ఏపీలో పెరుగుతున్న గుండె జబ్బులు
ప్రభుత్వ 'గోల్డెన్ అవర్' చికిత్సతో పోరాటం... ప్రపంచ హృద్రోగ దినోత్సవం అవగాహనకు కొత్త ఊపు.
ప్రపంచ హృద్రోగ దినోత్సవం సందర్భంగా ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో గుండె జబ్బుల పెరుగుదలపై అలారం మోగుతోంది. భారతదేశంలో గుండె సంబంధిత వ్యాధులు (CVD) మరణాలకు ప్రధాన కారణంగా మారాయి. ఏపీలో కూడా ఈ ఆందోళనకర ట్రెండ్ కనిపిస్తోంది. కూటమి ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చిన ఒక సంవత్సరంలోపు NTR వైద్య సేవా ట్రస్టు ద్వారా 1.41 లక్షల మందికి రూ.996 కోట్ల విలువైన గుండె చికిత్సలు జరిగాయి. మండలాల స్థాయిలో 'గోల్డెన్ అవర్' చికిత్స ద్వారా 3,402 మందిని ప్రభుత్వం కాపాడింది. యువతలో గుండెపోట్లు పెరగడం, జీవనశైలి మార్పులు కారణంగా ఈ దినోత్సవం అవగాహన, నివారణపై దృష్టి సారించాల్సిన అవసరాన్ని హైలైట్ చేస్తోంది. వైద్య ఆరోగ్య శాఖ మంత్రి సత్యకుమార్ యాదవ్ ఆదివారం జారీ చేసిన ప్రకటన ఈ సందర్భంగా ప్రజల్లో అప్రమత్తత అవసరమని చెబుతోంది.
అవగాహనకు గ్లోబల్ కాల్
ప్రతి సంవత్సరం సెప్టెంబర్ 29న జరిగే ప్రపంచ హృద్రోగ దినోత్సవం, వరల్డ్ హార్ట్ ఫెడరేషన్ (WHF) చేత 1995లో ప్రారంభమైంది. ఇది కార్డియోవాస్కులర్ డిసీజెస్ (CVD) – ప్రపంచవ్యాప్తంగా 17.9 మిలియన్ల ప్రీమ్యాచ్యూర్ మరణాలకు కారణమైన ప్రధాన ఆరోగ్య సమస్య. పై సమస్యపై అవగాహన పెంచడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. 2025 థీమ్ "Use Heart for Action" ప్రకారం, ఈ దినోత్సవంలో ప్రజలు, ప్రభుత్వాలు, ఆర్థిక సంస్థలు భాగస్వాములు కావాలని పిలుపు నిచ్చింది. భారత్‌లో CVDలు 80 శాతం మరణాలకు కారణమవుతున్నాయి.
ఏపీలో కూడా ఈ ట్రెండ్ ఆందోళనకరంగా ఉంది. 2018లో ఒక సర్వే ప్రకారం ఏపీలో CVD మరణాల రేటు దేశవ్యాప్తంగా అత్యధికం. ఇటీవలి అధ్యయనాలు ఏపీలో CVD ప్రివలెన్స్ 5.4 శాతంగా ఉండటాన్ని, మహిళల్లో రిస్క్ ఎక్కువ ఉండటాన్ని వెల్లడి చేశాయి. యువతలో గుండెపోట్లు పెరగడం, 15 ఏళ్ల వయస్సు నుంచి కేసులు జీవనశైలి, మానసిక ఒత్తిడి, తక్కువ శారీరక కార్యకలాపాలు కారణంగా జరుగుతున్నాయని వైద్యులు హెచ్చరిస్తున్నారు. ఈ దినోత్సవం ఎందుకు అవసరం అంటే CVDలు ప్రధానంగా నివారణీయమైనవి. రక్తపోటు, మధుమేహం, ధూమపానం, అధిక కొలెస్ట్రాల్ వంటి రిస్క్ ఫ్యాక్టర్లను నియంత్రించడం ద్వారా 80 శాతం మరణాలను తగ్గించవచ్చు. ఇది అవగాహన, ముందస్తు డిటెక్షన్, ఆరోగ్యకర జీవనశైలిని ప్రోత్సహించడానికి ప్లాట్‌ఫారమ్.
ఏపీలో గుండె జబ్బులు, ఆందోళనకర గణాంకాలు
ఏపీలో గుండె జబ్బులు ఒక మహమ్మారి మాదిరిగా మారాయి. గత ఏడాది జూన్ నుంచి సెప్టెంబర్ 26 వరకు NTR వైద్య సేవా ట్రస్టు ద్వారా మొత్తం 19.61 లక్షల మందికి రూ.5,562 కోట్ల చికిత్స అందించగా, గుండె సమస్యలతో 1.41 లక్షల మంది (17.91%) ప్రయోజనం పొందారు. వీరికి రూ.996 కోట్ల విలువైన చికిత్స, స్టెంట్లు 45,986 మందికి (32.54%), బైపాస్ సర్జరీలు 9,880 మందికి (6.99%), వాల్వ్ రీప్లేస్‌మెంట్ 3,074 మందికి (2.18%) అందించారు. ఇది గుండె చికిత్సకు ఖర్చు అత్యధికమైనదని సూచిస్తుంది. మరోవైపు క్యాన్సర్ (రూ.965 కోట్లు, 69,926 మంది), ఆర్థో (రూ.642 కోట్లు, 2.04 లక్షల మంది) రెండో స్థానంలో ఉంది.
