భారత రాజ్యాంగంలో రెండు 'పనికిరాని పదాలు'

ఒకటి సామ్యవాదం, మరొకటి లౌకిక వాదం

కొందరు ఇది భావన అంటున్నారు. మరిపెద్దలు ఇది సిద్ధాంతం. రాజకీయ వేత్తలు మన భారత రాజ్యాంగంలో సామ్యవాదం, లౌకిక లక్షణం అని పదేపదే అన్నారు. ఈ లక్షణాలను స్పష్టంగా పదాలు చేర్చినపుడు సమస్య ఏమిటి? అని ప్రధాన న్యాయమూర్తి ప్రశ్నించారు. అనేక వాదనాలు విన్నతరువాత జస్టిస్ సంజీవ్‌ ఖన్నాభారత్‌ లౌకిక దేశంగా ఉండాలని మీరు అనుకోవడంలేదా అంటూ సూటిగా, ఓపికగా అడిగారు. 23, నవంబర్ 2024 నాడు ‘‘ఇది డిక్టెటోరియల్ డాగ్మా’’ అని సిజెఐ గారు వర్ణించారు. రాజ్యాంగ సవరణ ద్వారా దానిని మార్చడం సాధ్యం కాదనే వాదనపై ప్రధాన న్యాయమూర్తి ఖన్నా స్పందిస్తూ, పీఠిక"రాజ్యాంగంలో భాగం, అంటూ పదేపదే ఇది భాగం అని పదం చెప్పారు.

పీఠిక మీద పీటముడి

‘‘రాజ్యాంగ పీఠికలో 1949 నవంబర్‌ 26వతేదీ ఉండటం తప్పని తాను నిరూపిస్తాం. భారత రాజ్యాంగ పీఠిక రెండు భాగాలుగా ఉండొచ్చు. సెక్యులరిజం, సోషలిజం అనే పదాలు చేర్చడానికి దేశ ప్రజలు అంగీకరించలేదు. పీఠిక రెండు భాగాల్లో ఒక దానిని తేదీతో, మరో దానికి తేదీ లేకుండా ఉంచవచ్చు’’ అని వాదించారు. మొత్తం మన రాజ్యాంగానికి పీఠిక ఒక పునాది. అందరూ నచ్చి, ఆమోదించి, సంతకాలు చేసిన వారిలో లెఫ్ట్, రైట్ రాజకీయాల వారు కూడా ఉన్నారు. రాజ్యాంగ పీఠిక నుంచి సెక్యులర్‌, సామ్యవాద పదాలను తొలగించాలని కోరుతూ బీజేపీ నేత సుబ్రహ్మణ్య స్వామి కొన్ని సంవత్సరాలనుంచి అడుగుతున్నారు.

ప్రభుభక్తి పరాయణులు

కొంచెం రాజ్యాంగ భక్తి ఉంటే బాగుండేది. కాని ప్రభుభక్తి మరీ పెద్దది. చాలా మందికి సెక్యులర్ అంటే మండిపోతుంది. ఛాఛా ఇంకా సామ్యవాదం గురించి మాట్లాడుతున్నారే? సబ్సిడీలు ఇంకానా? ఎన్నికల్లో అంటే సరే తప్పదు కొన్ని హామీల కోసం వాగ్దానాలు చేస్తారు. కొందరు గెలుస్తారు. మరికొందరు డబ్బులు వెదజల్లినా ఓడిపోతారు. కసి. లౌకికం అది ఓ పిచ్చి. పనికిరాదంటారు.

