ఏపీలో అరటి కాయ ఎంతో తెలుసా?

ధరల పతనానికి మూల కారణాలు

అరటి ధరలు టన్నుకు రూ. 25 వేల నుంచి రూ. 2 వేలకు పడిపోవడానికి ప్రధాన కారణం రాష్ట్రంలో అరటి సాగు విస్తరణ. 2025లో అరటి ఉత్పత్తి గత సంవత్సరానికి కంటే ఈ సంవత్సరం దాదాపు రెట్టింపు అయిందని నిపుణులు అంచనా వేశారు. ఇది మార్కెట్‌లో తీవ్ర కలకలం రేపి రైతుల్లో ఆందోళన పెంచింది. రైతులు ఆర్థిక నష్టాలతో పోరాడుతూ, పంటలను కోత లేకుండా పొలాల్లోనే పశువుల ఆహారంగా వాడుతున్నారు.

ఇంకో ముఖ్య కారణం శీతల వాతావరణం వల్ల ఎగుమతులు 30 శాతం తగ్గడం. మహారాష్ట్ర, ఉత్తరప్రదేశ్, ఆంధ్రప్రదేశ్, కర్ణాటకలో 12 డిగ్రీల దిగువ ఉష్ణోగ్రతలు అరటి పంటలకు 'చిల్లింగ్ ఇంజురీ'లు కలిగించాయి. ఇది ఎగుమతులు $24 మిలియన్ల నష్టాన్ని కలిగించింది. రాయలసీమలో ఎండిపోవడం, అధికంగా బెట్టలు రావడం, ప్రమాదకరమైన వానలు కూడా పంటలకు దెబ్బ తీశాయి. అయినా ఉత్పత్తి ఎక్కువగా ఉండటంతో ధరలు పడిపోయాయి. హార్టికల్చర్ డిపార్ట్‌మెంట్‌పై ఆరోపణలు ఉన్నాయి. MSP (కనీస మద్దతు ధర) హామీ లేకపోవడం, మార్కెటింగ్ మౌలిక సదుపాయాల కొరత వంటివి సమస్యను తీవ్రతరం చేశాయి.

ఈ పతనం కేవలం వాతావరణ సమస్యల వల్ల కాదు. పాలసీ లోపాల వల్ల కూడా వచ్చిందని వ్యవసాయ రంగ పరిశీలకులు చెబుతున్నారు. గత ప్రభుత్వంలో ప్రవేశపెట్టిన క్రాప్ ఇన్సూరెన్స్, ఇన్‌పుట్ సబ్సిడీలు రద్దయ్యాయి. 'అన్నదాత సుఖీభవ' స్కీమ్‌లో రూ. 40 వేల హామీకి రూ. 10 వేలు మాత్రమే చెల్లించారు. ఇది రైతులలో అసంతృప్తిని పెంచుతోంది.

రాష్ట్రంలో 2.5 లక్షల ఎకరాల్లో అరటి సాగు

ఆంధ్రప్రదేశ్ దేశంలో అరటి ఉత్పత్తిలో మొదటి స్థానంలో ఉంది. 2025లో 5.83 మిలియన్ టన్నులు ఉత్పత్తి జరిగింది. సాగు విస్తీర్ణం లక్ష హెక్టార్లు (సుమారు 2.5 లక్షల ఎకరాలు). గత 5 సంవత్సరాల్లో 80 వేల హెక్టార్ల నుంచి రెట్టింపు అయింది. ఈ విస్తరణకు కారణం రైతులు సాంప్రదాయ పంటల నుంచి అరటికి మారడం, డ్రిప్ ఇరిగేషన్, టిష్యూ కల్చర్ వంటి ఆధునిక పద్ధతులు ఉపయోగించడం వల్ల పంట దిగుబడి బాగా వచ్చింది. 2025లో 7-12 శాతం పంట దిగుబడి పెరిగింది.