ఏపీలో CVD ప్రివలెన్స్ 5.4%గా ఉండటం, హర్యానాలో 4.8% కంటే ఎక్కువగా ఉండటం ఆందోళనకరం. యువతలో (15-30 ఏళ్లు) గుండెపోట్లు పెరగడం, ధూమపానం (23.9%), అధిక బరువు (63%), హైపర్‌ కొలెస్ట్రాలమియా (39.1%) వంటి రిస్క్ ఫ్యాక్టర్లు కారణం. ఇది ప్రభుత్వ ఆరోగ్య వ్యవస్థపై ఒత్తిడి పెంచుతోంది. 2025 నాటికి ఆసియాలో CVD మరణాలు 31.9% పెరగనున్నాయని లాన్సెట్ అధ్యయనం సూచిస్తోంది. ఏపీ వంటి రాష్ట్రాల్లో ఇది మరింత తీవ్రంగా ఉండవచ్చు. ముఖ్యంగా గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో ఆలస్య చికిత్స కారణంగా మరణాలు పెరుగుతున్నాయి.
ఏపీ వైద్య ఆరోగ్యశాఖ మంత్రి సత్యకుమార్ యాదవ్
ఉచిత చికిత్సతో 'గోల్డెన్ అవర్' విజయం
కూటమి ప్రభుత్వం గుండె జబ్బులపై దృష్టి సారించి, ప్రైవేటు-కార్పొరేట్ రంగాల్లో 161 ఆసుపత్రులు, 26 ప్రభుత్వ ఆసుపత్రుల్లో చికిత్స సౌకర్యాలు పెంచింది. మంగళగిరి AIIMS, శ్రీకాకుళం మల్టీ-స్పెషాల్టీ ఆసుపత్రిలో కూడా NTR ట్రస్టు ద్వారా గుండె చికిత్స అందుబాటులోకి తెచ్చారు. 2023-24లో 13,921 మంది చికిత్స పొందగా, 2024-25లో 17,500కి పెరిగింది. మరో ముఖ్య అంశం ఏమిటంటే... 238 ఆసుపత్రుల్లో 'గోల్డెన్ అవర్' చికిత్సతో గుండెపోటు కు తగ్గట్టు మొదటి గంటలో టెనెక్ట్ ప్లేస్ ఇంజెక్షన్ ద్వారా 3,402 మందిని కాపాడారు. ఈ ఇంజెక్షన్ల విలువ రూ.7 కోట్లు. 'STEMI' (ST-ఎలివేషన్ మయోకార్డియల్ ఇన్ఫార్క్షన్) విధానం, టెలీ-మెడిసిన్ (హబ్-అండ్-స్పోక్) ద్వారా మండలాల స్థాయిలోనే త్వరగా చికిత్సలు అందిస్తున్నారు.
పేదల ఆరోగ్య సంరక్షణలో ప్రభుత్వం రాజీపడటం లేదని మంత్రి సత్యకుమార్ యాదవ్ ప్రకటన స్పష్టం చేస్తోంది. ముందస్తు రోగ నిర్ధారణలో భాగంగా రక్తపోటు, మధుమేహం, క్యాన్సర్ (ఓరల్, బ్రెస్ట్, సర్వైకల్) సర్వేల ద్వారా లక్షణాలు గుర్తించి, చికిత్స అందిస్తూనే జీవనశైలి మార్పులపై అవగాహన కల్పిస్తున్నారు. "ఆహార అలవాట్లు, వ్యాయామం మార్చుకుంటే రోగాలు తగ్గుతాయి. రాష్ట్రంపై ఆరోగ్య భారం తగ్గుతుంది" అని మంత్రి సూచించారు.
నివారణే మెడిసిన్
ఏపీలో గుండె జబ్బుల పెరుగుదల వెనుక జీవనశైలి మార్పులు (ఫాస్ట్ ఫుడ్, సెడెంటరీ లైఫ్), ధూమపానం, అధిక ఒత్తిడి ప్రధాన కారణాలు. యువతలో 98% కేసులు చికిత్సకు స్పందిస్తాయని వైద్యులు చెప్పినప్పటికీ, ఆలస్య డయాగ్నోసిస్ మరణాలకు దారితీస్తోంది. ప్రపంచ హృద్రోగ దినోత్సవం ఇక్కడ కీలకం. ఇది ప్రజల్లో అవగాహన పెంచి, ముందస్తు పరీక్షలు, ఆరోగ్యకర జీవనశైలిని ప్రోత్సహిస్తుంది. భారత్‌లో CVDలు 2030 నాటికి మరిన్ని పెరగనున్నాయి. కాబట్టి ఈ దినోత్సవం 'ప్రివెన్షన్ ఈజ్ బెటర్ దాన్ క్యూర్' సందేశాన్ని ఇస్తోంది.
ప్రభుత్వ చర్యలు ప్రశంసనీయమైనవి కానీ, రాబోయే రోజుల్లో స్కూళ్లు, కళాశాలల్లో అవగాహన కార్యక్రమాలు, ఫ్రీ స్క్రీనింగ్ క్యాంపులు పెంచాలి. పాఠకులకు సందేశం: రక్తపోటు, కొలెస్ట్రాల్ చెకప్‌లు చేయించుకోండి, ధూమపానం మానండి, వ్యాయామం చేయండి – మీ గుండెకు 'గోల్డెన్ అవర్' ఇవ్వండి!
