‘‘ యోధులు ఎప్పటికీ మరణించరు ’’: రతన్ టాటా మరణంపై ప్రముఖుల నివాళి

టాటా గ్రూప్ మాజీ ఛైర్మన్ బుధవారం రాత్రి 11.30 గంటలకు దక్షిణ ముంబైలోని బ్రీచ్ క్యాండీ హాస్పిటల్‌లో తుది శ్వాస విడిచారు. ఆయన వయసు 86 సంవత్సరాలు. పద్మవిభూషణ్ గ్రహీత టాటా సోమవారం నుంచి ఆసుపత్రిలో ఇంటెన్సివ్ కేర్‌లో చికిత్స కోసం అడ్మిట్ అయ్యారు. ముంబై పోలీసు ఉన్నతాధికారి ఒకరు టాటా మరణాన్ని మొదట తెలియజేశారు, ఆ తర్వాత టాటా గ్రూప్ ఛైర్మన్ నటరాజన్ చంద్రశేఖరన్ ధృవీకరించారు. ‘‘ అసామాన్య నాయకుడు, టాటా గ్రూప్ కు, దేశానికి సేవలు అందించిన నాయకుడు ఆయన’’ అని కొనియాడారు.

" రతన్ నావల్ టాటాకు ఇదే మా ఘన వీడ్కోలు. ఆయన నిజంగా అసాధారణ నాయకుడు. ఆయన సహకారం టాటా గ్రూపునకు మాత్రమే కాకుండా మన దేశాన్ని కూడా ఓ స్థితికి తీసుకొచ్చింది’’ అని చంద్రశేఖరన్ అర్థరాత్రి ప్రకటన చేశారు. టాటా గ్రూప్‌కి ఆయన చైర్‌పర్సన్‌ కంటే ఎక్కువ. "నాకు, అతను ఒక గురువు, మార్గదర్శి, స్నేహితుడు. శ్రేష్ఠత, సమగ్రత, ఆవిష్కరణల పట్ల తిరుగులేని నిబద్ధత గల నాయకుడు, అతని సారథ్యంలోని టాటా గ్రూప్ నైతిక దిక్సూచిగా నిలిచింది.

ఆయన హయాంలోనే ప్రపంచ వ్యాప్తంగా తన వ్యాపార సామాజ్రాన్ని టాటా విస్తరించింది" అన్నారు. దాతృత్వానికి, సమాజ అభివృద్ధికి టాటా అంకితభావం లక్షలాది మంది జీవితాలను తాకిందని ఆయన అన్నారు. "విద్య నుంచి ఆరోగ్య సంరక్షణ వరకు, అతని కార్యక్రమాలు లోతైన గుర్తును మిగిల్చాయి. అది రాబోయే తరాలకు ప్రయోజనం చేకూరుస్తుంది" అని చంద్రశేఖరన్ అన్నారు.

టాటా భౌతికకాయాన్ని ప్రజా సందర్శనార్థం గురువారం ఉదయం పది గంటల నుంచి సాయంత్రం 4 గంటల వరకూ దక్షిణ ముంబైలోని నేషనల్ సెంటర్ ఫర్ పెర్ఫార్మింగ్ ఆర్ట్స్ (NCPA)లో ఉంచుతారు. ముంబైలోని వర్లీ ప్రాంతంలో ఆయన అంత్యక్రియలు జరగనున్నాయి. పారిశ్రామికవేత్తకు ప్రభుత్వ లాంఛనంగా అంత్యక్రియలు నిర్వహిస్తామని మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి ఏక్‌నాథ్ షిండే తెలిపారు.

