డీలిమిటేషన్ రాజకీయాలు దేశాన్ని కుదిపేస్తాయా?

రెండు రోజుల తరువాత, అంటే అక్టోబర్ 21 న, తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రి MK స్టాలిన్ రాష్ట్ర హిందూ మత, ధర్మాదాయ శాఖ నిర్వహించిన సామూహిక వివాహ వేడుకలో పెళ్లి చేసుకున్న 31 జంటలను ఆశీర్వదించారు. కొత్తగా పెళ్లయిన వారు '16 రూపాల సంపద'కు బదులుగా 16 మంది పిల్లలను కలిగి ఉన్నారని భావిస్తే అది మరింత సముచితంగా ఉంటుందని ఆశీర్వదించారు.

సంతోషకరమైన సందర్భంలో స్టాలిన్ ఇచ్చిన ఆశీర్వాదం ఓ పరిహాసంగా కనిపించినప్పటికీ, వాదన నేపథ్యాన్ని విస్మరించలేము. గత కొన్నేళ్లుగా, దక్షిణాది రాష్ట్రాల సీఎంలు జనాభాపై చేసే వ్యాఖ్యలు ప్రాధాన్యం సంతరించుకున్నాయి. జనాభా నియంత్రణ కోసం అనుసరించిన కఠిన చర్యల వల్ల ఇప్పుడు మనం తగిన శిక్షను అనుభవించబోతున్నామని అగ్రశ్రేణి నాయకులు అసంతృప్తి వ్యక్తం చేస్తున్నారు.

చంద్రబాబునాయుడు అధికారంలోకి రాగానే జనాభా నియంత్రణ విధానంపై కొన్ని చర్యలు ప్రారంభించారు. అధికారం చేపట్టిన రెండు నెలల తర్వాత, ఇద్దరు పిల్లల కంటే ఎక్కువ ఉన్నవారు ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో స్థానిక సంస్థల ఎన్నికలలో పోటీ చేయకుండా నిషేధించే నిబంధనను ఆయన ప్రభుత్వం తొలగించింది.

తరువాత తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రి మాటలు వింటే.. 16 ఏళ్లు క్షేమంగా ఉండి సుభిక్షంగా జీవించాలని పెద్దలు కోరుకున్నప్పుడు 16 మంది సంతానం కాదు 16 రకాల సంపదలు కావాలని... రావాలని ఎవరూ ఆశీర్వదించడం లేదని సీఎం అన్నారు. వారు మీకు సరిపడా పిల్లలను కనాలని, సుభిక్షంగా జీవించాలని మాత్రమే ఆశీర్వదిస్తారు, అయితే, పార్లమెంటరీ నియోజకవర్గాలు తగ్గిపోవచ్చని భావించి, మేము 16 మంది పిల్లలను కలిగి ఉండాల ఆశీర్వాదించాలని అనుకుంటున్నామని చెప్పారు. ఇలాంటి ఆశీర్వాదాలు జనాలను ఆశ్చర్యంలో ముంచెత్తాయి.

2026 తర్వాత జరగబోయే పార్లమెంటరీ, రాష్ట్ర అసెంబ్లీ నియోజకవర్గాల డీలిమిటేషన్ గురించే స్టాలిన్ నిస్సందేహంగా ప్రస్తావించారు. దేశం ఎన్నికల సమీకరణ స్వభావాన్ని నిర్ణయించే ఈ కీలకమైన కసరత్తు ఐదు దక్షిణాది రాష్ట్రాలపై డామోక్లెస్ కత్తిలా వేలాడుతూ ఉంటుంది.

ఈ రాష్ట్రాలు TFR లక్ష్యాలను చేరుకోవడంలో చాలా బాగా పనిచేశాయి. అయితే దానికి విరుద్ధంగా, ఈ రాష్ట్రాల నుంచి లోక్‌సభ సీట్ల సంఖ్య కుదించుకుపోయే ప్రమాదం కనిపిస్తోంది. డీలిమిటేషన్ కసరత్తు పద్దతిని మార్చకపోతే దామాషా ప్రకారం ఇక్కడ సీట్లు కచ్చితంగా తగ్గిపోతాయి. అందుకే స్టాలిన్ పిలుపు దేశ ప్రజల దృష్టిని ఆకర్షించింది. అయితే ఇది ఈ సమస్యపై చర్చను మాత్రం ప్రారంభించలేదు.

