౌట్), EBCలు (26%) ఆయనకు మద్దతు ఇచ్చాయి. 2025 ఎన్నికల్లో NDA విజయానికి ఆయన మహిళా ఓట్లు కీలకమయ్యాయి.
2025 ఎన్నికల్లో పల్టీ మాస్టర్ విజయం
ఈసారి ఎన్నికల ముందు "వయసు అయిపోయింది, కష్టం" అని విమర్శలు వచ్చాయి. కానీ JD(U) 91 స్థానాలు గెలిచి BJP (83) కంటే ముందుకు వచ్చింది. NDA మొత్తం 195 స్థానాలతో మెజారిటీ దాటింది. మహాగఠబంధన్ 44కే పరిమితమైంది. "టైగర్ అబ్హి జిందా హై" (టైగర్ ఇంకా బతికే ఉంది) పోస్టర్లు సత్యమైంది. BJP నుంచి పూర్తి మద్దతు, ఆయన 10వసారి సీఎంగా ప్రమాణం (నవంబర్ 16న) ఖాయం. మంత్రివర్గంలో JD(U)కు 12-14 బెర్తీలు, BJPకు 10-12 మంత్రి పదవులు దక్కే అవకాశాలు ఉన్నాయి.