ప్రముఖ పారిశ్రామికవేత్తకు నివాళులర్పిస్తూ, మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం గురువారం రాష్ట్రంలో సంతాప దినంగా ప్రకటించింది. సంతాప సూచకంగా అక్టోబర్ 10న మహారాష్ట్రలోని ప్రభుత్వ కార్యాలయాలపై జాతీయ త్రివర్ణ పతాకాన్ని అవనతం చేయనున్నట్లు ముఖ్యమంత్రి ఏక్‌నాథ్ షిండే ఒక ప్రకటనలో తెలిపారు. టాటా మృతికి సంతాపం తెలుపుతూ జార్ఖండ్ ముఖ్యమంత్రి హేమంత్ సోరెన్ కూడా ఒకరోజు సంతాపం ప్రకటించారు. టాటా స్టీల్ దేశంలోని మొదటి పారిశ్రామిక నగరాన్ని జార్ఖండ్‌లోని జంషెడ్‌పూర్‌లో అభివృద్ధి చేసింది.

టాటాకు నివాళులు అర్పిస్తూ, ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ ఆయన్ను దూరదృష్టి గల వ్యాపార నాయకుడని, దయగల మానవుడిగా, అసాధారణ మానవుడిగా అభివర్ణించారు. " అతను(రతన్ టాటా) భారతదేశంలోని అత్యంత పురాతనమైన, అత్యంత ప్రతిష్టాత్మకమైన వ్యాపార సంస్థలకు స్థిరమైన నాయకత్వాన్ని అందించాడు. మన సమాజాన్ని మెరుగుపర్చడానికి రతన్ టాటా వినయం, దయ, అచంచలమైన నిబద్ధతకు ధన్యవాదాలు. అతను చాలా మంది వ్యక్తులను ప్రేమించాడు.' అని మోదీ ఎక్స్ లో ఒక పోస్ట్‌లో పేర్కొన్నారు.

"విద్య, ఆరోగ్య సంరక్షణ, పారిశుద్ధ్యం, జంతు సంక్షేమం వంటి కొన్ని కారణాలలో అతను విజేతగా నిలిచాడు." అని మోదీ పేర్కొన్నారు. "శ్రీ రతన్ టాటాజీతో లెక్కలేనన్ని సంప్రదింపులతో నా మనసు నిండిపోయింది. నేను ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు గుజరాత్‌లో ఆయనను తరచుగా కలిసేవాడిని. విభిన్న విషయాలపై మేము అభిప్రాయాలు పంచుకునేవాళ్లం. ఆయన అభిప్రాయాలు చాలా సుసంపన్నమైనవిగా భావించాను. నేను ఢిల్లీకి వచ్చినప్పుడు కూడా ఇవి కొనసాగాయి. ఈ విషాద సమయంలో నా ఆలోచనలు అతని కుటుంబ సభ్యులు, స్నేహితులు అభిమానులతో కలిసి ఉన్నాయని ప్రధాని అన్నారు.

రాష్ట్రపతి ద్రౌపది ముర్ము మాట్లాడుతూ టాటా మరణంతో భారతదేశం "కార్పోరేట్ వృద్ధిని, దేశ నిర్మాణంతో మిళితం చేసిన ఒక ఐకాన్‌ను కోల్పోయిందని" అన్నారు.

టాటా మృతికి తోటి పారిశ్రామికవేత్తలు కూడా సంతాపం తెలిపారు. " ఇది దేశానికి చాలా బాధాకరమైన రోజు. రతన్ టాటా మరణం టాటా గ్రూప్‌కే కాదు, ప్రతి భారతీయుడికి పెద్ద నష్టం" అని ముఖేష్ అంబానీ తన సంతాప సందేశంలో పేర్కొన్నారు. "అతని గొప్పతనం, మూర్తీభవించిన చక్కటి మానవీయ విలువలపై నాకు టాటాపై ఎనలేని గౌరవాన్ని పెంచాయి" అని ఆయన ఒక ప్రకటనలో తెలిపారు. రతన్ టాటా ఎప్పటికీ తన హృదయంలో నిలిచే ఉంటావని చెప్పారు.

