అమరావతిలో ‘న్యాయ విద్యా క్రాంతి’

IIULER ఏర్పాటు, నేపథ్యం

బార్ కౌన్సిల్ ఆఫ్ ఇండియా (BCI) ట్రస్ట్ ఆధ్వర్యంలో ఇప్పటికే గోవాలో IIULER ఏర్పాటు చేసిన మేల్కొలువు ఇప్పుడు ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు విస్తరిస్తోంది. 1986లో బెంగళూరులో ఏర్పడిన నేషనల్ లా స్కూల్ ఆఫ్ ఇండియా యూనివర్సిటీ (NLSIU) మోడల్‌గా తీసుకుని, 1993 చీఫ్ జస్టిస్ కాన్ఫరెన్స్ తీర్మానం ప్రకారం అన్ని రాష్ట్రాల్లో లా యూనివర్సిటీలు ఏర్పాటు చేయాలని BCI నిర్ణయించింది. ఈ ట్రస్ట్‌లో సుప్రీంకోర్టు, హైకోర్టు జడ్జిలు సభ్యులుగా ఉంటారు. ఇది యూనివర్సిటీకి అంతర్జాతీయ ప్రతిష్టను ఇస్తుంది.

అమరావతిలో 55 ఎకరాల భూమిని కేటాయించారు. యూనివర్సిటీతో పాటు ఆర్బిట్రేషన్ సెంటర్, మీడియేషన్ సెంటర్, కంటిన్యూయింగ్ లీగల్ ఎడ్యుకేషన్ కోసం కన్సల్టేషన్ సెంటర్, జ్యుడీషియల్ ట్రైనింగ్ సెంటర్ వంటి అనుబంధ సంస్థలు ఏర్పాటు చేయాలని ప్రభుత్వం నిర్ణయించింది. కేంద్ర నిబంధనల ప్రకారం రిజర్వేషన్ రూల్స్ అమలు చేస్తారు. ఇందులో 20 శాతం సీట్లు రాష్ట్ర స్థానికులకు మాత్రమే కేటాయిస్తారు. మంత్రి లోకేష్ చెబుతున్న ప్రకారం ఈ యూనివర్సిటీ కేవలం లీగల్ ఎడ్యుకేషన్‌కు మాత్రమే కాకుండా పీజీ, పిహెచ్‌డి పరిశోధనలకు కేంద్రంగా మారుతుంది.

ఏపీకి వచ్చే లాభాలు

IIULER ఏర్పాటు ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు బహుముఖ లాభాలను తీసుకొస్తుంది. ముందుగా ‘‘విద్యా రంగంలో NLSIU లాంటి మోడల్ యూనివర్సిటీ ఏపీలో ఏర్పడటం వల్ల యువతకు అంతర్జాతీయ స్థాయి న్యాయ విద్య అందుబాటులోకి వస్తుంది.’’ 20 శాతం లోకల్ కోటా రాష్ట్ర యువకులకు ప్రత్యేక అవకాశాలు కల్పిస్తుంది. ఇది గ్రామీణ, గిరిజన ప్రాంతాల నుంచి వచ్చే విద్యార్థులకు లీగల్ కెరీర్‌లలో ఎదుగుదలకు మార్గం సుగమం చేస్తుంది.

అనుబంధ సెంటర్ల ఏర్పాటు

యూనివర్సిటీ అనుబంధ సెంటర్లు ఉపాధి అవకాశాలను సృష్టిస్తాయి. ఫ్యాకల్టీ, అడ్మిన్ స్టాఫ్, సపోర్ట్ సర్వీసెస్ ద్వారా వేలాది ఉద్యోగాలు ఏర్పడతాయి. అంతర్జాతీయ విద్యార్థులు, ఫ్యాకల్టీ వచ్చేందుకు అమరావతి టూరిజం, రియల్ ఎస్టేట్‌ రంగాలు ఊపందుకుంటాయి. మంత్రి లోకేష్ ఇండియన్ స్కూల్ ఆఫ్ బిజినెస్ (ISB) ఉదాహరణ గా ప్రస్తావించారు. చంద్రబాబు నాయుడు పోటీపడి హైదరాబాద్‌కు తీసుకెళ్లిన ISB ఆ ప్రాంత ఆర్థిక రూపురేఖలను మార్చింది. అలాగే IIULER అమరావతిని 'లీగల్ హబ్'గా మార్చి, ఇన్వెస్ట్‌మెంట్‌లను ఆకర్షిస్తుంది అని లోకేష్ అన్నారు.

