వైజాగ్ లో ఎకరా 99 పైసలకే కేటాయింపు

టాటా కన్సల్టెన్సీ సర్వీసెస్ (TCS), ఉర్సా క్లస్టర్స్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్‌తో కుదుర్చుకున్న ఒప్పందాల తర్వాత జూన్ 20, శుక్రవారం ఎకరానికి 99 పైసల చొప్పున భూమి కేటాయింపును ప్రకటించారు. చంద్రబాబు నాయుడు నేతృత్వంలోని రాష్ట్రం పెట్టుబడులను ఆకర్షించడానికి ఈ దూకుడు చర్యలు ప్రభుత్వం తీసుకుంది.

ఈ చర్యలు ఆర్థిక వృద్ధికి ఉత్ప్రేరకంగా పనిచేస్తాయని ప్రభుత్వం పేర్కొంటుండగా, విమర్శకులు పారదర్శకత లేకపోవడం, పక్షపాతం చూపే అవకాశం, భూ కేటాయింపు నిబంధనల ఉల్లంఘించటం, ముఖ్యంగా ఉర్సా ఒప్పందంలో విజయవాడ మాజీ ఎంపీ కేశినేని శ్రీనివాస్ (నాని) బహిరంగ విమర్శులు చేశారు.

విశాఖపట్నం మెట్రోపాలిటన్ రీజియన్ డెవలప్‌మెంట్ అథారిటీ (VMRDA) కింద విశాఖపట్నంలో ప్రపంచ స్థాయి IT/ITeS క్యాంపస్‌ను స్థాపించడానికి కాగ్నిజెంట్ రూ. 1,582.98 కోట్ల పెట్టుబడి పెట్టడం ద్వారా 2033 నాటికి 8,000 ఉద్యోగాలు సృష్టించవచ్చని అంచనా వేశారు.

కాపులుప్పాడ వద్ద 21.31 ఎకరాల కేటాయింపు, ఎకరానికి 99 పైసలకు లీజుకు ఇచ్చారు. ఇది హైదరాబాద్ హైటెక్ నగరాన్ని ప్రతిబింబించే రాష్ట్ర ప్రణాళికకు అనుగుణంగా ఉందని చెప్పొచ్చు.

పెద్ద పెట్టుబడి, నామమాత్రపు ధర

పెట్టుబడుల ప్రోత్సాహకాలకు నాయకత్వం వహిస్తున్న ఐటీ మంత్రి నారా లోకేష్, జనవరి 2025 నాటికే ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో పెట్టుబడులు పెట్టడానికి కాగ్నిజెంట్ ఆసక్తి చూపుతుందని చెప్పారు. ప్రపంచ ఆర్థిక వేదిక కోసం దావోస్‌కు వెళ్లిన సందర్భంగా కాగ్నిజెంట్ సీఈఓ ఎస్ రవి కుమార్‌కు ఆయన ఒక అభ్యర్థన చేశారు.

సమావేశం తర్వాత లోకేష్ X లో ఇలా అన్నారు. టెక్నాలజీ దిగ్గజం @Cognizant CEO @imravikumars తో అద్భుతమైన సమావేశం జరిగింది. త్వరలో మంచి కొత్త విషయాలు వస్తున్నాయి. వేచి ఉండండి.” అనటం విశేషం.

100 శాతం స్వయం నిధులతో నడిచే ఈ ప్రాజెక్ట్, ఐటీ పవర్‌హౌస్‌గా పెరుగుతున్న రాష్ట్రమైన ఆంధ్రప్రదేశ్ పట్ల కాగ్నిజెంట్ దీర్ఘకాలిక నిబద్దత ఉందని ప్రభుత్వం చెబుతోంది.

నామమాత్రపు ధర నిర్ణయించడం ఆశ్చర్యాన్ని కలిగించింది. ఇది TCS , ఉర్సాలకు గతంలో జరిగిన కేటాయింపుల నుంచి వచ్చిన ఆందోళనలను ప్రతిబింబిస్తుంది. సుమారు రూ. 1,000 కోట్ల విలువైన భూమిని దాని మార్కెట్ విలువలో సగదనికి సగం తగ్గించి అప్పగిస్తున్నారని విమర్శలు ఉన్నాయి. ఇది మరీ న్యాయంగా ఉండటంతో పలు ప్రశ్నలు ఉత్పన్న మవుతున్నాయి.