బిలియనీర్ గౌతమ్ అదానీ మాట్లాడుతూ భారతదేశం ఒక దిగ్గజాన్ని కోల్పోయిందని, ఆధునిక భారతదేశ మార్గాన్ని పునర్నిర్వచించిన దార్శనికుడు ‘రతన్ టాటా’ అని కొనియాడారు.

"రతన్ టాటా కేవలం వ్యాపార నాయకుడే కాదు - అతను సమగ్రత, కరుణ, మంచి కోసం అచంచలమైన నిబద్ధతతో భారత స్ఫూర్తిని చాటిని ఓ యోధుడు. అతని లాంటి దిగ్గజాలు ఎన్నటికీ మరణించరు. ఓం శాంతి," అని అదానీ ఎక్స్ లో పోస్ట్ చేసారు. వాహన తయారీ సంస్థ మహీంద్రా అండ్ మహీంద్రాకు చెందిన ఆనంద్ మహీంద్రా మాట్లాడుతూ భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థ ఒక చారిత్రాత్మకమైన ముందడుగులో రతన్ టాటా గుర్తులు ఉన్నాయి. మన జీవితం ఈ స్థితిలో కొనసాగడానికి వారికి సంబంధం ఉంది’’ అని మహీంద్రా అన్నారు. ‘‘ లెజెండ్స్ ఎప్పుడు చనిపోరు’’ అని ట్వీట్ చేశారు.

గూగుల్ సీఈఓ సుందర్ పిచాయ్ రతన్ టాటాతో జరిగిన తన చివరి సమావేశాన్ని గుర్తు చేసుకుంటూ.. "అతను అసాధారణమైన వ్యాపారవేత్త, దాతృత్వ నాయకుడు. భారతదేశంలో ఆధునిక వ్యాపార నాయకత్వాన్ని మార్గదర్శకత్వం చేయడం, అభివృద్ధి చేయడంలో కీలకపాత్ర పోషించాడు. అతను భారతదేశాన్ని తయారు చేయడం గురించి చాలా శ్రద్ధ వహించాడు. అతని ప్రియమైన వారికి ప్రగాఢ సానుభూతి"

RPG ఎంటర్‌ప్రైజెస్ ఛైర్మన్ హర్ష్ గోయెంకా, ఎక్స్ లో ఒక పోస్ట్‌లో ఇలా వ్రాశారు, " గడియారం తిరగడం ఆగిపోయింది. టైటాన్ గడిచిపోయింది. #RatanTata సమగ్రత, నైతిక నాయకత్వం దాతృత్వానికి దారితీసింది, అతను వ్యాపార ప్రపంచంలో చెరగని ముద్ర వేసాడు. ఆయన అంతకు మించి మన జ్ఞాపకాలలో చిరస్థాయిలో మిగిలిపోతారు’’ అన్నారు.

జంతువుల పట్ల టాటాకు ఉన్న ప్రేమ, అతని వ్యాపార నైపుణ్యం వలె ఎప్పటికీ గుర్తుండి పోతుందని పీపుల్ ఫర్ ది ఎథికల్ ట్రీట్‌మెంట్ ఆఫ్ యానిమల్స్ (పెటా) ఇండియా ఒక ప్రకటనలో పేర్కొంది. వీధి కుక్కల కోసం అతను చూపిన ప్రేమ అనేకమంది హృదయాలను తాకింది. అతని కరుణ ఫలితంగా ముంబైలోని టాటా ట్రస్ట్స్ స్మాల్ యానిమల్ హాస్పిటల్ ఇప్పటికే ఉందని పెటా తన ప్రకటనలో తెలిపింది.

