రెండోదశ పూలింగ్ లో 20,494 ఎకరాలు
అమరావతి రాజధాని రెండో దశ భూ సమీకరణ జీవో విడుదల.
ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం అమరావతి రాజధాని అభివృద్ధికి రెండో దశ భూ సమీకరణ (ల్యాండ్ పూలింగ్ స్కీమ్ - LPS 2.0) లో 20,494 ఎకరాల భూమిని సమీకరించాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. ఇందులో 16,562.56 ఎకరాల పట్టాభూమి, 104.01 ఎకరాల అసైన్డ్ భూమి, 3,828.30 ఎకరాల ప్రభుత్వ భూమి ఉన్నాయి. మునిసిపల్ అడ్మినిస్ట్రేషన్ అండ్ అర్బన్ డెవలప్మెంట్ శాఖ ముఖ్య కార్యదర్శి ఎస్. సురేష్ కుమార్ జారీ చేసిన జిఓ నంబర్ 252 (డిసెంబర్ 2, 2025) ప్రకారం, ఆంధ్రప్రదేశ్ క్యాపిటల్ రీజియన్ డెవలప్మెంట్ అథారిటీ (APCRDA) కమిషనర్కు ఈ ప్రక్రియను చేపట్టే అధికారం అప్పగించబడింది.
ఇది APCRDA చట్టం సెక్షన్ 55(2), 2025 ల్యాండ్ పూలింగ్ రూల్స్ ప్రకారం జరుగుతుంది. ఏడు గ్రామాలు వైకుంఠపురం, పెద్దమద్దూరు, యండ్రాయి, కర్లపూడి, వడ్డమాను, హరిశ్చంద్రాపురం, పెద్దపరిమి లో ఈ సమీకరణ జరుగుతుంది. ముఖ్యమంత్రి ఎన్ చంద్రబాబు నాయుడు చెబుతున్న ప్రకారం రైతుల సహకారంతో ఈ దశ సాఫల్యంగా సాగుతోంది, 90 శాతం మంది రైతులు స్వచ్ఛందంగా అంగీకరించారు.
తొలి దశ అనుభవాలు
2015లో ప్రారంభమైన తొలి దశ LPSలో 33,000 ఎకరాలు సమీకరించారు. ఇది భారతదేశంలో భూసేకరణకు మొదటి విజయవంతమైన మోడల్గా పరిగణించబడింది. అయితే 2019-2024 మధ్య YSRCP పాలనలో ప్రాజెక్టు ఆలస్యం, మూడు రాజధానుల మోడల్ ప్రతిపాదన వల్ల రైతులు మోసపోయినట్టు భావించారు.
బలవంతపు సమీకరణ ఆరోపణలు: ఉండవల్లి, పెనుమాక, రాయపుడి గ్రామాల్లో రైతులు బలవంతంగా భూములు లాక్కున్నారని ఆరోపించారు.
వాగ్దానాల ఉల్లంఘన: అగ్రిమెంట్ల ప్రకారం వాపు, అభివృద్ధి చేసిన ప్లాట్లు, ఏటా రూ.30,000-50,000 అన్యుటీలు ఇవ్వాలని ఉండగా, ఆలస్యాల వల్ల అపూర్తి.
కోర్టు కేసులు: ఆంధ్రప్రదేశ్ హైకోర్టులో 200కి పైగా పిటిషన్లు, భూమి మోసాలు (అసైన్డ్ భూములు SC సముదాయాల నుండి తక్కువ ధరకు కొనుగోలు), పర్యావరణ సమస్యలు (NGT కేసులు) వంటివి. 2023లో HC ఇంటరిం ఆర్డర్లు ఇవ్వకపోవడం, 2025లో సర్వేలపై స్టేలు వంటివి ప్రాజెక్టును ఆపాయి.
ఈ సమస్యలు రైతులలో అవిశ్వాసాన్ని పెంచాయి. భవిష్యత్ దశల్లో పారదర్శకత, ధృవీకరణ అవసరాన్ని హైలైట్ చేశాయి.
