వానలు ఎన్ని రకాలు? వాతావరణ శాఖ అలర్టుల అర్థమేమిటీ?

ప్రస్తుతం తెలుగు రాష్ట్రాలలో ముమ్మరంగా వర్షాలు పడుతున్నాయి. వాతావరణ శాఖ ఇవాళ ఉత్తరాంధ్రకి ఆరంజ్ అలర్ట్, రాయసీమకి ఎల్లో అలర్ట్ జారీ చేసింది. అయితే వీటి అర్థమేమిటీ, ఎందుకు జారీ చేస్తారనేది చాలామందికి తెలిసి ఉండకపోవచ్చు. ఇప్పుడు వాటిని గురించి ఓసారి చూద్దాం.

భారత వాతావరణ విభాగం (IMD) దేశవ్యాప్తంగా వర్షాలు, ఉరుములు, బలమైన గాలులు వంటి ప్రతికూల పరిస్థితులను ముందుగానే తెలియజేయడానికి రంగుల కోడ్ హెచ్చరికలు జారీ చేస్తుంది. ఇవి నాలుగు రకాలు.

Green (గ్రీన్ ఆకుపచ్చ) — No Warning

నష్టం అవకాశమే లేకపోవడం. సాధారణ పరిస్థితి. రోజువారీ పనులు అలాగే కొనసాగించవచ్చు.

Yellow (ఎల్లో-పసుపు) — Watch / Be Aware

తేలికపాటి నుంచి మోస్తరు వాతావరణ ప్రభావం అవకాశం. పరిమిత జాగ్రత్త అవసరం. పంటలు, ప్రయాణం, తీరప్రాంతాల్లో అప్రమత్తంగా ఉండాలి.

Orange (ఆరెంజ్- కాషాయ రంగు) — Alert / Be Prepared

వాతావరణ ప్రభావం స్పష్టంగా పెరిగే అవకాశం. స్థానికంగా వరదలు, చెట్లు కూలడం, రవాణా అంతరాయం లాంటి ప్రభావాలు సంభవించవచ్చు. స్థానిక సంస్థలు సిద్ధంగా ఉండాలి.

Red (రెడ్- ఎరుపు) — Warning / Take Action

తీవ్రమైన ప్రమాదం. భారీ వర్షాలు లేదా గాలివానలు వల్ల ప్రాణాలు, ఆస్తి నష్టం కలిగే పరిస్థితి. ప్రజలు కదలికలు తగ్గించాలి. అధికారులు తక్షణ చర్యలు తీసుకోవాలి.

IMD రోజూ జిల్లా వారీగా 5 రోజుల ముందస్తు హెచ్చరిక మ్యాప్ విడుదల చేస్తుంది.

అక్కడే ఈ నాలుగు లేబుల్స్‌—No Warning, Watch, Alert, Warning—స్పష్టంగా కనిపిస్తాయి.

“ఎప్పుడు ఎల్లో, ఎప్పుడు రెడ్?” ఎలా నిర్ణయిస్తారు...

IMDకు వర్షపాతం తీవ్రతకు ఖచ్చితమైన వర్గీకరణ ఉంది (24 గంటల కొలత):

Heavy rain: 64.5–115.5 మి.మీ.

Very Heavy: 115.6–204.4 మి.మీ.

Extremely Heavy: ≥ 204.5 మి.మీ.

ఈ ప్రమాణాలు, గత ప్రభావాల మేథోపరిశీలన, రాడార్–ఉపగ్రహ డేటా, నమూనా అంచనాలు కలిపి ఎల్లో/ఆరెంజ్/రెడ్ స్థాయిని కేటాయించడంలో ఉపయోగపడతాయి.

రంగుల అలర్టుల కథ..

1875లో IMD స్థాపన జరిగింది. దేశంలో వాతావరణ పరిశీలనలు, అంచనాలు, భూకంప సేవలు ఈ సంస్థ బాధ్యత.

రంగుల కోడ్ ప్రవేశం: నగరాలకూ, జిల్లాలకూ సులభంగా అర్థమయ్యేలా Green–Yellow–Orange–Red రంగు కోడ్‌లతో హెచ్చరికల వ్యవస్థను IMD అమలు చేసింది.

