అసలు మద్యంలోకి చేరిన కల్తీ మద్యం ఎంత?

3.55 కోట్ల కేసుల్లో 30 శాతం కల్తీ..? రూ.10,000 కోట్ల మార్కెట్ విలువ

ఆంధ్రప్రదేశ్ మద్య మార్కెట్ 2025 ఆర్థిక సంవత్సరంలో 3.55 కోట్ల కేసులు (ఒక్కో కేసు 9 లీటర్లు) ఉన్నాయి. దీని విలువ రూ.10,000 కోట్లకు పైగా ఉండవచ్చు. వైఎస్సార్సీపీ నేత జగన్ మోహన్ రెడ్డి, "ప్రతి మూడు బాటిళ్లలో ఒకటి కల్తీ" (33 శాతం) అని పేర్కొన్నారు. YSRCP స్పోక్స్‌మెన్ రచ్చమల్లు శివప్రసాద్ రెడ్డి ములకలచెరువు సీజర్‌ను 'ఐస్‌బర్గ్ టిప్'గా చూపిస్తూ, రోజుకు రూ.2 కోట్లు (నెలకు రూ.100 కోట్లు, 16 నెలల్లో రూ.1,500 కోట్లు) కల్తీ మద్యం ఉత్పత్తి అయిందని అంచనా వేశారు. ఇది మార్కెట్‌లో 15-30 శాతం షేర్‌ను సూచిస్తుంది.

బెల్ట్ షాపుల్లో కల్తీ మద్యం

కల్తీ మద్యం ఎక్కువగా బెల్ట్ షాపులు (అధికరేట్ దుకాణాలు), ఇల్లీగల్ పర్మిట్ రూమ్‌ల ద్వారా విక్రయమవుతుంది. కొత్త ఎక్సైజ్ పాలసీ (ప్రైవేట్ రిటైల్)తో ఈ వ్యాప్తి పెరిగిందని విమర్శలు వచ్చాయి. బాట్లింగ్ కంపెనీల్లో కల్తీ చేసి, అధికారిక సీసాల్లో ప్యాక్ చేసి మార్కెట్‌కు పంపడం సాధారణమని మందు డీలర్లు ఆరోపిస్తున్నారు.

ఎక్సైజ్ ఆదాయానికి దెబ్బ, ప్రజా ఆరోగ్యంపై ఆందోళన

CAG డేటా ప్రకారం, 2024-25 మొదటి 5 నెలల్లో ప్రభుత్వ దుకాణాల ద్వారా రూ.6,782 కోట్ల ఎక్సైజ్ ఆదాయం వచ్చింది. FY25-26లో (ప్రైవేట్ మోడల్) కేవలం రూ.6,993 కోట్లు (3.10 శాతం పెరుగుదల), సహజంగా 10 శాతం పెరుగుదల లేకపోవడం కల్తీ మద్యం వల్ల ఖజానా దోపిడీని సూచిస్తోందనేది వివమర్శ. మొత్తం మార్కెట్ (రూ.30,000 కోట్లు)లో కల్తీ షేర్ 30 శాతం అయితే, రూ.9,000 కోట్ల విలువైన నకిలీ మద్యం విక్రయమవుతుంది. దీనిలో రూ.3,000 కోట్లు ప్రభుత్వానికి నష్టం.

సామాజికంగా కల్తీ మద్యం విష ప్రయోగాలు, మరణాలు (ఉదా: గత ఏడాది అనంతపురం కేసు) పెరుగుతున్నాయి. మహిళలు, బాలికలపై ప్రభావం తీవ్రం చూపుతున్నాయి. ప్రభుత్వం తనిఖీలు ప్రకటించినా, విచారణలు ఆలస్యమవుతున్నాయి. కల్తీ వ్యాప్తి అరికట్టాలంటే, బాట్లింగ్ ప్రాసెస్‌లో ట్రాకింగ్ (హోలోగ్రామ్‌లు), SIT విచారణలు అవసరం. లేకపోతే మద్యం విధానాలు 'సిండికేట్ హబ్'గా మారతాయి.

పోలీసులు స్వాధీనం చేసుకున్న నకిలీ మద్యం

ములకలచెరువు నకిలీ మద్యం ఫ్యాక్టరీపై ఎన్నో ప్రశ్నలు

ములకలచెరువులో వెలుగులోకి వచ్చిన కల్తీ మద్యం తయారీ ఫ్యాక్టరీ సంఘటన ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజకీయాలు, ప్రజా ఆరోగ్యం, ఎక్సైజ్ విధానాలపై తీవ్ర ప్రశ్నలు లేవనెత్తుతోంది. ఎక్సైజ్ అధికారులు రూ. 1.75 కోట్ల విలువైన నకిలీ మద్యం, యంత్రాలు స్వాధీనం చేసుకుని తొమ్మిది మందిని అరెస్ట్ చేశారు. టీడీపీ నేతలపై ఆరోపణలు, జగన్ విమర్శలు, TDP సస్పెన్షన్లతో ఈ కేసు రాజకీయ ఆటకూటమిగా మారింది.