భారతదేశంలో అతిపెద్ద ఐటీ సేవల సంస్థ అయిన TCS, 2025 ఏప్రిల్‌లో విశాఖపట్నంలోని ఐటీ హిల్ నంబర్ 3 వద్ద 21.16 ఎకరాలను పొందింది. అది కూడా ఎకరానికి 99 పైసల చొప్పున. రూ. 1,370 కోట్ల ప్రణాళికాబద్ధమైన పెట్టుబడితో, TCS 12,000 ఉద్యోగాలను సృష్టించడం అనేది ప్రతిపాదన. 90 రోజుల్లోపు కార్యకలాపాలను ప్రారంభించడం, 2-3 సంవత్సరాలలో 10,000 మంది ఉద్యోగులకు శాశ్వత క్యాంపస్‌ను పూర్తి చేయడం లక్ష్యంగా పెట్టుకుంది. అక్టోబర్ 2024లో లోకేష్ టాటా గ్రూప్ ముంబై ప్రధాన కార్యాలయాన్ని సందర్శించిన సందర్భంగా ఈ ఒప్పందం ఖరారు చేశారు.

TCS ఆంధ్రప్రదేశ్‌లో బలమైన ఉనికిని కలిగి ఉంది. హైదరాబాద్‌లో ఇప్పటికే ఉన్న సౌకర్యాలు, పెద్ద ఎత్తున IT ప్రాజెక్టులను అందించిన చరిత్ర ఉంది. విశాఖపట్నం పట్ల దాని నిబద్ధత టైర్-2 నగరాల్లో దాని విస్తరణ వ్యూహానికి అనుగుణంగా ఉంటుంది. తక్కువ కార్యాచరణ ఖర్చులు, ప్రభుత్వ ప్రోత్సాహకాలను పెంచుతుంది. కంపెనీ ఆర్థిక స్థిరత్వం, నిరూపితమైన ఉద్యోగ సృష్టి రికార్డు తక్కువ తెలిసిన సంస్థల మాదిరిగా కాకుండా, రాష్ట్రానికి తక్కువ-రిస్క్ భాగస్వామిగా పనిచేస్తుంది.

TCSపై విశ్వసనీయత ఉన్నప్పటికీ, కేటాయింపు విమర్శలకు గురైంది. మాజీ అధికారి EAS శర్మ ఏప్రిల్ 17న AP చీఫ్ సెక్రటరీ K విజయానంద్‌కు రాసిన లేఖలో, 99-పైసల రేటు ప్రభుత్వ ఉత్తర్వు (GO) Ms 571 (సెప్టెంబర్ 14, 2012)ను ఉల్లంఘిస్తుందని, ఇది మార్కెట్ రేటులో 10 శాతం వద్ద లీజులను మూడు సంవత్సరాలకు ఒకసారి పునరుద్ధరించటాన్ని తప్పనిసరి చేస్తుందని అన్నారు.

భూమి మార్కెట్ విలువ రూ. 1,000 కోట్లుగా అంచనా వేసినందున, ఈ ఒప్పందం ప్రజా వనరులను తగ్గిస్తుందని విమర్శకులు వాదిస్తున్నారు. YSR కాంగ్రెస్ పార్టీ (YSRCP) దీనిని "భూ కుంభకోణం"లో భాగంగా ముద్ర వేసింది. అయితే TCS కి సంబంధించి అక్రమాలకు సంబంధించిన ఆధారాలు కనిపించడం లేదు. పారదర్శకత కోసం డిమాండ్లు, ముఖ్యంగా స్థానిక ఉద్యోగ హామీలపై, సబ్సిడీ భూమిని పొందిన తర్వాత కంపెనీలు వాగ్దానం చేసిన ఉపాధిని అందించడంలో విఫలమైన గతంలో ఎటువంటి పరిస్థితులు వచ్చాయో అవే పరిస్థితులు వచ్చే అవకాశాలు లేకపోలేదు.