ఇది రాజ్యాంగంపై మోసం

పిటిషనర్ అశ్వినీ కుమార్ ఉపాధ్యాయ్ "పీఠిక నవంబర్ 26, 1949 న రాజ్యాంగ సభ ద్వారా రాజ్యాంగాన్ని ఆమోదించిన పీఠిక, ఇతర ప్రకటనలలో ఇది సవరించుకోవడానికి వీల్లేదనీ, అది మార్చలేని వాస్తవం కాబట్టి మార్చలేము, పీఠికలో చేర్చడం అనేది రాష్ట్రాల ఆమోదం లేకుండా జరిగిందనీ, ఇది 'ప్రజల అభీష్టాన్ని' ప్రతిబింబిస్తుంది. చేసిన మార్పులు "రాజ్యాంగంపై మోసం", 42వ రాజ్యాంగ సవరణ చట్టం ఎమర్జెన్సీ రోజులలో "ప్రజల గొంతు నొక్కిన" సమయంలో పార్లమెంట్ ఆమోదించింది. పిటిషనర్‌, లాయర్ విష్ణు శంకర్‌ జైన్‌ వాదనలు వినిపించారు. దానికి మీద చాలా లా పాయింట్లు ఉన్నాయనీ 1976లో రాజ్యాంగానికి చేపట్టిన 42వ సవరణపై అప్పటి పార్లమెంట్‌లో చర్చ జరగలేదని అంశాలను లేవనెత్తారు. సుప్రీంకోర్టు మరోసారి రాజ్యాంగ పీఠిక 42వ రాజ్యాంగ సవరణ ద్వారా ఇందిరాగాంధీ ప్రభుత్వం సామ్యవాదం లౌకికవాదం పదాలను చేర్చినంత మాత్రాన అది చెడుపదాలు కావని సిజెఐ స్పష్టం చేసారు. సోషలిజం అంటే మన భారతీయ దేశం సంక్షేమ రాజ్యం అనీ, నియంతృత్వ సిద్ధాంతం కాదు.

సెక్యులరిజం ఎల్లప్పుడూ ప్రాథమిక నిర్మాణంలో భాగమే... సమానత్వం రాజ్యాంగంలో ఉపయోగించిన 'సౌభ్రాతృత్వం' అనే పదం సరైనదని చూస్తే, లౌకికవాదం ఉన్నట్లు స్పష్టమైన సూచన ఉంది. రాజ్యాంగం యొక్క ప్రధాన లక్షణం అని తేలిసిపోతుంది ఇక్కడ సోషలిజం అంటే అందరికీ సమాన అవకాశాలు ఉండే సంక్షేమ రాజ్యం అవుతుందని అర్థం చేసుకోవాలి. అంటే ప్రయివేటు రంగం ఇక్కడ అభివృద్ధి చెందకుండా ఎప్పుడూ అడ్డుకోలేదు. మనమందరం ప్రైవేట్ రంగం నుండి ప్రయోజనం పొందాము. సోషలిజం ఆలోచన రాజ్యాంగంలోని అనేక అధికరణల ద్వారానే నడుస్తుంది,” అని చీఫ్ జస్టిస్ ఖన్నా వివరించారు.

“ఆర్టికల్ 368 (రాజ్యాంగాన్ని సవరించే అధికారం) రాజ్యాంగ పీఠిక కు కూడా వర్తిస్తుందని అన్నారు. రాజ్యాంగ పీఠిక ఒక భాగం, మరోసారి చెబుతున్నాను ఒక భాగం. ఇది రాజ్యాంగానికి పరాయిది కాదు లేదా వేరు కాదు’’ అని ప్రధాన న్యాయమూర్తి వ్యాఖ్యానించారు.

జస్టిస్‌ సంజీవ్‌ ఖన్నా, జస్టిస్‌ పీవీ సంజయ్‌ కుమార్‌ నేతృత్వంలోని ద్విసభ్య ధర్మాసనం వివరంగా వాదోపవాదాలు విన్నారు. సోషలిజం సిద్ధాంతం ఇతర ఆలోచనల కంటే ప్రబలంగా ఉండదని, ఆర్థికాభివృద్ధిని సాధించడానికి ఒక నిర్దిష్ట ఆర్థిక సిద్ధాంతాన్ని దేశంపై బలవంతం చేయడం తప్పు అని పిటిషన్లు వాదించారు.

