మావోయిస్టులు ఏపీ పోలీసులను తక్కువ అంచనా వేశారా?

మావోయిస్టుల 'సురక్షిత ఆశ్రయం' నుంచి 'ప్రమాద జోన్'కి...

గత దశాబ్దాల్లో ఏపీ మావోయిస్టులకు 'అడ్డా'గా ఉండేది. నల్లమల అడవుల నుంచి తప్పుకొని ఏపీని వదిలిన మావోయిస్టులు, వైఎస్ రాజశేఖర్ రెడ్డి ముఖ్యమంత్రి గా ఉన్నప్పుడు 2004-09 మధ్య జరిగిన చర్చలు విఫలమైన తర్వాత తీవ్ర దెబ్బ తగిలింది. అప్పటి నుంచే మావోయిస్టు ఉద్యమం ఏపీలో కనుమరుగైంది. విశాఖ ఏజెన్సీలో పోస్టర్లు, లేఖలు వరకు పరిమితమైంది. ఆంధ్ర-ఒడిషా బార్డర్ (ఏవోబీ)లో మాత్రమే కొన్ని చర్యలు కొనసాగాయి. అయితే 1990 ల్లో అలిపిరి వద్ద ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నాయుడుపై బాంబు దాడి, ఆ తరువాత కాలంలో ప్రకాశం జిల్లా ఎస్పీ మహేష్ చంద్ర లడ్హా ఉన్నప్పుడు ఆయన మీద సైకిల్ బాంబు పేలుడు వంటి సంఘటనలు పోలీసుల్లో మావోయిస్టులపై 'కోపాన్ని' రేకెత్తించాయి. ప్రస్తుతం ఏపీ ఇంటెలిజెన్స్ చీఫ్‌గా ఉన్న మహేష్ చంద్ర లడ్హా దక్షిణ భారత డీజీపీలు, హోం మంత్రుల సమావేశాల్లో "ఏవోబీ నుంచి విజయవాడ, కాకినాడ, రాజమండ్రి, గుంటూరు, విశాఖపట్నం, శ్రీకాకుళం వంటి పట్టణాల్లో మావోయిస్టు కదలికలు" అని హెచ్చరిస్తున్నారు.

ఈ నేపథ్యంలో హిడ్మా ఘటన ఒక 'టర్నింగ్ పాయింట్'. నవంబర్ 15న విజయవాడలో వైద్య చికిత్స కోసం వచ్చిన హిడ్మా, అతని భార్య మడ్కం రాజే, నలుగురు మావోయిస్టులు 'అన్‌ఆర్మ్డ్' స్థితిలో పట్టుకున్నారని మావోయిస్టు పార్టీ ప్రకటించింది. తీవ్ర టార్చర్ తర్వాత 18న మరేడుమిల్లి అడవుల్లో 'ఎన్‌కౌంటర్' పేరుతో చంపారని ఆరోపణ. పోలీసులు దీన్ని 'ఇంటెలిజెన్స్ ఆధారిత' ఆపరేషన్‌గా చెబుతున్నారు. రెండు నెలలుగా 70 మంది మావోయిస్టుల కదలికలను ట్రాక్ చేసి, విజయవాడ, కృష్ణ, ఏలూరు, కాకినాడ, కోనసీమ జిల్లాల్లో 50 మందిని అరెస్ట్ చేశారు. ఇందులో హిడ్మా సహచరులు, డెవ్ జీ రక్షణ బృందం కూడా ఉన్నారు. ఏపీ డీజీపీ హరీష్ కుమార్ గుప్తా "మార్చి 2026 నాటికి ఏపీ మావోయిస్టు-ఫ్రీ అవుతుంది" అని ధీమాతో చెప్పారు.

తక్కువ అంచనా, మావోయిస్టుల పొరపాటా?

మావోయిస్టులు ఏపీని 'సురక్షిత ఆశ్రయం'గా భావించారని, దాన్ని 'రీగ్రూప్' కోసం ఉపయోగించాలని ప్లాన్ చేశారని పోలీసు అధికారులు చెబుతున్నారు. చత్తీస్‌గఢ్‌లో సెంట్రల్ ఫోర్సెస్ కూంబింగ్ బలపడటంతో, దండకారణ్య నుంచి 70 మంది మావోయిస్టులు ఏపీలోకి వచ్చి, 'డైలీ వేజ్ వర్కర్లు'లా ఫ్లాట్లు అద్దెలకు తీసుకుని దాక్కున్నారని పోలీసులు చెబుతున్నారు. ఏపీ పోలీసులు ఇదంతా ట్రాక్ చేసి, 'ఆపరేషన్ సంభవ్'లో ఒకేసారి దెబ్బ తీశారు. ఇది మావోయిస్టులు పోలీసుల 'ఇంటెలిజెన్స్'ను తక్కువ అంచనా వేసినట్టుగానే కనిపిస్తోంది. మావోయిస్టు ప్రకటనలో "పోలీసులు మాకు ఎటువంటి ముందు హెచ్చరిక లేకుండా చేస్తున్నారు" అని ఆరోపణ ఉంది, కానీ ఇది వారి 'ఫెయిల్యూర్'ను మరింత బలపరుస్తోంది.

