అమరావతి జోన్ 8లో జరీబు భూమి 18 ఎకరాలేనా?
2014 డిసెంబర్ 8న తీసిన శాటిలైట్ చిత్రాలను ఆధారంగా చేసుకుని జరీబు భూములను నిర్థారించాలని నిర్ణయం.
అమరావతి ల్యాండ్ పూలింగ్ స్కీమ్ (LPS) జోన్ 8లో జరీబు (సారవంతమైన/నీటిపారుదల) భూమి సుమారు 18 ఎకరాలు మాత్రమే ఉందని ప్రభుత్వం చెబుతోంది. ఇటీవల CRDA (ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజధాని ప్రాంత అభివృద్ధి అథారిటీ) సమావేశంలో (డిసెంబర్ 2025) జోన్ 8 లేఅవుట్ల కోసం రూ. 1,358 కోట్లు మంజూరు చేసిన సందర్భంలో, రైతులు ఇచ్చిన భూముల్లో 202 ఎకరాల భూమిని జరీబు లేదా మెట్ట (పొడి) భూమిగా తిరిగి వర్గీకరించాలని రాష్ట్ర స్థాయి కమిటీ ఏర్పాటు చేయాలని నిర్ణయించారు. అయితే ఈ 202 ఎకరాల్లో జరీబు భూమి పరిమితంగా ఉండవచ్చని, కొన్ని నివేదికల్లో జోన్ 8 సందర్భంలో చిన్న మొత్తంలో (సుమారు 18 ఎకరాలు లేదా దానికి దగ్గరగా) జరీబు భూమి ఉందని వివరాలు ఉన్నాయి.
అమరావతి మాస్టర్ ప్లాన్లో జోన్లు వివిధ ల్యాండ్ యూస్ కేటగిరీల కోసం రూపొందించబడ్డాయి. జరీబు భూమి సాధారణంగా ఎక్కువ పరిహారం (1 ఎకరాకు 1,000 sq. yd రెసిడెన్షియల్ + 450 sq. yd కమర్షియల్ ప్లాట్లు) అన్యుటీ (రూ. 50,000/సంవత్సరం) పొందుతుంది. జోన్ 8లో జరీబు భూమి పరిమాణం చాలా తక్కువగా ఉండటం వల్ల ఇది ప్రధానంగా మెట్ట భూమి ఆధారిత జోన్గా పరిగణించబడుతుంది.
జరీబు భూములు, నాన్ జరీబు భూములు నిర్థారించేందుకు 2014 డిసెంబర్ 8న తీసిన శాటిలైట్ చిత్రాలను ఆధారంగా తీసుకుంటారు. ఈ మేరకు మునిసిపల్ శాఖ మంత్రి నారాయణ వెల్లడించారు. దీనిపై రైతుల్లో తీవ్ర ఆందోళన నెలకొంది. గతంలో మండల, జిల్లా స్థాయి కమిటీలు 18 ఎకరాలు మినహా మిగిలిన భూములను నాన్ జరీబుగా నిర్ధారించాయి. అయితే రైతుల విజ్ఞప్తి ఏమేరకు సఫలం అవుతుందో చూడాలి.
రైతుల్లో ఆందోళన
ఈ కమిటీ ఏమి నిర్ణయాలు తీసుకుంటుందోననే ఆందోళన రైతుల్లో ఉంది. వాస్తవానికి అమరావతి ప్రాంతమంతా సారవంతమైన భూములు. బోర్లలో వంద అడుగుల్లోనే నీరు ఉంటోంది. అటువంటప్పుడు నాన్ జరీబు కింద భూములను ఎలా చేరుస్తారనే ప్రశ్న రైతులు వేస్తున్నారు. తాము ఎన్ని చెప్పినా, ఎంత చెప్పినా వినేవారు ప్రస్తుతం లేరని, ప్రభుత్వం అనుకున్నది చేసి తీరుతుందనే ఆందోళన ప్రజల్లో ఉంది.
జోన్ 8 లో 1,100 ఎకరాల భూమి
అమరావతి రాజధాని నగర మాస్టర్ ప్లాన్ ప్రకారం, జోన్ 8 (Zone 8) లో ల్యాండ్ పూలింగ్ స్కీమ్ (LPS) కింద సుమారు 1,100 ఎకరాల భూమిని ప్రభుత్వం అభివృద్ధి చేయాలని నిర్ణయించింది. ప్రస్తుతం అమరావతి రాజధాని విస్తరణలో భాగంగా ప్రభుత్వం చేపట్టిన రెండవ విడత భూ సమీకరణ (LPS 2.0) కు సంబంధించి మరికొన్ని కీలక వివరాలు ఇక్కడ ఉన్నాయి.
రాజధాని విస్తరణ
ఇటీవల ఏపీ క్యాబినెట్ తీసుకున్న నిర్ణయం ప్రకారం రాజధాని ప్రాంతంలో అదనంగా 16,666 ఎకరాల భూమిని సేకరించడానికి అనుమతి ఇచ్చింది. ఈ ప్రక్రియలో ఏడు గ్రామాల నుంచి భూములను సేకరిస్తున్నారు.
వైకుంఠపురం, పెద్దమద్దూరు, యండ్రాయి, కర్లపూడి, లేమల్లె, వడ్డమాను, హరిశ్చంద్రపురం, పెదపరిమి లు ఉన్నాయి.