సిపిఐ నాయకుడు, మాజీ రాజ్యసభ సభ్యుడు బినోయ్ విశ్వం గారి తరఫున, న్యాయవాది శ్రీరామ్ పరక్కత్ వాదించారు, మతం పేరుతో ఓట్ల కోసం ప్రచారం చేయడానికి పీఠిక నుండి 'సోషలిస్ట్, లౌకిక'ను తొలగించడానికి ఈ పిటిషన్లను ఒక కుట్ర అని అభివర్ణించారు. విశ్వాసం పేరుతో ఓట్లు అడగడాన్ని అత్యున్నత న్యాయస్థానం ప్రత్యేకంగా నిషేధించిందని న్యాయవాది శ్రీ పరక్కత్ అన్నారు.

సమాన అవకాశాలే సొషలిజం

సామ్యవాదం లౌకికవాదం రాజ్యాంగ ప్రాథమిక నిర్మాణంలో భాగమని ప్రధాన న్యాయమూర్తి ఖచ్చితంగా చెప్పారు. సోషలిజం అంటేనే అందరికీ సమాన అవకాశాలు ఉండాలని అన్నట్టే సోషలిజం అంటే కూడా అది సమానత్వాన్ని ప్రతిబింబిస్తుందని జస్టిస్ సంజీవ్ ఖన్నా తెలిపారు. దీన్ని మరో రకంగా చూడకూడదని అప్పుడు వేరే అర్థం కూడా వస్తుందని సిజెఐ వివరిస్తున్నారు.

ఎస్ ఆర్ బొమ్మయ్ కేసులో సుప్రీం చెప్పినా వినరా?

సుప్రీంకోర్టు 1994 ఎస్ ఆర్ బొమ్మయ్ కేసులో 9 మంది న్యాయమూర్తుల ధర్మాసనం వివరించింది అని మరో సారి ‘‘అది రాజ్యాంగ మౌలిక లక్షణంలో లౌకిక తత్వం’’ అని చాలా వివరంగా వివరించారు. కొన్ని అంశాలలో అనేక న్యాయమూర్తులు విభిన్న దృక్పథాలను వ్యక్తం చేసినా, మతస్వేచ్ఛ విషయంలో అది ప్రాథమిక హక్కు అనీ, మతం కులం వారు ఆధారంగా ఏ పౌరుడైనా రాజ్యాంగం ముందు సమానమే అని ఎవరైనా 9 మంది అంగీకరించారు. అందరు పౌరులైనా వేరే పార్టీకి చెందిన వారైనా సరే సమానత ఒకటే అని మతంతో రాజకీయాలు కలుపకూడదనీ, ఏ పార్టీ అయినా లౌకిక విధానాలను అమలు చేస్తే అది రాజ్యాంగానికి వ్యతిరేకమని స్పష్టంగా బొమ్మయ్ కేసులో వివరించారు. గతంలోనే తీర్పులు వెలువరించిన అత్యున్నత న్యాయస్థానం.. సెక్యులరిజం, సోషలిస్ట్ అనే పదాలను తర్వాత చేర్చినా.. రాజ్యాంగంలో అవి ఇమిడి ఉన్నాయని తేల్చి చెప్పింది. 1973లో కేశవానంద భారతి వర్సెస్ స్టేట్ ఆఫ్ కేరళ కేసులో లౌకిక, సామ్యవాద అనే పదాలు రాజ్యాంగంలో భాగమేనని సుప్రీంకోర్టు వివరించింది. ఇది ఒక అభిప్రాయం మాత్రమే కాదు. అత్యధిక మంది సుప్రీంకోర్టు న్యాయమూర్తులు బేసిక్ స్ట్రక్చర్ అని చెప్పింది. జస్టిస్‌ సంజీవ్ ఖన్నాగారు మరీ మరీ వివరించాల్సి వచ్చింది.

పదేపదే ఇదే వాదనలు వస్తున్నాయి కనుక మరికొన్ని అంశాలను విడమర్చి సుప్రీంకోర్టు పదోతరగతిలో పంతులు ఒక పాఠం చెప్పినట్టు వివరించింది. ప్రధాన న్యాయమూర్తి వివరించారు.