వివాదాల పరిష్కారానికి కొత్త మార్గాలు

ఆర్బిట్రేషన్, మీడియేషన్ సెంటర్లు వివాదాల పరిష్కారానికి కొత్త మార్గాలు తీసుకొస్తాయి. ఇది రాష్ట్రంలో న్యాయ వ్యవస్థను బలోపేతం చేస్తుంది. పిహెచ్‌డి పరిశోధనలు దేశీయ న్యాయ సమస్యలకు (గ్రామీణ ల్యాండ్ డిస్ప్యూట్స్, ఎన్విరాన్‌మెంటల్ లా) సొల్యూషన్లు అందిస్తాయి. అంతర్జాతీయ సంస్థలు (UN, WTO) వచ్చినపుడు రాష్ట్రానికి ప్రతిష్ట, కనెక్టివిటీ పెరుగుతాయి. ఇది ఏపీ యువతను గ్లోబల్ లీగల్ ఫరమ్‌లలో (సుప్రీంకోర్టు, అంతర్జాతీయ కోర్టులు) ఉన్నత స్థానాలకు చేర్చుతుంది.

ప్రభుత్వం ఎందుకు 'ప్రతిష్టాత్మకం' అంటోంది

ప్రభుత్వం IIULERను 'ప్రతిష్టాత్మకం'గా ప్రచారం చేయడానికి కారణాలు రెండు. రాజకీయం, వ్యూహాత్మకం. చంద్రబాబు నాయుడు పొలిటికల్ క్యాపిటల్‌గా అమరావతిని 'గ్రీన్‌ఫీల్డ్ క్యాపిటల్'గా ప్రదర్శించాలనే లక్ష్యం. ISB లాంటి ప్రాజెక్టులు (హైదరాబాద్‌లో) ఆయన టెన్యూర్‌లో విజయవంతమయ్యాయి. ఇప్పుడు IIULER అమరావతి అభివృద్ధికి కాంట్రిబ్యూట్ చేస్తుంది. గవర్నర్ అబ్దుల్ నజీర్ (సుప్రీంకోర్టు ఫార్మర్ జడ్జి), ఏపీ గవర్నర్ సపోర్ట్ దీనికి అధికారిక ముద్ర వేస్తుంది. రాష్ట్ర, కేంద్ర సమన్వయాన్ని చూపిస్తుంది.

వ్యూహాత్మక లాంగ్ టర్మ్ విజన్

ఏపీ ప్రైవేట్ విశ్వవిద్యాలయాల స్థాపన, సవరణ బిల్లులు (పాత అడ్డంకులను తొలగించి) గ్లోబల్ యూనివర్సిటీలను ఆకర్షించడానికి రూపొందించబడ్డాయి. NLSIU మోడల్ (భారతదేశానికి బెంచ్‌మార్క్) ప్రేరణగా తీసుకుని, IIULER అంతర్జాతీయ స్టాండర్డ్స్ (క్లినికల్ లీగల్ ఎడ్యుకేషన్, రీసెర్చ్) అమలు చేస్తుంది. ఇది రాష్ట్రాన్ని 'ఎడ్యుకేషన్ హబ్'గా (విశాఖ, అమరావతి) పొజిషన్ చేస్తుంది. ఇతర రాష్ట్రాలు (మహారాష్ట్ర, తమిళనాడు)తో పోటీపడుతుంది. అయితే సవాళ్లు కూడా ఉన్నాయి. ఫండింగ్, ఇన్‌ఫ్రా, ఫ్యాకల్టీ రిక్రూట్‌మెంట్. గతంలో ఏపీలో ప్రైవేట్ యూనివర్సిటీలు (శ్రీ వెంకటేశ్వర యూనివర్సిటీ)లో ఆలస్యాలు జరిగాయి. కాబట్టి IIULER విజయం ప్రభుత్వ కమిట్‌మెంట్‌పై ఆధారపడి ఉంటుంది.

అవకాశాలు, అంచనాలు

IIULER అమరావతి ఏర్పాటు ఏపీకి విద్య, ఆర్థిక వృద్ధి రంగంలో మైలురాయి. లోకల్ యువతకు అవకాశాలు, పరిశోధనా కేంద్రాలు, గ్లోబల్ కనెక్షన్లు ఇవి రాష్ట్రాన్ని మార్చగలవు. ప్రభుత్వం దీనిని 'ప్రతిష్టాత్మకం'గా చెప్పడం వెనుక ISB, NLSIU మోడల్స్ ఉన్నాయి. కానీ విజయం అమలు, మానిటరింగ్‌పై ఆధారపడి ఉంటుంది. రాబోయే రోజుల్లో ఇలాంటి ప్రాజెక్టులు ఏపీని 'స్కిల్డ్ టాలెంట్ హబ్'గా నిలబెట్టుతాయని ఆశ.