ఈ ఘటనలు మావోయిస్టు ఉద్యమానికి 'సివియర్ సెట్‌బ్యాక్'గా మారాయి. 2025లో ఇప్పటికే 270 మంది మావోయిస్టులు ఎన్ కౌంటర్ లో చనిపోయారు. 1,225 మంది సరెండర్ అయ్యారు. 680 మంది అరెస్టులు జరిగాయి. యూనియన్ హోం మినిస్టర్ మాటల్లో మార్చి 2026కి 'మావోయిస్టు-ఫ్రీ ఇండియా' లక్ష్యం అని ప్రకటించారు. హిడ్మా మరణం 'లెఫ్ట్-వింగ్ ఎక్స్‌ట్రెమిజం'కు 'ఫైనల్ బ్లో'గా చెబుతున్నారు పోలీసులు.

'ఫేక్ ఎన్‌కౌంటర్' ఆరోపణలు

ఈ ఘటనలు అక్రమ హత్యలు అని పౌర హక్కుల సంఘాలు, కమ్యూనిస్టు పార్టీలు ఖండిస్తున్నాయి. ఆంధ్రప్రదేశ్ సివిల్ లిబర్టీస్ కమిటీ (ఏపీసీఎల్‌సీ) స్టేట్ జనరల్ సెక్రటరీ చిలుక చంద్రశేఖర్ "హిడ్మా, ఇతరులు విజయవాడలో పట్టుకుని, అడవిలో 'స్టేజ్డ్ ఎన్‌కౌంటర్'లో చంపబడ్డారు. దేవ్ జీ, మల్లా రాజి రెడ్డి కస్టడీలో ఉన్నారని సందేహం వ్యక్తం చేశారు. సుప్రీంకోర్టు జడ్జి ద్వారా జుడీషియల్ ప్రోబ్ చేయాలి" అని డిమాండ్ చేశారు. ఏపీసీఎల్‌సీ జాయింట్ సెక్రటరీ టి అంజనేయులు "ఎన్‌కౌంటర్లు, అరెస్టులు ఫేక్. పోలీసులు దేవ్ జీ గార్డ్స్‌ను పట్టుకుని, టాప్ లీడర్లను కస్టడీలో దాచి ఉంచారు" అని ఆరోపించారు.

ఈ సంఘటనలను సీపీఐ రాష్ట్ర కార్యదర్శి గుజ్జుల ఈశ్వరయ్య, సీపీఎం రాష్ట్ర కార్యదర్శి వి శ్రీనివాసరావులు ఖండించారు. బూటకపు ఎన్ కౌంటర్లు మంచిది కాదని పేర్కొన్నారు.

సీపీఐ (ఎంఎల్) న్యూ డెమాక్రసీ నేత గుర్రం విజయ్ కుమార్ "ఎన్‌కౌంటర్ కిల్లింగ్స్ 1969లో కాసు బ్రహ్మానంద రెడ్డి సమయంలోనే మొదలయ్యాయి. హిడ్మాను సరెండర్ చేయనివ్వకుండా చంపడం దారుణం" అని ప్రకటించారు. బస్తర్ మాజీ ఎమ్ఎల్‌ఏ, సీపీఐ నేత మనీష్ కుంజం "హిడ్మా ఎన్‌కౌంటర్ ఫేక్. దేవ్ జీ ని అరెస్ట్ చేసి పొలిటికల్ మైలేజ్ తీసుకుంటున్నారు అని విమర్శించారు. విజయవాడలో పట్టుకుని చంపారు" అని ఆరోపించారు.

పీపుల్స్ యూనియన్ ఫర్ సివిల్ లిబర్టీస్ చైర్మన్ జూనాస్ తిర్కే "బస్తర్, ఏపీలో ఫేక్ ఎన్‌కౌంటర్లు పెరిగాయి అని పేర్కొన్నారు. అదివాసీలు, మావోయిస్టులు 'ఎక్స్‌ట్రా జ్యుడిషియల్'గా చంపబడుతున్నారు. 2024 నుంచి మిలిటరైజేషన్ పెరిగింది" అని అల్ జజీరాకు చెప్పారు. ప్యూసిఎల్ మే 2025లో చత్తీస్‌గఢ్‌లో 26 మంది మావోయిస్టుల 'ఎక్స్‌ట్రా జ్యుడిషియల్ కిల్లింగ్'గా ఖండించినట్లుగానే హిడ్మా ఘటనను కూడా 'కస్టోడియల్ మర్డర్'గా పేర్కొంటోంది.

ఒక యుగాంతం, కానీ ప్రశ్నలు మిగిలాయి?

హిడ్మా మరణం మావోయిస్టులు ఏపీ పోలీసులను తక్కువ అంచనా వేసినట్టుగానే నిరూపిస్తోంది. 'షెల్టర్ జోన్'గా భావించిన ఏపీలోనే వారి 'ఫైనల్ ఫెయిల్యూర్' జరిగింది. అయితే పౌర హక్కుల సంఘాలు, కమ్యూనిస్టు నేతల ఆరోపణలు 'ఫేక్ ఎన్‌కౌంటర్లు'పై ప్రశ్నలు లేవనెత్తుతున్నాయి. ఇది కేవలం మావోయిస్టు ఉద్యమాంతం కాదు, డెమోక్రసీలో 'రైట్ టు లైఫ్'పై ఒక ఆలోచన. ఏపీ పోలీసులు 'మావోయిస్టు-ఫ్రీ' లక్ష్యాన్ని సాధించినా, ఈ ఘటనలు సమాజంలో మిగిలిన అసంతృప్తులను, అదివాసీల సమస్యలను పరిష్కరించాల్సిన అవసరాన్ని గుర్తు చేస్తున్నాయి.