ములకలచెరువు కల్తీ మద్యం ఫ్యాక్టరీ ఎవరిది?

రహస్య సమాచారంతో ఎక్సైజ్ రెయిడ్‌లో ములకలచెరువు మండలం, తంబళ్లపల్లి టీడీపీ ఇన్‌ఛార్జి జయచంద్రారెడ్డి బావమరిది గిరిధర్ రెడ్డి కనుసన్నల్లో దాచిన కల్తీ మద్యం యూనిట్ బయటపడింది. అన్నమయ్య, చిత్తూరు జిల్లాలకు సప్లై చేస్తున్నారని డైరీలు బయటపడ్డాయి. మంత్రి రాంప్రసాద్ రెడ్డి అనుచరులు కూడా ఈ దందాలో ఉన్నారని ఆరోపణలు వచ్చాయి. ఆదివారం రాత్రి TDP ఇద్దరు నాయకులు దాసరిపల్లి జయచంద్రారెడ్డి, కట్టా సురేంద్రనాయుడు ను పార్టీ సస్పెండ్ చేసింది. సీఎం చంద్రబాబు ఆదేశాల మేరకు TDP అధ్యక్షుడు పల్లా శ్రీనివాసరావు సమగ్ర విచారణ ప్రకటించారు.

YSRCP vs TDP.. కుంభకోణం ఎవరి హయాంలో?

YSRCP మాజీ సీఎం వైఎస్ జగన్ ఎక్స్‌లో చంద్రబాబును "నకిలీ లిక్కర్ బ్రాండ్ అంబాసిడర్"గా పిలిచి, "టీడీపీ సిండికేట్లు ప్రజల ప్రాణాలు, ఖజానాను దోచుకుంటున్నారు" అని విమర్శించారు. ప్రభుత్వ మద్యం దుకాణాలను రద్దు చేసి బెల్ట్ షాపులు, ఇల్లీగల్ పర్మిట్ రూమ్‌లకు అవకాశం కల్పించడంతో కల్తీ మద్యం వ్యాప్తి చెందిందని ఆరోపించారు. TDP మాత్రం "YSRCP హయాంలో మద్యం కుంభకోణం జరిగింది, SIT విచారణ జరుగుతోంది" అని ప్రతిఘటించింది. సస్పెన్షన్లు "పార్టీ శుద్ధి"గా చూపిస్తున్నారు. కానీ YSRCP "పరోక్ష అంగీకారం" అని విమర్శిస్తోంది.

ఇద్దరిని సస్పెండ్ చేస్తూ విచారణకు ఆదేశించిన తెలుగుదేశం పార్టీ

కఠిన చర్యలు, కానీ ఆదాయానికి దెబ్బ

కూటమి ప్రభుత్వం రాష్ట్రవ్యాప్త తనిఖీలు ప్రకటించి, "కల్తీ మద్యం అక్రమాలు అరికట్టతాం" అని చెప్పింది. ఎక్సైజ్ మంత్రి కొల్లు రవీంద్ర "పూర్తి సహకారం" ఇస్తామని తెలిపారు. కానీ, CAG నివేదిక ప్రకారం 2024-25లో రూ. 6,782 కోట్ల ఎక్సైజ్ ఆదాయం రాగా, 2025-26 మొదటి ఐదు నెలల్లో రూ. 6,993 కోట్లకు (3.10 శాతం పెరుగుదల) మాత్రమే చేరింది. సహజంగా 10 శాతం పెరుగుదల లేకపోవడం సిండికేట్ల దోపిడీకి నిదర్శనమనే విమర్శలు వచ్చాయి.

రాజకీయ దోపిడీ విధానాలు

ఈ సంఘటన రాజకీయంగా TDP-YSRCP మధ్య ఆరోపణల యుద్ధంగా మారింది. TDP సస్పెన్షన్లు డ్యామేజ్ కంట్రోల్‌గా కనిపించినా, YSRCP "సూత్రధారులను కాపాడుతున్నారు" అని ఆరోపిస్తోంది. ఆర్థికంగా విచ్చలవిడి మద్యం అమ్మకాలు పెరిగినా ఆదాయం దెబ్బతినడం (CAG డేటా) ఖజానా దోపిడీని సూచిస్తోంది. సామాజికంగా, "ప్రతి మూడు బాటిళ్లలో ఒకటి కల్తీ" అన్న భయం ప్రజల్లో ఆందోళన సృష్టిస్తోంది. విష ప్రయోగాలు, మరణాలు, మహిళలు, బాలికలపై ప్రభావం తీవ్రంగా ఉన్నాయి. మద్యం విధానాలు "ప్రజల ఆరోగ్యం పణంగా పెట్టి దోపిడీ"గా మారాయి. విచారణలు నిజమైతే రాష్ట్ర మద్యం వ్యవస్థ సంస్కరణ అవసరం. లేకపోతే రాజకీయ ఆటకేళ్లకే పరిమితమవుతుంది. ఈ దందా ప్రభుత్వానికి మరో సవాల్. ప్రజలు ఎంతకాలం ఈ 'కల్తీ' రాజకీయాలు సహిస్తారో చూడాలి.