హారప్పాలో సార్వత్రిక దేవుడు

-బేతి పాణిగ్రాహి

మహాభారతం ప్రభావం అంతకంతకూ పెరిగి పోగా దైవ స్వరూపుడిగా కృష్ణుడి కీర్తి ప్రతిష్టలు ఇంకా ఇంకా అధికమైనాయి. అతడు ఆర్యుల సామ్రాజ్యంలో కేవలం ఆరాధ్య పురుషుడే కాదు – సార్వత్రిక దైవం కూడా. ఆ ప్రాంతపు నలు చెరగుల ప్రజలు అతడిని భక్తితో పూజించారు.

“ కృష్ణుడి బోధనలు స్థలకాలాలకతీతమైనవి..” అన్నాడొక తత్వవేత్త. “అవి మానవ స్థితి గతుల గురించి చెబుతాయి, మన ఆశలకు, భయాలకు పరిష్కారం చూపుతాయి. ఈ విశాల విశ్వంలో మనం ఒంటరి వాళ్ళం కాము, మనల్ని మించిన మరో అంశానికి అనుసంధానించి ఉన్నాము..అని ఆయన ప్రేమ, కారుణ్య సందేశం మనకు గుర్తు చేస్తుంది.”

భగవద్గీతలో పొందుపరిచిన ఆయన బోధనలు స్థలకాలాల కతీతమైన విజ్ఞానంగా, నమ్మకాలు, నేపథ్యంతో సంబంధం లేకుండా అందరికీ వర్తించే సూత్రావళిగా ప్రసిద్ధి గాంచాయి.

ప్రేమ, కారుణ్యం, ఫలితం ఆశించని కర్మకు సంబంధించి ఆయన సందేశం ప్రజల హృదయాల్లోకి లోతుగా చొచ్చుకుపోయి, జీవిత పరమార్థం గురించి కొత్త అర్థాలు స్ఫురియింపజేసింది.

“కృష్ణుడి దైవత్వం ఒక ప్రాంతానికి, ఒక జాతికి పరిమితమైనది కాదు..” అన్నాడొక తాంత్రికుడు. “అంతిమ సత్యానికి, మార్పు చెందని సకల అస్తిత్వసారానికి అతడు మూర్తిమత్వం. మనం వేరువేరు కాదు, పైపెచ్చు అందరమూ దైవ సమస్తంలో భాగస్తులం.. అని ఆయన బోధనలు తెలియ జేస్తాయి.”

ఒక బౌద్ధ సన్యాసి, ఒక జైన పండితుడు, ఒక హిందూ పూజారి... ఒక తాటి,పైకి వచ్చి కృష్ణుడి పట్ల తమ భక్తి ప్రపత్తులు ప్రదర్శించారు. “ మన మార్గాలు భిన్నమైనవి కావచ్చు, ఆయన బోధనలలో అదే దైవిక ప్రేమని, మార్గదర్శకత్వాన్ని చూడగలం.”

సంవత్సరాలు గడిచాయి. ఒకప్పుడు బలమైన, ఐక్యశక్తిగా వర్ధిల్లిన ఆర్యసామ్రాజ్యం చీలి బీటలు వారనారంబించింది. సువిశాల సామ్రాజ్యం చిన్నచిన్న రాజ్యాలుగా విడిపోయింది, ఒక్కో రాజ్యం ఒక్కో రాజు పాలనలోకి పోయింది. ఒకప్పుడు ఇంద్రసేనుడి నాయకత్వంలో సమైక్యతకి, సమగ్రతకి పేరుగాంచిన ఆర్య రాజ్యం చిన్నచిన్న కీచులాటలు, ప్రాంతీయ విబేదాలు, పాలకుల స్వార్థప్రయోజనాల కారణంగా విచ్చిన్నం కాజొచ్చింది.

చెక్కుచెదరని విశ్వాసం, స్థిరసంకల్పం గల యువరాజు అశోకుడు అందరికీ ఆశాదీపంలా కనిపించాడు. అతడు అన్ని రాజ్యాలు పర్యటించి, పాలకులు, దౌత్యవేత్తలతో సంధిమంతనాలు జరిపి కొత్త ఒడంబడికలు చేసుకున్నాడు. అతని ఆకర్షణ, దార్శనికత ఇతరులు అతన్ని అనుసరించేలా ప్రేరేపించాయి. అనతి కాలంలోనే ఒక కొత్త సామ్రాజ్యం రూపు దిద్దుకోనారంభించింది.

అశోకుడి పాలన శాంతి సౌభాగ్యాలకు పెట్టింది పేరు. అతడు వర్తక వాణిజ్యాలను బాగా ప్రోత్సహించాడు. అతని హయాంలో కళలు, సంస్కృతీ మరోమారు అభివృద్ధి చెందాయి. అతడు రోడ్లు వేయించి, చెట్లు నాటించి, రాజ్యాన్ని ప్రగతి పథంలో నడిపించి ప్రజల మన్ననలందుకున్నాడు. కానీ కాలక్రమేణా అతని వారసులు పరస్పరం కలహించుకుని సామ్రాజ్యంలో మరోసారి చీలికలు తెచ్చారు.

కాలచక్రం పునరావృతమైంది. సామ్రాజ్యాలు అవతరించాయి, పతనమైనాయి. కొత్త నాయకులు వచ్చారు, తమ తమ సొంత పంథాలు అనుసరించారు. అయినప్పటికీ గతకాలాల శిథిలాల నడుమ ఒక ఆశారేఖ వెలుగు ప్రసరించడం ఆపలేదు; ప్రేమ, కరుణల శక్తి ప్రజలను ఎప్పుడూ సమైక్యపరుస్తుంది, కృష్ణుడి బోధనలు నిత్యం అందరికీ వర్తిస్తాయి..అన్న ఎరుకే ఆ ఆశారేఖ.