సలహదారుడిగా రిటైర్డ్ జనరల్ తొలగింపు దేనికి సంకేతం

ఆగస్ట్ 5న ప్రధానమంత్రి పదవికి షేక్ హసీనా బలవంతంగా రాజీనామా చేయడంతో సైన్యం మద్దతుతో ముహమ్మద్ యూనస్ నేతృత్వంలోని మధ్యంతర ప్రభుత్వంలో ఆయన నియామకం జరిగిన మూడు రోజులకే సఖావత్ తొలగింపు జరిగింది.

ముఖ్యంగా బంగ్లాదేశ్‌లో ప్రస్తుతం ప్రజావ్యతిరేక పార్టీగా పరిగణించబడుతున్న హసీనాకు చెందిన అవామీ లీగ్‌ను పునరావాసం కల్పించడంలో అతను అనవసరమైన ప్రకటనలు చేస్తున్నాడని భావించిన విద్యార్థుల సలహా మేరకు అతన్ని తొలగించారు. అతను తన అధికారాన్ని అసమ్మతి తొలగించడానికి ఉపయోగిస్తున్నారని విద్యార్థులు అనుమానించడమే ఇందుకు కారణం.

బంగ్లాదేశ్‌లోని హిందువులు, ఇతర మతపరమైన మైనారిటీల భద్రతకు భరోసా, సహకార ద్వైపాక్షిక సంబంధాలను కొనసాగించడానికి ఒత్తిడి తెచ్చిన ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ, యూనస్ మధ్య మొదటి ఫోన్ సంభాషణ మధ్య హోం సలహాదారుని తొలగింపు జరిగింది.

అధికారిక ప్రకటన ప్రకారం, ప్రజాస్వామ్య, స్థిరమైన, శాంతియుత, ప్రగతిశీల బంగ్లాదేశ్‌కు భారతదేశం మద్దతును మోదీ పునరుద్ఘాటించారు. వివిధ అభివృద్ధి కార్యక్రమాల ద్వారా బంగ్లాదేశ్ ప్రజలకు మద్దతు ఇవ్వడానికి భారతదేశం సిద్ధంగా ఉందని కూడా ఆయన నొక్కి చెప్పారు.

బంగ్లాదేశ్‌లోని హిందువులు, అన్ని ఇతర మైనారిటీ వర్గాల భద్రత, రక్షణ ప్రాముఖ్యతను కూడా మోదీ నొక్కిచెప్పారు. బంగ్లాదేశ్‌లోని హిందువులు, అన్ని మైనారిటీ సమూహాల రక్షణ, భద్రతకు తాత్కాలిక ప్రభుత్వం ప్రాధాన్యత ఇస్తుందని యూనస్ మోదీకి హామీ ఇచ్చారు. ఆయా జాతీయ ప్రాధాన్యతలకు అనుగుణంగా ద్వైపాక్షిక సంబంధాలను ముందుకు తీసుకెళ్లే మార్గాలపై కూడా చర్చించారు.

అయితే భవిష్యత్తులో భారత్-బంగ్లాదేశ్ సంబంధాలకు సంబంధించిన చాలా కీలక సమస్యలలో వారు ముఖ్యమైన పాత్ర పోషించే అవకాశం ఉన్నందున విద్యార్థుల సలహా మేరకు సఖావత్‌ను కీలక పదవి నుంచి తొలగించడాన్ని భారత యంత్రాంగం గమనించాలి.

నలుగురు కొత్త సలహాదారులు ప్రమాణ స్వీకారం చేసిన కొన్ని గంటల తర్వాత శుక్రవారం (ఆగస్టు 16) రాత్రి సఖావత్ స్థానంలో లెఫ్టినెంట్ జనరల్ (రిటైర్డ్) జహంగీర్ ఆలం చౌదరి హోం సలహాదారుగా నియమితులయ్యారు. ఎనిమిది మంది సలహాదారుల పోర్ట్‌ఫోలియోలను తాత్కాలిక ప్రభుత్వం పునర్విభజన చేయడంతో ఇప్పుడు ఆయనకు టెక్స్‌టైల్స్, జ్యూట్ మంత్రిత్వ శాఖ బాధ్యతలు అప్పగించారు. ఇద్దరు విద్యార్థి నాయకులతో సహా యూనస్ తాత్కాలిక మంత్రివర్గంలో ఇప్పుడు 21 మంది సలహాదారులు ఉన్నారు.