కాపులుప్పాడ (56.36 ఎకరాలు) వద్ద AI డేటా సెంటర్ మరియు IT పార్క్ (3.5 ఎకరాలు) కోసం 2025 ఏప్రిల్ 10న ఉర్సా క్లస్టర్స్ ప్రైవేట్ లిమిటెడ్‌కు 59.86 ఎకరాలను కేటాయించడం తీవ్ర వివాదానికి దారితీసింది. రూ. 9.1 లక్షల చెల్లింపు మూలధనంతో ఫిబ్రవరి 2025లో భారతదేశంలో విలీనం చేయబడిన ఉర్సా రూ. 5,728 కోట్ల పెట్టుబడి, 2,500 ఉద్యోగాలను హామీ ఇస్తుంది. అయితే దాని అస్పష్టమైన నేపథ్యం, రాజకీయ సంబంధాలు పక్షపాత ఆరోపణలకు ఆజ్యం పోశాయి.

జవాబుదారీతనం కోసం పిలుపు

ఉర్సా ఒప్పందాన్ని "భూ కబ్జా"గా సీపీఐ(ఎం) ముద్ర వేసింది. ఈ 59.86 ఎకరాల విలువ రూ. 3,000 కోట్లు ఉంటుందని ఆ పార్టీ అంచనా వేసింది. ప్రపంచ సంస్థైన టీసీఎస్ కు కేటాయించిన భూమి కంటే పరీక్షించబడని కంపెనీకి దాదాపు మూడు రెట్లు భూమి ఎందుకు వచ్చిందని విమర్శకులు ప్రశ్నిస్తున్నారు. ముఖ్యమంత్రి ఎన్ చంద్రబాబు నాయుడు రాష్ట్ర పెట్టుబడి ప్రోత్సాహక బోర్డు (SIPB) తగిన శ్రద్ధ లేకుండా కేటాయింపులను వేగవంతం చేసిందని వైఎస్ఆర్సీపీ ఆరోపించింది. పారదర్శకత, ప్రజా జవాబుదారీతనం లోపించడం వల్లే ఈ ఒప్పందాన్ని రద్దు చేయాలని సీపీఐ(ఎం) డిమాండ్ చేసింది.

చంద్రబాబు నాయుడు నేతృత్వంలోని టిడిపి ప్రభుత్వం, గుజరాత్ 2008 టాటా మోటార్స్ ఒప్పందాన్ని అనుసరించి వ్యూహాత్మక ప్రోత్సాహకాలుగా కేటాయింపులను సమర్థిస్తోంది. ఇక్కడ ఎకరానికి 99 పైసల భూమి పారిశ్రామిక వృద్ధిని ప్రేరేపించింది. జూలై 2024 నుంచి SIPB రూ. 5.34 లక్షల కోట్ల విలువైన ప్రాజెక్టులను ఆమోదించింది. 4.73 లక్షల ఉద్యోగాలను లక్ష్యంగా చేసుకుంది. కాగ్నిజెంట్ మరియు TCS ఒప్పందాలు, వాటి 20,000 ఉమ్మడి ఉద్యోగ అంచనాలతో, విశాఖపట్నం ప్రతిపాదిత 500 ఎకరాల డేటా సిటీకి లంగరుగా పరిగణించబడుతున్నాయి. అంతర్జాతీయ ఆటగాళ్లను ఆకర్షించడానికి నామమాత్రపు ధర నిర్ణయించడం ఒక ప్రామాణిక పద్ధతి అని ప్రభుత్వం వాదిస్తుంది. హైదరాబాద్ IT బూమ్‌ను ఒక ఉదాహరణగా పేర్కొంటోంది.

కాగ్నిజెంట్, టిసిఎస్, ఉర్సాలకు ఆంధ్రప్రదేశ్ భూ కేటాయింపులు విశాఖపట్నంను ఐటి హబ్‌గా ఎదిగేలా ప్రతిష్టాత్మకమైన ప్రయత్నాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి. కానీ వివాదాలతో నిండిపోయాయి. కాగ్నిజెంట్, టిసిఎస్ విశ్వసనీయ పెట్టుబడులను తీసుకువస్తుండగా, ఉర్సా ఒప్పందం అస్పష్టమైన ఆలోచనలతో వస్తోందనే విమర్శలను ఎదుర్కొంటోంది.