1. సామ్యవాదం అంటే మనది సంక్షేమ రాజ్యమని వివరిస్తున్నది. ఇది సమానత్వాన్ని సమర్థిస్తున్నదని, ఇది నియంతృత్వానికి వ్యతిరేకం అని అర్థం చేసుకోవాలి.

2. ప్రయివేట్ రంగం ప్రోత్సహించడంతోపాటు ప్రభుత్వ యంత్రాంగ పెట్టుబడులు కూడా ఉంటాయని, సమిష్టి వ్యవస్థను వ్యక్తిగత విషయాలను సమానంగా పరిశీలిస్తారు.

3. సామ్యవాదం, లౌకికత్వం రెండు ఒకరికొకరికి కలిసి ఉంటాయి, ఈ రెండూ మౌలికమైన రాజ్యాంగ లక్షణం అని అర్థం చేసుకోవాలి. ఆర్టికిల్ 368 ను సవరణ చేసే అధికారం ఇచ్చిందనీ, జాతీయ సంక్షేమ లక్ష్యాలతో కలిసి భారత రాజ్యాంగంలో పీఠికలో సమన్వయంగా ఉంటాయి.

4. సమానత సౌభ్రాత్వం మన సమాజంలో మూలమై, లౌకికత్వం ఒకటై రాజ్యాంగంలో విశిష్ఠ గుణమని, ఉత్తమ లక్షణమని సుప్రీంకోర్టు తీర్పులో ప్రకటించింది.

5. ఇదివరకు తీర్పులలో కూడా లౌకికత్వం రాజ్యాంగ మౌలికమైన స్వరూపంలో సమానత, సౌభ్రాతృత్వం సారం మిశ్రమై ఉంటాయి.

1950 పీఠిక పదాలు ఇప్పుడెందుకు?

1. భారత రాజ్యాంగ పీఠిక లో సామ్యవాద, లౌకిక తత్వాల గురించి సులువుగానే కనపడతాయి. రాజ్యాంగం మూల నిర్మాణ వ్యవస్థలో ప్రజాస్వామ్య స్పష్టంగానే ఉంది. 1976లొ 42వ సవరణలో ఈ పదాలను చేర్చారు.

2. సంపన్నులకు సామాన్యునికి మధ్య అసమానతను తగ్గించడం, స్థాయి, అవకాశాల విషయంలో సామాజిక ఆర్థిక న్యాయం అందరికీ చేరాలనే లక్ష్యం అమలుచేయడమే సామ్యవాదం.

3. సమాజంలో అన్ని మతాలను సమాన దృష్టితో చూడడం, ఆరాధన చేయడంలో కొందరిని ఎక్కువగా, మరికొందరిని తక్కువగా లేకుండా వివక్ష లేకుండా ఉండడమే లౌకికత్వం.

మన రాజ్యాంగంలో ఇవి ప్రాథమిక హక్కులు బ్రదర్!

1. ప్రాథమిక హక్కులు: అనేక ఆర్టికిల్స్ ద్వారా భారత రాజ్యాంగం లో సామ్యవాదం లౌకికత్వాలు ప్రతిధ్వనిస్తున్నాయి. ఆర్టికిల్ 14 లో (చట్టం ముందు సమానత), ఆర్టికిల్ 21లో (జీవన, సామాజిక ఆర్థిక హక్కు, ఆర్టికిల్ 23లో కార్మికులకు వెట్టి వంటి బలవంతపు చర్యలు నిషేధం) చేయడం ద్వారా సామ్యవాదం స్పష్టమవుతంది.

