‘ఈవిల్ యాక్సిస్’ మమల్మి నాశనం చేయాలని అనుకుంటోంది: నెతన్యాహు

'యాక్సిస్ ఆఫ్ ఈవిల్' అనే పదం సెప్టెంబరు 11, 2001న యునైటెడ్ స్టేట్స్‌పై అల్-ఖైదా దాడులు చేసిన తరువాత ఐదు నెలల తర్వాత 2002లో US అధ్యక్షుడు జార్జ్ W బుష్ "యాక్సిస్ ఆఫ్ ఈవిల్" అనే పదాన్ని మొదటిసారి ఉపయోగించినట్లు తెలుస్తోంది. అందులో బుష్ ప్రస్తావించిన దేశాలు ఇరాక్, ఇరాన్, ఉత్తర కొరియా. కొంతమంది విశ్లేషకుల ప్రకారం, ఈ మూడు దేశాలు చాలా చిన్నవి, "విఫలమైన" రాష్ట్రాలు. గత 22 ఏళ్లలో చాలా మార్పులు వచ్చాయి. ఇరాక్, యుఎస్ ఆక్రమించిన తరువాత దానిని ఈ లిస్ట్ లో చేర్చలేదు.

ప్రస్తుత ఈ యాక్సిస్‌లో పెద్ద ఆర్థిక వ్యవస్థలు, పెద్ద మిలిటరీలు ఉన్న దేశాలు ఉన్నాయి. వారి ఉమ్మడి శత్రువు - US నేతృత్వంలోని పాశ్చాత్య దేశాలు. ఈ దేశాలు పశ్చిమ దేశాలచే విధించిన తీవ్ర ఆంక్షలను ఎదుర్కొంటున్నాయి. ఈ ఈవిల్ దేశాలన్నీ బలమైన వ్యక్తుల చేతుల్లో ఉన్నాయని మనం గుర్తుంచుకోవాలి.

నేటి దేశాల జాబితాలో నెతన్యాహు బహుశా ఇరాన్, చైనా, రష్యా, ఉత్తర కొరియాలను సూచిస్తున్నారు. ఇరాన్ మంగళవారం (అక్టోబర్ 1) ఇజ్రాయెల్‌పై సుమారు 200 బాలిస్టిక్ క్షిపణులను ప్రయోగించినప్పుడు, అణు శక్తులు, ఐక్యరాజ్యసమితి భద్రతా మండలిలోని సభ్యులైన దాని మిత్రదేశాలైన రష్యా, చైనాలు మద్దతు ఇస్తాయని విశ్వాసంతో అలా చేసింది. ఇటీవలి సంవత్సరాలలో చైనా, రష్యా, ఇరాన్ మధ్య బలమైన సంబంధాలు నెలకొన్నాయి. వీటి ఉమ్మడి శత్రువు మాత్రం యూఎస్ నేతృత్వంలోని పశ్చిమ దేశాలే అని చెప్పడంలో సందేహం లేదు.

చైనా, ఇరాన్‌తో 300 బిలియన్ డాలర్ల కంటే ఎక్కువ విలువైన 25 ఏళ్ల వ్యూహాత్మక ఒప్పందాన్ని కుదుర్చుకుంది. రష్యాతో చైనా భాగస్వామ్యం సంవత్సరాలుగా పెరుగుతోంది. ఉక్రెయిన్‌తో యుద్ధంలో రష్యాకు మద్దతు ఇస్తుంది. మూడు దేశాలు వాణిజ్యాన్ని పెంచుకుంటూ పోతున్నాయి. పాశ్చాత్య ఆంక్షలను నివారించే వాణిజ్య మార్గాలను, చెల్లింపు వ్యవస్థలను అభివృద్ధి చేస్తున్నాయి. అలాగే ఆయుధాలు, మందుగుండు సామగ్రి వ్యాపారం చేస్తున్నాయి.

1979 ఇస్లామిక్ విప్లవం నుండి, ఇరాన్ ఈ ప్రాంతంలో 'యాక్సిస్ ఆఫ్ రెసిస్టెన్స్' అని పిలిచే దానిని అభివృద్ధి చేసింది. ఇందులో ఇరాన్ ఆర్థిక దన్నుతో పాటు ఆయుధాలు, సైనిక శిక్షణతో సంవత్సరాల తరబడి పెంపొందించిన మిలిటెంట్ గ్రూపులు - లెబనాన్‌లోని హిజ్బుల్లా, గాజాలోని హమాస్, యెమెన్‌లోని హౌతీలు, ఇరాక్‌లోని షియా ముస్లిం గ్రూపులు దీని ఆధీనంలో ఉన్నాయి.

ఇరాన్ యాక్సిస్ ఆఫ్ రెసిస్టెన్స్‌లో అధికారికంగా భాగమైన ఏకైక దేశం సిరియన్ ప్రభుత్వం. అనేక ఇరాన్-మద్దతు గల మిలీషియాలకు సిరియా ఆతిథ్యం ఇస్తుంది.

హెజ్ బొల్లా అంటే అరబిక్‌లో "పార్టీ ఆఫ్ గాడ్", లెబనాన్‌లో అంతర్యుద్ధం సమయంలో 1970లలో ఉద్భవించింది. ఇరాన్ రివల్యూషనరీ గార్డ్స్ మద్దతుతో హసన్ నస్రల్లా సమూహం బాధ్యతను స్వీకరించి, దానిని పోరాట యంత్రంగా రూపొందించిన తర్వాత ఇరాన్ మిత్రదేశాలలో ఇది అత్యంత శక్తివంతమైన శక్తిగా మారింది. 1987లో మొదటి పాలస్తీనా ఇంటిఫాదా (తిరుగుబాటు) తర్వాత హమాస్ ఉనికిలోకి వచ్చింది. PLO నుంచి గాజా నియంత్రణను చేపట్టింది.

యెమెన్‌లోని హౌతీ తిరుగుబాటుదారులు ఇరానియన్లచే శిక్షణ పొందారు. ఆయుధాలు పొందారు. 2014లో వారి దేశ రాజధానిని స్వాధీనం చేసుకున్నారు. ఇరాన్ 'యాక్సిస్ ఆఫ్ రెసిస్టెన్స్' మధ్య బంధం వారి ఉమ్మడి శత్రువు - ఇజ్రాయెల్ యునైటెడ్ స్టేట్స్.