మొదటి విడతలో సేకరించిన దాదాపు 34,000 ఎకరాల భూమిని వివిధ జోన్లుగా విభజించి, అక్కడ రోడ్లు, డ్రైనేజీ, విద్యుత్ సౌకర్యాలను కల్పించే పనులు జరుగుతున్నాయి. ఇందులో జోన్ 8, జోన్ 11 వంటి ప్రాంతాల్లో హైబ్రిడ్ యాన్యుటీ మోడల్ (Hybrid Annuity Model) ద్వారా మౌలిక సదుపాయాల కల్పనకు ప్రాధాన్యత ఇస్తున్నారు.
క్వాంటమ్ భవనాలకు నిధులు మంజూరు
క్వాంటం వ్యాలీలో క్వాంటం కంప్యూటింగ్ సెంటర్ భవనాల నిర్మాణానికి రూ. 103.96 కోట్లు మంజూరు చేయడంతో పాటు, ఇతర మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధికి కూడా భారీగా నిధులు విడుదల చేసింది. ఈ నిర్ణయాలు ముఖ్యమంత్రి నారా చంద్రబాబు నాయుడు అధ్యక్షతన జరిగిన 56వ క్యాపిటల్ రీజియన్ డెవలప్మెంట్ అథారిటీ (సీఆర్డీఏ) సమావేశంలో తీసుకున్నవి. మున్సిపల్ పరిపాలన మరియు పట్టణాభివృద్ధి శాఖ మంత్రి పొంగూరు నారాయణ సోమవారం మీడియా సమావేశంలో ఈ వివరాలను వెల్లడించారు.
క్వాంటం కంప్యూటింగ్ సెంటర్ భవనాల నిర్మాణానికి యుద్ధప్రాతిపదికన చర్యలు తీసుకోవాలని ముఖ్యమంత్రి ఆదేశించారని మంత్రి నారాయణ తెలిపారు. క్వాంటం కంప్యూటింగ్ సామగ్రి అమరావతికి చేరుకోనున్న నేపథ్యంలో, 43 వేల చదరపు అడుగుల విస్తీర్ణంలో రెండు భవనాలను నిర్మించనున్నారు. ఇప్పటికే టెండర్లు పిలిచి, ఎల్-1 బిడ్డర్ను ఎంపిక చేసినట్టు వివరించారు. అలాగే, అఖిలభారత సర్వీసు (ఐఏఎస్) అధికారుల నివాసాల ఇంటీరియర్ పనులకు రూ. 109 కోట్లు విడుదల చేశారు. నాబార్డ్ నుంచి మంజూరైన రూ. 7,500 కోట్లలో రూ. 1,502 కోట్లు రిలీజ్ అయినట్టు తెలిపారు. వీటిలో రూ. 100 కోట్లు సీఆర్డీఏ మరియు అమరావతి డెవలప్మెంట్ కార్పొరేషన్ పాలనా వ్యయాలకు కేటాయించారు.
ఆయుష్ యూనివర్సిటీకి భూమి
మినిస్టర్ల గ్రూప్ నిర్ణయం మేరకు, మినిస్ట్రీ ఆఫ్ ఆయుష్ యూనివర్సిటీ ఏర్పాటుకు శాఖమూరు గ్రామ పరిధిలో 23.127 ఎకరాలు కేటాయించారు. ఈ యూనివర్సిటీని 60 సంవత్సరాల కాలానికి ఒక రూపాయి లీజుపై అందజేస్తున్నారు. యూనివర్సిటీ నిర్మాణానికి ఆయుష్ సంస్థ రూ. 750 కోట్లకు పైగా వ్యయం చేయనుంది. అంతేకాకుండా, సదరన్ గ్లోబల్ హోటళ్లకు గతంలో కేటాయించిన 2 ఎకరాలు మరియు ఓం సాయి అసోసియేషన్కు 4 ఎకరాలపై భూసమస్యలు తలెత్తడంతో, వాటిని ఇతర ప్రాంతాల్లో మార్పు చేయాలని నిర్ణయించారు.
రాజధానిని ముంపు నుంచి కాపాడే చర్యలు
రాజధాని అమరావతిని వరద ముంపు నుంచి కాపాడేందుకు విస్తృత చర్యలు చేపట్టారు. నెదర్లాండ్స్ సహకారంతో డిజైన్లు రూపొందించారు. కొండవీటివాగు, పాలవాగు, గ్రావిటీ కెనాల్స్తో పాటు ఆరు రిజర్వాయర్లు ఏర్పాటు చేస్తారు. అధిక వరద నీటిని బయటకు తరలించేందుకు మరో 22,500 క్యూసెక్కుల నీటిని పంపింగ్ చేసే వ్యవస్థలు రూపొందిస్తున్నారు. గుంటూరు ఛానల్ ద్వారా 4 వేల క్యూసెక్కులు, ఉండవల్లిలో 8,400 క్యూసెక్కులు తరలించేలా ప్రణాళికలు సిద్ధం చేశారు. ఈ అదనపు వరద నిర్వహణకు రూ. 443.76 కోట్లు వ్యయమవుతుంది. క్లౌడ్ బరస్ట్ వంటి పరిస్థితుల్లో కూడా నీరు సురక్షితంగా బయటకు వెళ్లేలా ఈ చర్యలు ఉపయోగపడతాయని మంత్రి వివరించారు.
