జీఎస్టీ మోసాలు ఎలా జరుగుతున్నాయి ?

ఈ మోసగాళ్లు నకిలీ ఇన్‌వాయిస్‌లు, సర్క్యులర్ ట్రేడింగ్, బోగస్ సప్లయర్ నెట్‌వర్క్‌ల ద్వారా అనవసరమైన పన్ను క్రెడిట్‌లను క్లెయిమ్ చేయడానికి సిస్టమ్‌ను తారుమారు చేస్తున్నారు. దీనివల్ల ప్రభుత్వ ఆదాయానికి గణనీయమైన గండి పడుతోంది. అలాగే మార్కెట్ లో అన్యాయమైన పోటీ ఏర్పడుతోంది.

దేశ వస్తువులు, సేవల పన్ను (GST) పాలనలో వస్తువుల తరలింపు కోసం ఇన్‌వాయిస్ మ్యాచింగ్, ఈ-వే బిల్లులు (ఎలక్ట్రానిక్ వే బిల్లు) వంటి అనేక నియంత్రణ చర్యలు అవసరం. వస్తువులు చట్టబద్ధంగా రవాణా చేయబడతాయని, సరుకుపై వర్తించే అన్ని పన్నులు సక్రమంగా చెల్లించబడతాయని వారు నిర్ధారిస్తారు. అయితే, ఈ మోసపూరిత పథకాల సంక్లిష్టత, స్థాయి, GST ఫ్రేమ్‌వర్క్, సమగ్రతను కాపాడేందుకు నిరంతర నిఘా, సాంకేతిక జోక్యాన్ని కోరుతుంది.

GST ఫ్రేమ్‌వర్క్ కింద, వ్యాపారాలు ఇన్‌పుట్‌లపై (ముడి పదార్థాలు, సేవలు మొదలైనవి) చెల్లించిన పన్నులకు క్రెడిట్‌ను క్లెయిమ్ చేయవచ్చు. ఇది క్యాస్కేడింగ్ పన్ను ప్రభావాన్ని నివారిస్తూ, ప్రతి దశలో జోడించిన విలువకు మాత్రమే GST వర్తించబడుతుందని నిర్ధారిస్తుంది.

ఉదాహరణకు: ముడిసరుకు (ఇన్‌పుట్) కొనుగోలుపై వ్యాపారం GST చెల్లిస్తుందని అనుకుందాం. అలాంటప్పుడు, తుది ఉత్పత్తి (అవుట్‌పుట్) అమ్మకంపై సేకరించిన GSTకి వ్యతిరేకంగా ఆ పన్ను మొత్తాన్ని క్రెడిట్‌గా క్లెయిమ్ చేయవచ్చు. పూర్తయిన ఉత్పత్తుల విక్రయంపై సేకరించిన GSTకి వ్యతిరేకంగా వ్యాపారం ఇన్‌పుట్‌లపై చెల్లించిన GSTని క్రెడిట్‌గా క్లెయిమ్ చేయవచ్చు.

అంటే కంపెనీ అవుట్‌పుట్ GST నుంచి ఇన్‌పుట్ GSTని తీసివేయవచ్చు. నికర GST బాధ్యతను మాత్రమే ప్రభుత్వానికి చెల్లించవచ్చు. ఈ మెకానిజం వ్యాపారాలు వారు జోడించే విలువపై మాత్రమే GSTని చెల్లిస్తుందని నిర్ధారిస్తుంది. మొత్తం లావాదేవీ విలువపై పదేపదే పన్ను చెల్లించడాన్ని నిషేధిస్తుంది.

మోసగాళ్లు కొనుగోళ్లను చూపించడానికి, అసలు లావాదేవీలు లేకుండా ITCని క్లెయిమ్ చేయడానికి నకిలీ ఇన్‌వాయిస్‌లను రూపొందిస్తారు. ఇన్‌పుట్ ట్యాక్స్ క్రెడిట్‌లను పెంచడానికి ఈ ఇన్‌వాయిస్‌లు నకిలీ కంపెనీలు లేదా షెల్ సంస్థల నెట్‌వర్క్ ద్వారా పంపిణీ చేస్తారు.