ఈ విస్తరణ ఆర్థికంగా లాభదాయకమైనప్పటికీ, మార్కెట్ స్థిరత్వం లేకపోతే రైతులకు ప్రతికూలం. ప్రభుత్వం 18.23 లక్షల హెక్టార్ల హార్టికల్చర్ సాగును రెట్టింపు చేయాలని ప్రణాళిక వేసింది. కానీ అరటి మాత్రంగా 40 వేల హెక్టార్లు (సుమారు 1 లక్ష ఎకరాలు) రాయలసీమలో ఉన్నాయి.

అనంతపురం, కడపలో జిల్లాల్లో అత్యధిక సాగు

అరటి సాగులో ముందంజలో ఉన్న జిల్లాలు అనంతపురం, వైఎస్సార్ కడప, కృష్ణ, తూర్పు/పశ్చిమ గోదావరి, విజయనగరం, విశాఖపట్నం ఉన్నాయి. అనంతపురంలో 46,900 ఎకరాలు, 13 మిలియన్ టన్నులు, కడపలో 42,000 ఎకరాలు, 11.5 మిలియన్ టన్నులు, అన్నమయ్యలో 27,200 ఎకరాలు. రాయలసీమలో G9 రకం ప్రధానం, కోస్తా ప్రాంతాల్లో చక్కరకేలి, కర్పూర వంటి స్థానిక రకాలు పండాయి.

జిల్లా	సాగు విస్తీర్ణం (ఎకరాలు)	ఉత్పత్తి (టన్నులు)	ప్రధాన రకాలు
అనంతపురం	46,900	13 మిలియన్	G9, రోబస్టా
కడప (YSR)	42,000	11.5 మిలియన్	G9, రస్తాలి
కృష్ణ	30,000	8-10 మిలియన్	కావెండిష్
తూర్పు గోదావరి	25,000	7 మిలియన్	చక్కరకేలి

ఈ జిల్లాలు రాష్ట్ర ఉత్పత్తి 40 శాతానికి పైగా అందిస్తున్నాయి. కానీ రాయలసీమలో ఎండి, కోస్తాలో తుఫానులు (ముఖ్యంగా సైక్లోన్ మొంథా) ప్రమాదాలు పెంచాయి. సహజ పొలం సాగు (ZBNF) వంటి మోడల్స్ తుఫానులకు 5 శాతం మాత్రమే నష్టం కలిగించాయి. ఇది భవిష్యత్ లో మార్గదర్శకంగా మారవచ్చు.

కడప జిల్లాలో అరటి రైతులకు నేడు జగన్ పరామర్శ

మాజీ ముఖ్యమంత్రి వైఎస్ జగన్ మోహన్ రెడ్డి నవంబరు 25 నుంచి మూడు రోజుల పులివెందుల (కడప జిల్లా) పర్యటన చేస్తున్నారు. బుధవారం (నవంబరు 26) ఉదయం 9 గంటలకు వాసవి ఫంక్షన్ హాల్‌లో వివాహానికి హాజరై, తర్వాత బ్రహ్మణపల్లి గ్రామంలో అరటి తోటలను పరిశీలించి, స్థానిక రైతులతో చర్చిస్తారు. ఈ పర్యటనలో ప్రజా దర్బార్‌లు, పంటల పరిశీలనలు, సానుభూతి సందర్శనలు ఉన్నాయి.

ఈ సందర్శన రాజకీయంగా అరటి ధరల పతనం కీలకం కానుంది. తుఫాను నష్టాలపై ప్రభుత్వ నిర్లక్ష్యాన్ని ప్రశ్నిస్తూ రైతుల మద్దతు పొందాలనే ప్రయత్నం చేస్తున్నారు. గతంలో కృష్ణా జిల్లాలో తుఫాను బాధితులను పరిశీలించినట్లుగా, ఇది YSRCP కి రైతుల అండగా మారవచ్చు.

కాంగ్రెస్ తులసి రెడ్డి  ఏమంటున్నారంటే...

