నీమ్ టాయిస్ గురించి ఎంత మందికి తెలుసు?
అమరావతి లోని రాయపూడిలో వేప చెక్క బొమ్మలు ఎంతో మందిని ఆకర్షిస్తున్నాయి. కల్పనా మిల్‌లోని సహజ, ఆరోగ్యకరమైన ఆటల సృష్టి జరుగుతోంది.
ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజధాని ప్రాంతంలోని తుళ్లూరు మండలం రాయపూడి గ్రామంలో ఒక చిన్న కాన్వా వలె ప్రకాశిస్తోంది 'నీమ్టాయిస్' (neemtoys) అనే MSME సంస్థ. వేప చెక్కతో తయారు చేసిన పిల్లల బొమ్మలు, ఆటల బొమ్మలు ఇక్కడి ప్రత్యేకత. ఈ బొమ్మలు కేవలం ఆటల కోసమే కాదు. ఆరోగ్యం, పర్యావరణ సంరక్షణ, బాల్య అభివృద్ధికి సహాయపడే సహజ ఔషధాలు. 'కల్పనా మిల్'గా స్థానికంగా పిలువబడే ఈ యూనిట్ 2023 డిసెంబర్ 27న స్థాపించబడింది. దేశవ్యాప్తంగా 'మేక్ ఇన్ ఇండియా' ఆచరణలో భాగంగా జాతీయ ఆవిష్కరణ ఫౌండేషన్ (NIF) సహాయంతో ప్రారంభమైన ఈ స్టార్టప్ ఇప్పటికే తల్లిదండ్రులను ఆకర్షిస్తోంది.
వేప చెక్క ఎందుకు? ఆయుర్వేదిక ఆధారాలు
వేప చెక్క (Azadirachta indica) భారతీయ సంస్కృతిలో 4,500 సంవత్సరాలుగా 'సర్వ రోగ నివారిణి'గా పేరుగాంచింది. ఈ చెక్కలోని సహజ యాంటీ బాక్టీరియల్, యాంటీ ఫంగల్ గుణాలు పిల్లల ఆరోగ్యానికి ఎంతో ఉపయోగం. నీమ్టాయిస్ లో తయారు చేసే బొమ్మలు 100 శాతం స్వచ్ఛమైన వేప చెక్కతో పెయింట్, కెమికల్స్ లేకుండా తయారవుతాయి. ఇవి పిల్లల నోట్లో పెట్టుకున్నప్పుడు దంత హాని లేకుండా చేస్తుంది. రోగనిరోధక శక్తిని పెంచుతాయి.
వేప చెక్క గట్టిగా, రెడ్డిష్ బ్రౌన్ రంగులో ఉండటం వల్ల బొమ్మలు దీర్ఘకాలం ఉపయోగపడతాయి. ఇది సులభంగా చెక్కపొట్టు కాకుండా, హ్యాండ్‌ క్రాఫ్ట్‌లకు అనుకూలం. పర్యావరణ దృష్ట్యా, వేప చెట్లు వేగంగా పెరిగేందుకు ఈ చెక్క స్థిరమైన మూలాల నుంచి వస్తుంది. ఫలితంగా ప్లాస్టిక్ ఆట బొమ్మలకు వ్యతిరేకంగా ఈ బొమ్మలు పిల్లలకు ఉపయోగ పడతాయి. నోట్లో పెట్టుకుని కొరికినా విరిగిపోకుండా మంచి సామర్థ్యం కలిగి ఉంటాయి. ఆధునిక తల్లిదండ్రులు బ్యాటరీలు, ఎలక్ట్రానిక్స్ లేని మోంటెసారీ అభివృద్ధి ఆటలను ఎంచుకుంటున్నారు. ఇక్కడి బొమ్మలు చేతి-కన్ను సమన్వయం, గ్రిప్ బలం, సెన్సరీ అభివృద్ధికి సహాయపడతాయి.