వృత్తాకార ట్రేడింగ్‌లో పాల్గొన్న వ్యాపారాలు బహుళ సంస్థలలో కల్పిత లావాదేవీలను సృష్టిస్తాయి, ప్రతి దశలో ITCని క్లెయిమ్ చేస్తాయి. ఇది వస్తువులు లేదా సేవలను ఉత్పత్తి చేసిన తర్వాత లేదా పంపిణీ చేసిన తర్వాత మాత్రమే ఆర్థిక కార్యకలాపాల భ్రమను సృష్టిస్తుంది.

మోసగాళ్లు సరఫరాదారులుగా చూపడానికి నకిలీ సంస్థలను నమోదు చేస్తారు. ఈ సంస్థలు GSTతో ఇన్‌వాయిస్‌లను జారీ చేస్తాయి. కానీ వాస్తవానికి ఏ వస్తువులు లేదా సేవలు ఇవి ఇవ్వవు. ITCని మోసపూరితంగా క్లెయిమ్ చేయడానికి కొనుగోలుదారులు ఈ ఇన్‌వాయిస్‌లను ఉపయోగిస్తారు.

మోసం మూలాన్ని దాచడానికి మోసగాళ్ళు అనేకమంది మధ్యవర్తులు లేదా షెల్ కంపెనీలకు ఇన్‌వాయిస్‌లను బదిలీ చేస్తారు. ఇలాంటి లావాదేవీలను అధికారులు ట్రాక్ చేయడం సవాల్ గా మారుతుంది. కానీ అసాధ్యం మాత్రం కాదు.

ఇన్‌పుట్ క్లెయిమ్‌లను పెంచడానికి కంపెనీలు ఉద్దేశపూర్వకంగా అమ్మకాల సంఖ్యను పెంచుతాయి. వ్యాపారాలు మినహాయించబడిన సరఫరాలను తప్పుగా వర్గీకరిస్తాయి లేదా ITC క్లెయిమ్‌లను పెంచడానికి పన్ను బాధ్యతను తక్కువగా చూపుతాయి.

సరఫరాదారులు జిఎస్‌టితో ఇన్‌వాయిస్‌లను జారీ చేసినప్పటికీ, పన్నును ప్రభుత్వానికి జమ చేయనప్పుడు ITC మోసం తలెత్తుతుంది. కొనుగోలుదారులు ఇప్పటికీ క్రెడిట్‌ను క్లెయిమ్ చేస్తారు, అయినప్పటికీ ప్రభుత్వం సంబంధిత పన్నును స్వీకరించలేదు. కానీ మోసగాళ్ల మాత్రం తమ క్లెయిమ్ ను సొమ్ము చేసుకుంటారు.

మోసగాళ్ల బోగస్ GST గుర్తింపు సంఖ్యలను (GSTINలు) ఉపయోగించి మోసపూరిత ఇన్‌వాయిస్‌లను సృష్టిస్తారు. చట్టబద్ధమైన వ్యాపారాలు తెలియకుండానే అటువంటి సరఫరాదారుల నుంచి కొనుగోలు చేయవచ్చు, పన్ను చెల్లింపులపై సరఫరాదారు డిఫాల్ట్ అయినట్లయితే ITC తిరస్కరణకు గురయ్యే ప్రమాదం ఉంది.

ప్రభుత్వానికి రాబడి నష్టం: మోసపూరిత ITC క్లెయిమ్‌లు వసూలు చేసిన పన్నును తగ్గించి, ప్రభుత్వానికి గణనీయమైన నష్టాలను కలిగిస్తాయి.