గత సంవత్సరం టన్ను అరటి15000 రూపాయలు చొప్పున వ్యాపారస్తులు కొన్నారని, రైతుకు గిట్టుబాటు అయిందని ఈ సంవత్సరం వ్యాపారస్తులు కొనడం లేదని, అడిగేవారే లేరని ,పండిన పంటను ఏం చేయాలో అర్థంకాక రైతులు లబోదిబో అంటున్నారని కాంగ్రెస్ పార్టీ రాష్ట్ర ముఖ్య అధికార ప్రతినిధి డాక్టర్ నర్రెడ్డి తులసి రెడ్డి వాపోయారు.  ఆదివారం పులివెందుల నియోజవర్గం, వేముల మండలం బెస్తవారిపల్లె వద్ద అరటి తోటను తులసి రెడ్డి సందర్శించారు .ప్రభుత్వ వెంటనే జోక్యం చేసుకొని టన్ను అరటి 15 వేల రూపాయలు చొప్పున కొని రైతులను ఆదుకోవాలని ప్రభుత్వానికి విజ్ఞప్తి చేశారు .

ఏపీ రైతు సంఘం (A.P. Rythu Sangham) నాయకుల వ్యాఖ్యలు

రాష్ట్ర రైతు సంఘం అధ్యక్షుడు వి కృష్ణయ్య (V. Krishnaiah), జనరల్ సెక్రటరీ కె ప్రభాకర్ రెడ్డి (K. Prabhakar Reddy) మంగళవారం జారీ చేసిన ప్రెస్ స్టేట్‌మెంట్‌లో “అనంతపురం జిల్లాలో అరటి రైతులు తమ పంటను నాశనం చేయాల్సి వచ్చిందని, మార్కెట్ సౌకర్యాలు, మార్కెట్‌ఫెడ్ ద్వారా రూ.15,000 ప్రతి టన్నుకు MSP ఇవ్వాలి. ప్రభుత్వం తక్షణ చర్యలు తీసుకోకపోతే రైతులు మరింత నష్టపోతారు. రైతులకు ఇచ్చే రూ.20,000 ఒక ఎకరా పెట్టుబడి సహాయం రెంట్‌పై పండించే రైతులకు కూడా విస్తరించాలి” అని డిమాండ్ చేశారు. ఈ సంఘం మక్కా, అరటి రైతులకు తక్షణ మార్కెట్ సపోర్ట్ అందించాలని ప్రభుత్వాన్ని కోరింది.

రైతులు దారుణంగా ఓటమి చెందుతున్నారు: కేవీవీ

ఆంధ్రప్రదేశ్ లో రైతులు ఘోరంగా విఫలమవుతున్నారు. అరటి పంట అమ్మకంలో దారుణాలు చోటు చేసుకుంటున్నాయి. ప్రభుత్వం చొరవ తీసుకోకుంటే పత్తి రైతులు దారుణాలకు పాల్పడినా ఆశ్చర్య పోవాల్సిన అవసరం లేదని ఆంధ్రప్రదేశ్ రైతు సంఘం ప్రధాన కార్యదర్శి కేవీవీ ప్రసాద్ ‘ది ఫెడరల్’ కు చెప్పారు.

స్థిరమైన పరిష్కారాల అవసరం

అరటి సాగు ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు ఆర్థిక శక్తి. కానీ ప్రస్తుత సంక్షోభం హెచ్చరిక. ప్రభుత్వం MSP హామీ, ఎగుమతి ప్రోత్సాహాలు, మార్కెటింగ్ హబ్‌లు (అనంతపురం, కడపలో 40 వేల హెక్టార్లకు) ఏర్పాటు చేస్తే రైతుల విశ్వాసం పొందవచ్చు. సహజ సాగు, వాతావరణ స్థిరత్వం వంటి ఆధునిక పద్ధతులు భవిష్యత్ ఆధారం. రైతుల సంక్షోభం రాజకీయ ఆయుధంగా మారకుండా, సమగ్ర పరిష్కారాలు లేకపోతే ఈ 'అరటి గొలుసు' మరింత బరువెక్కుతుంది.