వచ్చే ఏడాదిలో జనాభా గణన, ఇందులో కులగణన కూడా ఉండబోతుందా ?

జనాభా లెక్కల తర్వాత ప్రభుత్వం లోక్‌సభ సీట్ల డీలిమిటేషన్‌ను ప్రారంభిస్తుందని, ఇది 2028 నాటికి ప్రక్రియ ముగుస్తుందని భావిస్తున్నారు. అయితే సాధారణ జనాభా లెక్కలతో పాటు కుల గణన కూడా చేపట్టాలా వద్దా అనే విషయంపై ఇంకా ఎలాంటి నిర్ణయం తీసుకోలేదు.

అయితే దీనికి సంబంధించి ప్రభుత్వం అధికారికంగా ప్రకటించాల్సి ఉంది. దేశంలో జనాభా గణన 1951 నుంచి ప్రతి 10 సంవత్సరాలకు నిర్వహించబడుతోంది, అయితే COVID-19 మహమ్మారి కారణంగా 2021లో జనాభా గణనను నిర్వహించడం సాధ్యం కాలేదు.

“అన్ని సంభావ్యతలలో, జనాభా గణన, NPR కోసం పని వచ్చే ఏడాది ప్రారంభంలో ప్రారంభమవుతుంది. 2026 నాటికి జనాభా డేటా ప్రకటించబడుతుంది. దీనితో, జనాభా గణన చక్రం మారే అవకాశం ఉంది. కాబట్టి, ఇది 2025-2035, తరువాత 2035-2045గా మారే అవకాశం భవిష్యత్తులో ఉంటుంది” అని కొన్ని వర్గాలు జాతీయ మీడియాకు తెలిపాయి.

రిజిస్ట్రార్ జనరల్, సెన్సస్ కమిషనర్ కార్యాలయం జనాభా గణన ప్రక్రియలో పౌరులను అడగడానికి 31 ప్రశ్నలను సిద్ధం చేసింది. ఈ ప్రశ్నలలో మునుపటి జనాభా గణనలో అడిగినట్లుగా ఇంటి పెద్దలు షెడ్యూల్డ్ కులం లేదా షెడ్యూల్డ్ తెగ, ఇతర కుటుంబ సభ్యులకు చెందినవారా అనే అంశాలు ఉన్నాయి.

దేశంలోని మొత్తం ఓబీసీ జనాభాను తెలుసుకునేందుకు కుల గణనను డిమాండ్ చేస్తున్న రాజకీయ పార్టీల్లో ప్రతిపక్ష కాంగ్రెస్, ఆర్జేడీ కూడా ఉన్నాయి. కుల గణనపై ప్రభుత్వం ఇంకా ఎలాంటి నిర్ణయం తీసుకోలేదని ఒక అధికారి తెలిపారు.

జనాభా లెక్కల డేటా ప్రచురించబడిన వెంటనే డీలిమిటేషన్ కసరత్తు జరగాల్సి ఉండగా, ప్రభుత్వం దానిని ఇంకా ధృవీకరించలేదు. ఉత్తరాది రాష్ట్రాల మాదిరిగా కాకుండా జనాభా నియంత్రణలో విజయం సాధించినందున తమ రాష్ట్రాలు లోక్‌సభ స్థానాలను కోల్పోయే అవకాశం ఉందని, తద్వారా తమ రాజకీయ పలుకుబడిపై దక్షిణాది రాష్ట్రాలకు చెందిన పలువురు రాజకీయ నేతలు తమ ఆందోళనను వ్యక్తం చేశారు.

కొత్త డేటాతో డీలిమిటేషన్ నిర్వహిస్తే దక్షిణాది రాష్ట్రాలు ప్రస్తుత నియోజకవర్గాల కంటే తక్కువ సంఖ్యలో పార్లమెంటు స్థానాలను పొందవచ్చని వారు భావిస్తున్నారు.

రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 82 ప్రకారం.. "2026 సంవత్సరం తర్వాత తీసుకున్న మొదటి జనాభా లెక్కల సంబంధిత గణాంకాలు ప్రచురించబడే వరకు, సభలో సీట్ల కేటాయింపును తిరిగి సరిచేయాల్సిన అవసరం లేదు. ప్రజలు 1971 జనాభా లెక్కల ఆధారంగా రాష్ట్రాలకు తిరిగి సర్దుబాటు చేశారు".