బంగ్లాదేశ్ నేషనలిస్ట్ పార్టీ (BNP), దాని అసోసియేట్ సంస్థలు ఆయన రాజీనామా చేయాలని డిమాండ్ చేశాయని, ముఖ్యంగా విద్యార్థి నాయకులు అతనిపై విమర్శలు గుప్పించారని స్థానిక మీడియా వార్త ప్రచురించింది.

సఖావత్ అన్ని రాజకీయ పార్టీలను ఇలా హెచ్చరించినట్లు తెలిసింది, “ఇప్పుడు, మీరు మార్కెట్లపై నియంత్రణ సాధించి, దోపిడీకి పాల్పడతారని మీరు అనుకుంటే, మీరు ముందుకు వెళ్లి కొంత కాలం పాటు పాలన చేయవచ్చు. కానీ మీ కాళ్లు విరగ్గొట్టమని ఆర్మీ చీఫ్‌ని అభ్యర్థిస్తాను’’ అని హెచ్చరించినట్లు వినికిడి.

అయితే, విద్యార్థులు, హసీనా చాలా మంది రాజకీయ ప్రత్యర్థులకు తీవ్ర ఆందోళన కలిగించే విషయం ఏమిటంటే, సఖావత్ అవామీ లీగ్ నాయకులకు వారి ప్రాణాలకు హాని కలిగించే ఏ పని చేయవద్దని సలహా ఇచ్చినట్లు వార్తలు వచ్చాయి. బదులుగా, కొత్త ముఖాలతో తమను తాము పునర్వ్యవస్థీకరించుకోవాలని అతను వారిని కోరాడు. అయితే ఇది విద్యార్థులకు మింగుడు పడకపోవడంతో సఖావత్‌ను హోం సలహాదారు పదవి నుంచి తప్పించాలని నిర్ణయించుకున్నారు.

విద్యార్థి నిరసనలకు నాయకత్వం వహించిన ప్రముఖ వ్యక్తులలో ఒకరైన హస్నత్ అబ్దుల్లా ఒక సమావేశంలో మాట్లాడుతూ, “హంతకులకు పునరావాసం కల్పించడం గురించి సలహాదారులు మాట్లాడటం (హసీనా.. ఇతర అవామీ లీగ్ నాయకులపై సూచన) మేము చూశాము.

విద్యార్థి-ప్రజా తిరుగుబాటు ద్వారా మీరు అధికారంలోకి వచ్చారని, మేము మిమ్మల్ని సలహాదారులను చేసిన విధంగా మిమ్మల్ని గద్దె దించేందుకు వెనుకాడబోమని ఆ సలహాదారులకు మేము గుర్తు చేయాలనుకుంటున్నాము, ”అని ఆయన అన్నారు.

బంగ్లాదేశ్‌లో మైక్రో-ఫైనాన్స్‌లో విజయవంతమైన పనికి నోబెల్ గ్రహీత, గౌరవనీయమైన ఆర్థికవేత్త యూనస్, హసీనా రాజీనామా తర్వాత దేశం కోలుకోవడానికి, సాధారణ స్థితికి చేరుకుందని విదేశీ పెట్టుబడిదారులకు భరోసా ఇవ్వడానికి, స్థిరత్వాన్ని అందించడానికి సైన్యం తీసుకువచ్చింది. ఆమె 15 సంవత్సరాల పాలన తరువాత దేశం నుంచి పారిపోయి ఢిల్లీలో ఆశ్రయం పొందింది.

అయితే మారిన పరిస్థితుల్లో హసీనాను అధికారానికి దూరం చేసి బంగ్లాదేశ్‌లో ‘రెండో విముక్తి’ తీసుకొచ్చిన విద్యార్థులు ఇప్పుడు దేశంలో ముఖ్యమైన, గౌరవనీయమైన శక్తిగా మారారని ఢాకాలోని పరిశీలకులు అభిప్రాయపడుతున్నారు.