ఇద్దరు కంటే ఎక్కువ పిల్లలు ఉన్న అభ్యర్థులను ఇంతకుముందు స్థానిక సంస్థలలో పోటీ చేయడానికి అనర్హత నిబంధనలు ఉండేవి. వాటిని తొలగిస్తూ కొత్త నిబంధనలను ప్రవేశపెట్టాలని ఆయన సూచనాత్మకంగా అన్నారు. బహుశా, తెలుగుదేశం పార్టీ ఎన్డీఏలో సభ్యుడిగా ఉండటంతో పాటు, సంకీర్ణంలో బిజెపికి అతిపెద్ద మిత్రపక్షం కావడం వల్ల, నాయుడు వివాదానికి దారితీసే సమస్యగా దీనిని చూపించే ప్రయత్నం చేయలేదు.

2001-02లో, తొంభై ఒకటవ రాజ్యాంగ సవరణ బిల్లు - చివరికి ఫిబ్రవరి 2002లో ఎనభై నాల్గవ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టంగా ఆమోదించబడినప్పుడు ఓ చర్చ జరిగింది. చట్ట సభ సభ్యులు సుదీర్ఘ చర్చల తరువాత లోక్ సభ స్థానాల కేటాయింపుకు అంగీకరించారు. 1971 జనాభా లెక్కల ప్రకారం లోక్ సభకు కేటాయించే సీట్లు 2026 వరకూ అలాగే ఉంటాయి.

ఎనభై ఏడవ రాజ్యాంగ చట్టం ప్రకారం, రాష్ట్రాలలోని లోక్‌సభ, విధానసభ స్థానాలను 2001 జనాభా లెక్కల ఆధారంగా పునర్నిర్మించబడాలి లేదా విభజించబడాలి అనే నిర్ణయానికి అనుగుణంగా ఈ ఒప్పందం చేశారు. వివిధ రాష్ట్రాలు కలిగి ఉన్న దిగువ సభ స్థానాల సంఖ్య మధ్య దామాషా బ్యాలెన్స్‌ను మరో 25 సంవత్సరాలు వాయిదా వేయాలనే ఈ నిర్ణయం, దాదాపు పావు శతాబ్దానికి ముందు పార్లమెంటు ఎమర్జెన్సీ సమయంలో రూపొందించిన నలభై రెండవ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1976ని అనుసరించింది.

నాల్గవ డీలిమిటేషన్ కమిషన్ - జస్టిస్ కులదీప్ సింగ్ చైర్‌పర్సన్‌ (సుప్రీంకోర్టు రిటైర్డ్ జడ్జీ) ఆధ్వర్యంలో జూలై 2002లో స్థాపించబడింది. తుది నివేదికను సమర్పించే వరకు అంటే డిసెంబర్ 2007 వరకు ఉనికిలో ఉంది. 2001లో పార్లమెంట్ స్థానాల సంఖ్యను అలాగే కొనసాగించడం వెనక ఓ రాజకీయ ఎత్తుగడ కనిపిస్తోంది. డీ లిమిటేషన్ జరిగితే దక్షిణాది రాష్ట్రాలు తీవ్రంగా నష్టపోయే ప్రమాదం ఉంది గనకే ఈవిధంగా ఆ రాష్ట్రాల నుంచి బలమైన ప్రతిఘటన ఎదురవుతుందని లోక్ సభ స్టానాల సంఖ్యలను ప్రీజ్ చేశారు.

ఇది 1971 జనాభా లెక్కల ప్రకారం చివరి డీలిమిటేషన్ కసరత్తు (1973-76) జరిగింది. నలభై రెండవ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం, 1976 ప్రకారం, జనాభా నియంత్రణ చర్యలను ప్రోత్సహించడానికి పార్లమెంటు నియోజకవర్గాల సంఖ్యను స్తంభింపజేసింది, తద్వారా అధిక జనాభా పెరుగుదల ఉన్న రాష్ట్రాలు అధిక సంఖ్యలో స్థానాలను కలిగి ఉండవు.

అప్పటి నుంచి, గత ఐదు దశాబ్దాలుగా జనాభా పెరుగుదల వక్రీకరించబడింది. ఉత్తరప్రదేశ్, బీహార్, మధ్యప్రదేశ్, రాజస్థాన్ వంటి రాష్ట్రాల జనాభా ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటక, కేరళ రాష్ట్రాల కంటే చాలా ఎక్కువ వేగంతో పెరిగింది.