కేంద్ర రోడ్డు రవాణా, రహదారుల శాఖ మంత్రి నితిన్ గడ్కరీ టాటా మరణం పై తీవ్ర దిగ్భ్రాంతి వ్యక్తం చేశారు. ఆయనను మట్టిపుత్రుడిగా అభివర్ణించారు. "రతన్ టాటాతో నాకు మూడు దశాబ్దాలుగా కుటుంబ సంబంధాలు ఉన్నాయి" అని గడ్కరీ ఎక్స్‌లో పోస్ట్ చేశారు. రతన్ టాటా నైతికత, వ్యవస్థాపకత కలిగిన ఓ వ్యక్తిగా మహారాష్ట్ర ముఖ్యమంత్రి ఏక్ నాథ్ షిండే అన్నారు. టాటాను దేశానికి గర్వకారణంగా అభివర్ణించిన షిండే, తర్వాతి తరం పారిశ్రామికవేత్తలకు ఎప్పటికీ స్ఫూర్తిగా నిలుస్తారని అన్నారు. 26/11 ఉగ్రదాడి సందర్భంగా ఆయన ప్రదర్శించిన దృఢ సంకల్పం ఎప్పటికీ గుర్తుండిపోతుందని ముఖ్యమంత్రి కొనియాడారు. నవంబర్ 2008 దాడి సమయంలో టాటా గ్రూప్‌కు చెందిన కోల్బాలోని తాజ్ హోటల్ ఉగ్రవాదుల దాడికి గురైంది.

జార్ఖండ్‌తో పాటు, పశ్చిమ బెంగాల్, ఒడిశా ముఖ్యమంత్రులు కూడా ప్రముఖ పారిశ్రామికవేత్త మరణానికి సంతాపం తెలిపారు. అతని వారసత్వం ఎప్పటికీ నిలిచి ఉంటుందని చెప్పారు. “టాటా సన్స్ ఎమెరిటస్ చైర్మన్ రతన్ టాటా మరణం బాధాకరం. టాటా గ్రూప్ మాజీ ఛైర్మన్ భారతీయ పరిశ్రమలలో అగ్రగామి నాయకుడు. ప్రజాపరోపకారి. ఆయన మరణం భారతీయ వ్యాపార ప్రపంచానికి, సమాజానికి తీరని లోటు. అతని కుటుంబ సభ్యులు సహోద్యోగులందరికీ నా ప్రగాఢ సానుభూతి తెలియజేస్తున్నాను ” అని పశ్చిమ బెంగాల్ ముఖ్యమంత్రి మమతా బెనర్జీ ఎక్స్ లో రాశారు.

ఎక్స్‌ లో మరో పోస్ట్‌లో, జార్ఖండ్ సీఎం హేమంత్ సోరెన్ టాటా మరణ వార్త విని షాక్ అయ్యానని అన్నారు. "నేను నమ్మలేకపోతున్నాను.... మారంగ్ బురు రతన్ టాటా జీ ఆత్మకు శాంతి చేకూరాలని కోరుకుంటున్నాను" అని రాశారు. ఒడిశా ముఖ్యమంత్రి మోహన్ చరణ్ మాఝీ తన సంతాప సందేశంలో టాటాను ఇండస్ట్రీ లెజెండ్ నిజమైన జాతీయ చిహ్నంగా పేర్కొన్నారు. తమిళనాడు ముఖ్యమంత్రి ఎంకే స్టాలిన్ టాటాను భారతీయ పరిశ్రమకు నిజమైన టైటాన్ రతన్ టాటా అని రాసుకొచ్చారు.

టాటా మృతి పట్ల తాను తీవ్ర దిగ్భ్రాంతికి గురయ్యానని నటుడు సల్మాన్ ఖాన్ అన్నారు. రానా దగ్గుబాటి మాట్లాడుతూ టాటా నాయకత్వం, దాతృత్వం, నైతికతకు చిహ్నం అని, అతని వారసత్వం తరతరాలకు స్ఫూర్తినిస్తుందన్నారు. నటుడు రితీష్ దేశ్‌ముఖ్ కూడా టాటా మృతి పట్ల సంతాపం వ్యక్తం చేస్తూ ఆయనలాంటి వ్యక్తి మళ్లీ దొరకడం సాధ్యం కాదని, ఆయన మృతి పట్ల తీవ్ర విచారం వ్యక్తం చేశారు.