రెండో దశ ప్రక్రియ
2025 ల్యాండ్ పూలింగ్ రూల్స్ ప్రకారం సమ్మతి ఆధార్ బయోమెట్రిక్ వెరిఫికేషన్ (వేలిముద్ర, ఫేస్ స్కాన్, OTP) ద్వారా తీసుకోబడుతుంది. ఇది మునుపటి దశలో లేని డిజిటల్ పారదర్శకతను అందిస్తుంది. ల్యాండ్ పూలింగ్ ఓనర్షిప్ సర్టిఫికెట్ (LPOC) జారీ చేయబడుతుంది. డ్రోన్ సర్వేలు ఖచ్చితత్వాన్ని నిర్ధారిస్తాయి. CRDA రిజల్యూషన్ 556/2025 నవంబర్ 27, 2025 మంత్రివర్గ ఉపసంఘం నిర్ణయం ప్రకారం ఈ ప్రక్రియ జో.ఓ.252 ద్వారా చేపట్టబడింది. రైతులు రూ.60,000/ఎకరం/సంవత్సరం అన్యుటీ, విద్య-ఆరోగ్య సౌకర్యాలు కోరుతున్నారు. ఇవి మంత్రి పి నారాయణతో చర్చల్లో ఉన్నాయి.
సాధ్యమైన అభ్యంతరాలు
తొలి దశ సవాళ్లను దృష్టిలో పెట్టుకుని, రెండో దశలో అభ్యంతరాలు ముందుగా గుర్తించి, కోర్టు జోక్యాన్ని నివారించడానికి ప్రభుత్వం చర్యలు తీసుకుంది.
| సాధ్యమైన అభ్యంతరం | కారణం (తొలి దశ ఆధారం) | నివారణ చర్యలు (రెండో దశలో) | ప్రభావం |
| క్షత్రి లేకపోవడం/తక్కువ అన్యుటీ | ప్రాజెక్టు ఆలస్యాల వల్ల ఆదాయ నష్టం; SC భూముల మోసాలు. | అన్యుటీని రూ.60,000/ఎకరం వరకు పెంచడానికి చర్చలు; LPOC ద్వారా హక్కులు ధృవీకరణ. | రైతుల సహకారాన్ని పెంచి, కోర్టు కేసులను 50% తగ్గించవచ్చు. |
| బలవంతపు సమ్మతి ఆరోపణలు | గ్రామాల్లో ఒత్తిడి, మునుపటి ప్రతిష్టలు. | ఆధార్ బయోమెట్రిక్/OTP వెరిఫికేషన్ తప్పనిసరి. స్వచ్ఛంద సమ్మతి ఫారమ్-3 ద్వారా. | మోసాలను నిరోధించి, HC పిటిషన్లను ముందుగా తగ్గిస్తుంది. |
| పర్యావరణ/సామాజిక ప్రభావాలు | NGT కేసులు, పొలాల సాగు నిషేధం. | డ్రోన్ సర్వేలు, EIA ముందుగా; విద్య-ఆరోగ్య సౌకర్యాలు కల్పించడానికి హామీలు. | NGT/హైకోర్టు జోక్యాన్ని తగ్గించి, స్థిరత్వాన్ని పెంచుతుంది. |
| అపూర్తి వాగ్దానాలు | ప్లాట్ల అలాట్మెంట్ ఆలస్యాలు (7,000 ప్లాట్లు రిజిస్టర్ కాని). | ఈ-లాటరీ (డిసెంబర్ 10, 2025 నుండి), రిజిస్ట్రేషన్ రోజుకు 30-60 మంది. | అవిశ్వాసాన్ని తగ్గించి, ప్రతిష్టలను 90%కు పైగా చేస్తుంది. |
ఈ చర్యలు తొలి దశలో 200+ కేసులకు కారణమైన అస్పష్టతను పరిష్కరిస్తాయి. గ్రీవెన్స్ రెడ్రెసల్ కమిటీలు ముందుగా ఏర్పాటు చేయడం, స్థానిక సమావేశాలు నిర్వహించడం ద్వారా అభ్యంతరాలు త్వరగా పరిష్కరించబడతాయి.
అమరావతి LPS 2.0 తొలి దశ పాఠాలను ఉపయోగించుకుని, డిజిటల్ ధృవీకరణ, పారదర్శకత ద్వారా ముందుకు సాగుతోంది. రైతుల అభ్యంతరాలను ముందుగా పరిష్కరించడం, కోర్టు జోక్యాన్ని నివారించడం ద్వారా ప్రాజెక్టు వేగవంతమవుతుంది. అయితే అన్యుటీ, సౌకర్యాలపై చర్చలు విజయవంతమైతే మాత్రమే దీర్ఘకాలిక స్థిరత్వం సాధ్యమవుతుంది.