2. రాజ్య పాలనా విధానాలలో ఆదేశిక సూత్రాలు (డిపిఎస్ పి): మన భారత రాజ్యాంగంలో అనేక ఆర్టికిల్స్ ద్వారా దేశ పాలన విధానలలో ఆదేశిక సూత్రాలలో ఇమిడిఉన్నవి ఇవి: ఆర్టికిల్ 38(1) (న్యాయమైన సామాజిక పద్ధతులు), ఆర్టికిల్ 39 (సంపద పంపిణీలో సమానత) ఆర్టికిల్ 41లో (పనిచేసే హక్కు, విద్యాహక్కు) ఆర్టికిల్ 46 (బలహీన వర్గాల అభివృద్ధి)ఇమిడి ఉన్నాయి. ప్రభుత్వ రంగంలో సంక్షేమ పథకాలలో ఆర్టికిల్ 39(బి), 39(సి) ల ద్వారా సోషలిజం కలిసి ఉన్నాయి.

3. ప్రాథమిక హక్కులు: ఆర్టికిల 15 (మతపరమైన వివక్ష వ్యతిరేకత) ఆర్టికిల్ 25 (మత స్వేచ్ఛ), ఆర్టికిల్ 27 (మతాన్ని ప్రోత్సహించడానికి పన్నులు విధించకూడదు), ఆర్టికిల్ 28 (ప్రభుత్వ సంస్థలలో మతపరమైన విద్యాబోధనలో పరిమితులు ఉండకూడదు).

4. రాజ్య పాలనా విధానాలలో ఆదేశిక సూత్రాలు (డిపిఎస్ పి): ఆర్టికిల్ 44 లో యూనిఫాం సివిల్ కోడ్, ఆర్టికిల్ 51 (ఎ) లో మత విభజనలకు అతీతంగా మత సామరస్యం గురించి రాజ్యాంగం వివరిస్తున్నాయి.

ఎన్నాళ్లీ వాదాలు వివాదాలు?

మొత్తం మీద అందరూ భారత రాజ్యాంగం పీఠికలో కొత్తగా చేర్చిన పదాలమీద సారాన్ని గమనించాలి. ఇవి సమున్నతమైన ఆలోచనలు, లక్ష్యాలు. సెక్యులర్, సోషలిస్ట్ అనే పదాలకు వివిధ వివరణలు ఉన్నాయని అర్థం చేసుకోవాలి. వాటిని తమ తమఅవసరాలకు వాడుకుంటూ, సెక్యులరిజం అనే మాటను వేర్వేరుగా అన్వయించుకుంటున్నారు. మనకు పదాలు మాత్రమే చూస్తున్నాం కాని, ఆ పదాల వెనుక ఉన్న భావాలు, సిద్ధాంతాలు, మొత్తం రాజ్యాంగంలో కనబడే లక్షణాలను అర్థం చేసుకోవడంలో విఫలమవుతున్నారు. బేసిక్ స్ట్రక్చర్ ఇది. అంటే మూలమైన లక్షణాలు. ఎన్నోసార్లు ఇవి రాజ్యాంగంలోని ప్రాథమిక భాగాలుగా కోర్టులు చిన్న, పెద్ద, మరీ పెద్ద ధర్మాసన పీఠాలు చెప్పాయి. సెక్యులర్, సోషలిస్ట్ అనే పదాలను తొలగించాలంటూ విమర్శిస్తే రాజ్యాంగంలో భాగమేనని తేల్చిచెప్పింది సవరణ ద్వారా చేసినా, చేయకపోయినా ఈ మౌలిక స్వరూపం మారదు. ఈకేసు సుప్రీంకోర్టులో మరో సారి వాయిదా పడింది. చాలా ప్రసిద్ధమైన న్యాయవాదులు మరికొన్ని లా పాయింట్లు ఉన్నాయని వాదిస్తే వాయిదా వాయింపు సాగుతున్నది. అయినా మంచిదే. ఇంకా ఎన్నాళ్లయినా సుప్రీంకోర్టు మరోసారి పెద్ద న్యాయమూర్తిగారు సామ్యవాదం, లౌకికం మనదేశానికి పనికి రావు అని భగవంతుడు చెప్పేదాకా వాదనలు జరుగుతూనే ఉంటాయి.