జనాభా గణనను 2025లో నిర్వహించి, 2026లో డేటాను ప్రచురించినట్లయితే, 2025 జనాభా లెక్కల ఆధారంగా డీలిమిటేషన్ కసరత్తు చేయడం సాధ్యం కాదు. అలా జరిగితే ఆర్టికల్ 82ని సవరించాలి. "డీలిమిటేషన్‌పై ఏదైనా నిర్ణయం తీసుకునే ముందు ఈ అంశాలన్నింటినీ పరిశీలించాల్సి ఉంటుంది" కొన్ని వర్గాలు జాతీయ మీడియాకు తెలిపాయి.

జనాభా గణన ప్రక్రియలో ప్రతి కుటుంబానికి అడిగే 31 ప్రశ్నలలో సాధారణంగా కుటుంబంలో నివసించే వ్యక్తుల సంఖ్య, కుటుంబ పెద్ద మహిళ కాదా, కుటుంబంలో ప్రత్యేకంగా నివాసం ఉండే గదుల సంఖ్య, వారి సంఖ్య వివాహిత జంట(లు) ఇతరులతో పాటు ఇంటిలో ఎంతమంది నివసిస్తున్నారనే ప్రశ్నలు ఉన్నాయి.

ఒక కుటుంబానికి టెలిఫోన్, ఇంటర్నెట్ కనెక్షన్, మొబైల్ లేదా స్మార్ట్‌ఫోన్, సైకిల్, స్కూటర్ లేదా మోటార్‌సైకిల్ లేదా మోపెడ్ ఉందా, కారు, జీప్ లేదా వ్యాన్ కలిగి ఉన్నారా అని కూడా ప్రశ్నలు ఉంటాయి. పౌరులు ఇంట్లో తినే తృణధాన్యాలు ఏమిటి, తాగునీటికి ప్రధాన వనరులు, ప్రధాన లైటింగ్, మరుగుదొడ్లు, మరుగుదొడ్డి రకం, వ్యర్థ జలాల అవుట్‌లెట్, స్నానపు సౌకర్యాల లభ్యత, వంటగది, LPG లభ్యత గురించి కూడా ఈ జనాభా సేకరణ లో అడుగుతారు. PNG కనెక్షన్, వంట కోసం ఉపయోగించే ప్రధాన ఇంధనం, రేడియో, ట్రాన్సిస్టర్, టెలివిజన్ లభ్యత మొదలైన వివరాలు సేకరించేవారు.

భారతదేశ జనాభా గణన ప్రతి దశాబ్దానికి ఒకసారి జరుగుతుంది. మొదటి గణన 1872లో జరిగింది. స్వాతంత్ర్యం తర్వాత మొదటి జనాభా గణన 1951లో జరిగింది. చివరిది 2011లో నమోదు చేయబడింది. 2011 డేటా ప్రకారం, భారత్ మొత్తం జనాభా 121 కోట్లు, లింగ నిష్పత్తి 1,000 పురుషులకు 940 స్త్రీలు, అక్షరాస్యత రేటు 74.04 శాతం, 2001 నుంచి 2011 వరకు జనాభా పెరుగుదల 17.64 శాతంగా ఉంది.

జనాభాలో మొత్తం 68.84 శాతం మంది గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారు. అయితే 31.16 శాతం మంది పట్టణ ప్రాంతాల్లో నివసిస్తున్నారు. దేశంలో 28 రాష్ట్రాలు, ఏడు కేంద్రపాలిత ప్రాంతాలు ఉన్నాయి, ఉత్తర ప్రదేశ్ అత్యధిక జనాభా కలిగిన రాష్ట్రంగా ఉంది. ఇక్కడ దాదాపు 20 కోట్ల జనాభా నివసిస్తున్నారు.

64,429 జనాభాతో అతి తక్కువ జనాభా కలిగిన కేంద్ర పాలిత ప్రాంతం లక్షద్వీప్. రాజస్థాన్ భౌగోళికంగా అతిపెద్ద రాష్ట్రం, 3,42,239 చదరపు కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణం, గోవా 3,702 చదరపు కిలోమీటర్ల విస్తీర్ణంతో అతి చిన్న రాష్ట్రంగా ఉంది.