మార్కెట్ వక్రీకరణలు: నిజమైన వ్యాపారాలు ITC మోసానికి పాల్పడిన కంపెనీల నుంచి అన్యాయమైన పోటీని ఎదుర్కొంటాయి, ఇవి పన్నులను ఎగవేయడం ద్వారా తక్కువ ధరలకే వస్తువులను అందించే ప్రయత్నం చేస్తాయి.

GST వ్యవస్థపై విశ్వాసం: ఇటువంటి మోసాలు GST ఫ్రేమ్‌వర్క్‌పై ప్రజల విశ్వాసాన్ని దెబ్బతీస్తాయి. ఈ వ్యవస్థ పారదర్శకత, సమ్మతి సౌలభ్యాన్ని తీసుకురావడానికి రూపొందించబడింది. ఇలాంటివి మొదటికే మోసానికి గురి చేస్తాయి.

నిజమైన కొనుగోలుదారులకు చట్టపరమైన, ఆర్థిక నష్టాలు: కొనుగోలుదారు తెలియకుండా మోసపూరిత సరఫరాదారులతో లావాదేవీలు చేస్తే, పన్ను అధికారులు ITCని తిరస్కరించవచ్చు, జరిమానాలు, ఆర్థిక నష్టాలకు దారి తీస్తుంది.

ఇన్‌వాయిస్ మ్యాచింగ్ మెకానిజం: GSTN (GST నెట్‌వర్క్) వ్యత్యాసాలను గుర్తించడానికి ఆటోమేటెడ్ మ్యాచింగ్ ద్వారా ఇన్‌పుట్, అవుట్‌పుట్ ఇన్‌వాయిస్‌లను ధృవీకరిస్తుంది.

ఈ-వే బిల్లు వ్యవస్థ: నకిలీ ఇన్‌వాయిస్‌లను అరికట్టడానికి వస్తువుల తరలింపు నిజ సమయంలో ట్రాక్ చేయబడుతుందని ఈ-వే బిల్లుల పరిచయం నిర్ధారిస్తుంది.

ITC క్లెయిమ్ చేయడంపై పరిమితులు: సరఫరాదారు వారి GST రిటర్న్‌లను ఫైల్ చేసి, పన్నులు చెల్లించే వరకు కొత్త నియమాలు తాత్కాలిక ITCని కొంత శాతానికి పరిమితం చేస్తాయి.

ఆడిట్‌లు - పరిశోధనలు: అనుమానాస్పద లావాదేవీలు, షెల్ కంపెనీలను గుర్తించడానికి పన్ను అధికారులు రెగ్యులర్ ఆడిట్‌లు, డేటా అనలిటిక్స్ నిర్వహిస్తారు.

ఈ-ఇన్‌వాయిసింగ్ పరిచయం: ప్రతి ఇన్‌వాయిస్‌ను నేరుగా GST పోర్టల్‌తో లింక్ చేయడం ద్వారా నకిలీ ఇన్‌వాయిస్‌లను తగ్గించడంలో ఇ-ఇన్‌వాయిస్ సహాయపడుతుంది.

జరిమానాలు - ప్రాసిక్యూషన్: ఈ తరహ మోసాలకు ప్రభుత్వం కఠినమైన జరిమానాలు విధిస్తుంది. ITC మోసానికి పాల్పడిన సంస్థలపై చట్టపరమైన చర్యలను ప్రారంభిస్తుంది.

ప్రభావం - పునరుద్ధరణ ప్రయత్నాలు

GST ఇంటెలిజెన్స్ డైరెక్టరేట్ జనరల్ (DGGI) మోసపూరిత ITC క్లెయిమ్‌లను గుర్తించి తిరిగి పొందే ప్రయత్నాలను వేగవంతం చేసింది. FY24లోనే, DGGI ₹21,089 కోట్ల విలువైన మోసాలను గుర్తించి ₹2,577 కోట్లను రికవరీ చేసింది. ముందస్తుగా గుర్తించడం కోసం కృత్రిమ మేధస్సు వంటి క్రియాశీల చర్యల కారణంగా రికవరీ రేటు గణనీయంగా మెరుగుపడింది.