0-5 సంవత్సరాల పిల్లలకు అనుకూల ఆటికలు
నీమ్ టాయిస్ లో 20కి పైగా రకాల బొమ్మలు ఉన్నాయి. ప్రధానంగా 0-5 సంవత్సరాల పిల్లలకు ఈ బొమ్మలు చాలా ఉపయోగం. ఇవి మూడు విభాగాలుగా విభజించారు.
| విభాగం | రకాలు | ప్రయోజనాలు |
| టీథింగ్ టాయిస్ (0-3 సంవత్సరాలు) | స్టార్, క్లౌడ్, డవ్, బన్నీ, రింగ్, ఫ్లవర్, డంబ్‌బెల్, మిక్కీ షేప్ (ప్యాక్‌లలో 2-4) | దంతాల నొప్పి తగ్గింపు, నోటి ఆరోగ్యం |
| వీల్ టాయిస్ & ర్యాటిల్స్ (12+ నెలలు) | 5 అందమైన షేప్‌లు (ప్యాక్ ఆఫ్ 5), ర్యాటిల్ సెట్‌లు | కదలిక, ధ్వని గుర్తింపు, మోటార్ స్కిల్స్ |
| టాడ్లర్ టాయిస్ (18+ నెలలు) | మినీ స్వింగ్ హార్స్, సెన్సరీ టంబ్లర్, ప్యాక్ ఆఫ్ 9 యూనిక్ టాయిస్ | బ్యాలెన్స్, కోఆర్డినేషన్, సెన్సరీ డెవలప్‌మెంట్ |
ఈ బొమ్మలు మొత్తం 9 ప్యాక్‌లలో లభిస్తాయి. ప్రతి ఒక్కటి పిల్లల వయస్సుకు అనుగుణంగా తయారు చేస్తున్నారు. వైవిధ్యం వల్ల తల్లిదండ్రులు పిల్లల అభిరుచులకు తగ్గట్టు ఎంచుకోవచ్చు. ఉదాహరణకు ప్యాక్ ఆఫ్ 9 టాయిస్‌లో ర్యాటిల్స్, వీల్స్, టీథర్స్ మిళితం ఉంటుంది. ఇది మొదటి అభివృద్ధికి ఆదర్శం.
కొత్తగా మొదలైనా... వేగంగా వ్యాప్తి
2023 డిసెంబర్ 27న స్థాపించిన ఈ యూనిట్ కో-ఫౌండర్ & సీఈఓ స్టాలిన్ పటాన్ నేతృత్వంలో, మహిళా సాధికారత (women empowerment) పై దృష్టి పెట్టింది. స్థానిక మహిళా కళాకారులు పని చేస్తున్నారు. NIF ఇన్క్యుబేషన్‌తో ఇది ఆవిష్కరణలకు కొత్త ఊరట ఇచ్చింది. స్థానికంగా 'కల్పనా మిల్'గా పిలవబడటం వెనుక ఒక మహిళా సభ్యురాలి పాత్ర ఉంది. అధికారికంగా neemtoys గా గుర్తింపు పొందిన ఈ బొమ్మలు పలువురి దృష్టిని ఆకర్షించాయి. ఇది కేవలం తయారీ కాదు, రాయపూడి లాంటి గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఉపాధి, స్థిరత్వాన్ని ప్రోత్సహిస్తోంది.
మంచి ఫినిషింగ్
బొమ్మలు మంచి ఫినిషింగ్ తో ఉన్నాయి. మంచి మిషనరీ ఉపయోగించడం వల్ల ఈ ఫినిషింగ్ వచ్చినట్లు వర్కర్లు చెబుతున్నారు. వాస్తవానికి చెక్కపనివారు చేస్తే ఇంత ఫినిషింగ్ రాదు. ప్రస్తుతం ఇండ్లలో దర్వాజాలు, తలుపులకు ఎక్కువగా వేప చెక్క వాడుతున్నారు. అయితే మిషనరీలో ఉండే లోపం వల్ల ఫినిషింగ్ సరిగా ఉండదు. టేకు చెక్కకు ఉండే ఫినిషింగ్ వేప చెక్కకు రాదు. అయితే ఈ బొమ్మలు మాత్రం మంచి ఫినిషింగ్ లో కనీసం చేతులకు చిన్న నొక్కు కూడా తగలకుండా తయారయ్యాయి.