Impact-Based Forecast (IBF): “ఎంత వర్షం పడుతుంది?” నుంచి “దాని ప్రభావం ఏమవుతుంది?” అనే దిశగా ప్రపంచ వాతావరణ సంస్థ (WMO) సూచించిన మార్గదర్శకాలతో IMD 2013 నుంచి ఉపవిభాగ స్థాయిలో, 2019 ఆగస్టు నుంచి జిల్లా–నగర స్థాయిలో IBF అమలు చేసింది.

IMD నౌ కాస్ట్ (0–3 గంటలు), షార్ట్–మీడియం రేంజ్ (1–5 రోజులు), ఎక్స్‌టెండెడ్ రేంజ్ (వారాలు) స్థాయిల్లో బులెటిన్లు ఇస్తుంది. ఈ హెచ్చరికలు NDMA, NDRF, రాష్ట్ర విపత్తు నిర్వాహక సంస్థలు, రోడ్డు–రైల్వే–విమానయాన అధికారులకి తోపాటు పత్రికలు, ఎలక్ట్రానిక్ మీడియాకూ చేరతాయి.

ఇప్పటి వరకు వాతావరణ శాఖ జారీ చేసిన అలర్టులు ఎన్ని?

రకాల పరంగా IMD వద్ద దేశవ్యాప్తంగా నాలుగు రంగులే—Green, Yellow, Orange, Red. ఎన్ని ప్రాంతాలకు ఎన్ని సార్లు జారీ చేసారు అనేది రోజు రోజుకీ జిల్లా–విభాగ స్థాయిలో మారుతుంది, అలాగే రోజుకు ఎన్నో సార్లు అప్ డేట్స్ వస్తుంటాయి, ప్రస్తుత రోజుకు/జిల్లాకు వర్తించే తాజా స్థితిని IMD District-wise Warnings పేజీలోనే చూడవచ్చు.

Yellow కనిపిస్తే: బయట పనులు ఉంటే రెయిన్ కోట్లు, టార్చ్, ఫోన్ ఛార్జ్ సిద్ధం చేసుకోమని అర్థం. పంటల పైన కవర్ వేసుకోమని హెచ్చరిక.

Red సమయంలో: అత్యవసరం తప్ప బయటికి వెళ్లొద్దు. అధికారుల సూచనలకే ప్రాధాన్యం. అవసరమైన మందులు, నీరు, డ్రై ఫుడ్ దగ్గర ఉంచండి.

Yellow: ఎరువులు, చేలకు నీళ్లు పెట్టే పనులు వర్ష విరామంలోనే చేయండి.

Orange/Red: చేలల్లో నీటి నిల్వను తగ్గించేలా డ్రైనేజ్ ఏర్పాట్లు. పశువులను సురక్షిత ప్రదేశాలకు తరలించడం చేయమని అర్థం.

ఎందుకు “Impact-Based” వైపు మారారు?

WMO సూచనలు అనుసరించి ప్రపంచం “ఎంత వాన?” నుంచి “వాన చేస్తుందేమిటి?” అనే మార్పుకు వచ్చింది. అంటే, కేవలం మి.మీ. సంఖ్యలు కాకుండా రోడ్లు ముంచెత్తేనా? విద్యుత్ నిలిచిపోతుందా? ప్రయాణం ఆగిపోతుందా? అన్నది స్పష్టంగా చెబితే ప్రజలు, అధికారులు మెరుగైన నిర్ణయాలు తీసుకోగలరు. IMD కూడా అదే దిశలో నడుస్తోంది.

Heavy 64.5–115.5 మి.మీ., Very Heavy 115.6–204.4 మి.మీ., Extremely Heavy ≥204.5 మి.మీ. (24 గంటలు).

జారీ విధానం: నౌకాస్ట్ నుండి వారాల వరకు, రోజు మొత్తంలో అనేక నవీకరణలు. హెచ్చరికలు NDMA మొదలైన వాటికి కూడా వెంటనే చేరతాయి.

లైవ్ స్టేటస్: జిల్లా వారీ హెచ్చరిక మ్యాప్స్‌లో రోజూవారీగా చూడాలి.

1875 నుంచి IMD సేవలు అందిస్తోంది. 2013 నుంచి Impact-Based పద్ధతి, 2019 నుంచి జిల్లా, నగర స్థాయిలో మార్గదర్శకాలు సూచిస్తోంది.