ఫలితంగా, 2026లో అంచనా వేసిన జనాభా ఆధారంగా LS సీట్లు, ఉత్తరాది రాష్ట్రాలలో బిమారుగా ముద్రపడ్డ యుపి - 91, బీహార్ - 50, ఎంపి - 33, రాజస్థాన్ - 31 గా ఉండబోతున్నాయి.

దీనికి విరుద్ధంగా, ఐదు దక్షిణాది రాష్ట్రాల నుండి సీట్లు తగ్గవచ్చు. తెలంగాణ అండ్ ఆంధ్ర లో 34, కేరళ 12, కర్ణాటక 26, తమిళనాడు 31 ఈ రాష్ట్రాలలో ఇంతకుముందున్న 129 సీట్ల నుంచి 103 సీట్లకు తగ్గుతుంది. పార్లమెంటరీ ఉనికిలో చాలా పెద్ద నష్టం. ఈ విషయాల నుంచి చూస్తే స్టాలిన్, చంద్రబాబు నాయుడి ఆందోళనలను అర్థం చేసుకోవచ్చు. వెంటనే ఈ అంశంపై చర్చను ప్రారంభించాలని వారు పిలుపునిచ్చారు.

1951, 1961, 1971 జనాభా లెక్కల ఆధారంగా, లోక్‌సభ బలం 494, 522, 543గా నిర్ణయించారు. రాజ్యాంగ సభ సభ్యుల దృష్టి, దృక్పథాన్ని బట్టి, ఆర్టికల్ వెనుక ఉన్న మూలాధారం అని భావించవచ్చు. 81 (2a) ప్రకారం అభివృద్ధి చెందిన రాష్ట్రాలకు ఎక్కువ సీట్లు రాకుండా చూసుకోవాలి.

పైన పేర్కొన్న ఆర్టికల్ ప్రకారం, "ప్రతి రాష్ట్రానికి ప్రజల సభలో అనేక స్థానాలు కేటాయించబడితే, ఆ సంఖ్య, రాష్ట్ర జనాభా మధ్య నిష్పత్తి ప్రకారం, అది విస్తృతంగా చర్చించబడాలి. ఆచరణ సాధ్యమైనంత వరకు, అన్ని రాష్ట్రాలకు ఒకే విధంగా నియమాలు ఉండాలి. లేదా మరోసారి లోక్ సభ సీట్లపై ప్రీజ్ విధించాలి. అయితే ప్రీజ్ చేస్తే ఉత్తరాది రాష్ట్రాల ప్రజలు ఆందోళన వ్యక్తం చేసే ప్రమాదం ఉంది.

స్టాలిన్ ఆందోళనలను దక్షిణ భారతదేశం నుంచి మాత్రమే కాకుండా ఉత్తరాది ఇతర నాయకులు పంచుకున్నారు. ముఖ్యంగా పంజాబ్, ఉత్తరాఖండ్ హిమాచల్ ప్రదేశ్ వంటి చిన్న రాష్ట్రాలలో జనాభా-సీట్ల నిష్పత్తిని సవరించకుండా వర్తింపజేస్తే వారి సీట్లు కూడా తగ్గుతాయి. ఈ అంశంపై ఇంక సమయం కేవలం 14 నెలలు మాత్రమే ఉంది. అయినప్పటికి కేంద్రం ఎలాంటి ముందడుగు వేస్తున్న సూచనలు కనిపించడం లేదు. దాని భాగస్వామ్య పక్షాలు సైతం ఎటువంటి హడావుడి ప్రదర్శించడం లేదు.

అంతేకాకుండా, కొత్త పార్లమెంట్ భవనం నిర్మాణం దానిని అమలు చేయడంలో కేంద్రం అనుసరించిన ఆవశ్యకత దక్షిణాది రాష్ట్రాల రాజకీయ పలుకుబడిని తగ్గించే దిశగా మొగ్గు చూపింది. కొత్త భవనంలో 888 మంది లోక్‌సభ సభ్యులకు స్థలం ఉంది. ఈ విషయంపై కేంద్రం దృక్కోణాన్ని నిశ్శబ్దంగా సూచిస్తుంది.

అయినప్పటికీ, అన్ని రాజకీయ పార్టీలు, ముఖ్యంగా బిజెపి సంకీర్ణ భాగస్వామ్య పక్షాలు, ప్రతిపక్షంలో ఉన్నవి, 2026 సంవత్సరం ప్రారంభానికి ముందు ఈ విషయంపై మేధోమథనం చేసి, సమస్యలను చర్చించాల్సిన అవసరం ఉంది.