20 మంది మహిళా కార్మికులు
రాయపూడిలోని కల్పనా మిల్ లో తయారు చేస్తున్న ఈ బొమ్మల పరిశ్రమలో 20 మంది వరకు స్థానిక మహిళలు ఉన్నారు. వీరికి ఈ బొమ్మల తయారీలో ప్రత్యేక శిక్షణ ఇచ్చారు. దీంతో వారు తయారు చేస్తున్న నీమ్ బొమ్మలకు ప్రపంచ వ్యాప్త గుర్తింపు వచ్చింది. యూనిట్ నిర్వాహకుడు స్టాలిన్ ముందుగా శిక్షణ పొందారు. ఆ తరువాత తమ కుటుంబాలలోని వారికి శిక్షణ ఇచ్చి బొమ్మలు తయారు చేయించే కార్యక్రమాన్ని చేపట్టారు.
బొమ్మలు సేల్స్ చేసేందుకు విజయవాడలోని క్రాఫ్ట్ మేళాకు వచ్చిన విద్యార్థి సలీమ్ ఈ బొమ్మల గురించి మాట్లాడుతూ తాను పారా మెడికల్ లో రేడియోలజిస్ట్ కోర్స్ చేస్తున్నట్లు చెప్పారు. ఖాళీ సమయాలు, సెలవు రోజుల్లో ఈ విధంగా బొమ్మలు అమ్మేందుకు వస్తానని, రోజుకు రూ. 500ల వరకు ఓనర్ ఇస్తారని చెప్పారు.
ధరలు, విలువైన పెట్టుబడి
ఈ బొమ్మలు రూ. 250 నుంచి రూ. 1,500 వరకు ధరల్లో లభిస్తాయి.
సింగిల్ టీథర్: రూ. 250-300 లు.
ప్యాక్ ఆఫ్ 4 టీథర్స్: రూ. 549 (మొదటి ధర రూ. 1,199, 54 శాతం డిస్కౌంట్)
ప్యాక్ ఆఫ్ 5 వీల్ టాయిస్: రూ. 600-800 లు.
ప్యాక్ ఆఫ్ 9 యూనిక్ టాయిస్: రూ. 1,349 లు.
మినీ స్వింగ్ హార్స్: రూ. 1,000 పైన...
ఈ ధరలు ప్లాస్టిక్ ఆటికలతో పోలిస్తే కొంచెం ఎక్కువ. కానీ దీర్ఘకాలిక ఉపయోగం, ఆరోగ్య ప్రయోజనాల వల్ల విలువైనవి. ఆన్‌లైన్ (neemtoys.in, అమెజాన్, ఫస్ట్‌క్రై)లో COD, ఫ్రీ డెలివరీతో అందుబాటులో ఉన్నాయి.
బాల్య అభివృద్ధికి కొత్త మార్గం
భారతదేశంలో ప్లాస్టిక్ వ్యర్థాలు 1.5 కోట్ల టన్నులు/సంవత్సరానికి చేరుతుండగా, వేప చెక్క బొమ్మలు పర్యావరణ హిత ఎంపిక. UNICEF డేటా ప్రకారం 0-5 సంవత్సరాల పిల్లల్లో 40 శాతం రోగనిరోధక లోపం ఉంటుంది. ఇక్కడి ఆయుర్వేద టచ్ అది పరిష్కరిస్తుంది. స్థానిక MSMEలు లాంటి ఇనిషియేటివ్‌లు గ్రామీణ ఆర్థిక వ్యవస్థను బలోపేతం చేస్తాయి. అయితే మార్కెటింగ్, అవేర్‌నెస్ పెంచాలి. ఇది భవిష్యత్తులో దేశీయ టాయ్ ఇండస్ట్రీకి మోడల్ అవుతుంది.