విద్యార్థుల రాజకీయ పరిపక్వత, నిరసనల సమయంలో కీలక నాయకులను పోలీసులు అరెస్టు కావించారు. ఇప్పుడు బంగ్లాదేశ్ పునర్మిణంలో విద్యార్థులు కీలకపాత్ర పోషించగలరని కొన్ని పరిణామాలు చూపించాయి.

బంగ్లాదేశ్ మాజీ దౌత్యవేత్త ఎం హుమాయున్ కబీర్, ఇప్పుడు దేశంలో ప్రముఖ వ్యాఖ్యాత, "విద్యార్థులు ఇప్పుడు డ్రైవింగ్ సీటులో ఉన్నారు. ఈ కొత్త వాస్తవాన్ని చాలా మంది బయటి వ్యక్తులు మిస్ అవుతున్నారు" అని గమనించారు.

విద్యార్థుల ముఖ్యమైన రాజకీయ ఎజెండా అవామీ లీగ్‌ను పక్కన పెట్టడం. వారు ఆగస్టు 15ని జాతీయ విషాద దినంగా, సెలవు దినంగా పాటించకుండా కొత్త పాలనను బలవంతం చేశారు. ఈ రోజున, 1971లో బంగ్లాదేశ్‌కు స్వాతంత్య్రానికి నాయకత్వం వహించిన షేక్ ముజిబుర్ రెహమాన్ 1975లో సైనిక తిరుగుబాటులో అతని కుటుంబంలోని చాలా మందితో కాల్చి చంపబడ్డాడు.

హసీనా పాలనలో దీనిని జాతీయ విషాద దినంగా పాటించారు. సాంప్రదాయకంగా, అవామీ లీగ్ నాయకులు, పార్టీ కార్యకర్తలు ఢాకాలోని ధన్మొండిలోని ముజీబ్ ఇంటి ముందు సమావేశమవుతారు. బంగ్లాదేశ్ ప్రయోజనాలకు వ్యతిరేకంగా, ముఖ్యంగా పాకిస్తాన్ పట్ల ఇంకా మృదువుగా ఉన్న వారిపై తమ పోరాటాన్ని కొనసాగిస్తామని ప్రతిజ్ఞ చేస్తారు.

కానీ ఈ సంవత్సరం, విద్యార్థులు ఆ ప్రాంతాన్ని పికెటింగ్ చేశారు. ఆగస్టు 15 ఉదయం కొంతమంది అవామీ లీగ్ మద్దతుదారులు ముజీబ్‌కు నివాళులర్పించడానికి అక్కడ గుమిగూడేందుకు ప్రయత్నించినప్పుడు, వారిని తరిమికొట్టారు.

అవామీ లీగ్ విద్యార్థులు, అనేక మంది రాజకీయ ప్రత్యర్థులు హసీనా తన సంస్థను న్యూఢిల్లీ నుంచి తిరిగి సమూహపరచడానికి, భారతదేశ మద్దతుతో బంగ్లాదేశ్‌కు తిరిగి రావడానికి ప్రయత్నిస్తున్నారని నమ్ముతున్నారు.

మధ్యంతర ప్రభుత్వంలో విదేశీ వ్యవహారాల సలహాదారు తౌహిద్ హొస్సేన్ ఇటీవల ఢాకాలో భారత హైకమిషనర్ ప్రణయ్ వర్మను కలిసినప్పుడు ఇది ఆందోళన కలిగించింది. అందువల్ల, బంగ్లాదేశ్‌లో కొత్త పాలనతో భారత్ కాస్త శ్రద్ధతో వ్యవహరించాల్సిన అవసరం ఉంది. అక్కడ ఉన్నది విద్యార్థులు అన్నది గుర్తు పెట్టుకోవాలి. ఇది చాలా సున్నితమైన అంశం అన్నది గమనించదగ్గ అంశం.