ఆర్థిక హబ్ గా అమరావతి
అమరావతిలో బ్యాంకులు, ఇన్సూరెన్స్ సంస్థల కార్యాలయాలకు కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మల సీతారామన్ శుక్రవారం శంకుస్థాపన చేశారు.
ఐదేళ్ల నిశ్శబ్దం, రాజకీయ గందరగోళం, కోర్టు కేసులు, రైతుల ఆందోళనల మధ్య దాదాపు మరణించినట్టు అనిపించిన ఆంధ్రప్రదేశ్ రాజధాని అమరావతి కల నవంబరు 28, 2025 ఉదయం 10 గంటలకు గట్టిగా పరుగు తీసింది. కేంద్ర ఆర్థిక మంత్రి నిర్మలా సీతారామన్ చేతులమీదుగా ఒకేసారి 28 జాతీయస్థాయి బ్యాంకులు, బీమా సంస్థలు, ఆర్థిక నియంత్రణ సంస్థల శంకుస్థాపన జరగడం కేవలం భూమిపూజల కార్యక్రమం మాత్రమే కాదు, ఇది చంద్రబాబు నాయుడు ప్రభుత్వం రెండో ఇన్నింగ్స్‌లో అమరావతిని తిరిగి పునరుజ్జీవింపజేస్తామని ప్రకటించిన ధైర్యసాహసాలకు ఢిల్లీ నుంచి వచ్చిన బలమైన ధీమా సంకేతం.
ఒకప్పుడు హైదరాబాద్‌కు పోటీగా దక్షిణాది ఆర్థిక హబ్‌గా ఊహించిన అమరావతి, 2019–2024 మధ్య దాదాపు పనికిరాని భూమిలా మారింది. ఈ ఒక్క రోజు కార్యక్రమం రాష్ట్ర రాజకీయ, ఆర్థిక చరిత్రలో మలుపు తిరుగుతుందనడానికి అతిశయోక్తి లేదు. రూ.1,334 కోట్ల పెట్టుబడి, 6,500కు పైగా ప్రత్యక్ష ఉద్యోగాలు, ఒకే చోట బ్యాంకింగ్, ఇన్సూరెన్స్, రెగ్యులేటరీ ఎకోసిస్టమ్ ఏర్పాటు, ఇదంతా కేవలం భవన నిర్మాణాలు కావు, ఆంధ్రప్రదేశ్ ఆర్థిక భవిష్యత్తుకు పునాదులు పడుతున్న ఘట్టం.
ఈ శంకుస్థాపనలు ఒక కొత్త అమరావతి అభివృద్ధికి కొత్త ఊపిరి పోస్తున్నాయి. 2019లో రాజధాని ప్రాజెక్టు ఆగిపోయిన తర్వాత, టీడీపీ ప్రభుత్వం మళ్లీ దాన్ని పునరుజ్జీవనం చేయడానికి ఈ చర్యలు తీసుకుంది. ఉద్దందరాయునిపాలెం, రాయపూడి, లింగయపాలెం, వెలగపూడి వంటి ప్రాంతాల్లో 27.855 ఎకరాల భూములను కేటాయించిన ఏపీసీఆర్‌డీఏ జాతీయ బ్యాంకులు, సహకార ఆర్థిక సంస్థలు, బీమా కంపెనీలకు శాశ్వత కార్యాలయాలు నిర్మించే అవకాశాన్ని కల్పించింది. ఈ పద్ధతి బ్యాంకులను షెడ్యూల్డ్ ఆఫీసుల నుంచి విముక్తి చేసి, రాజధానిలో కేంద్రీకృత కార్యకలాపాలకు దారితీస్తుంది. ఈ బ్యాంకుల్లో ఆర్‌బీఐ బ్రాంచ్ రాష్ట్రంలో ఆర్థిక నియంత్రణ, కరెన్సీ మేనేజ్‌మెంట్‌కు మూలస్తంభంగా మారుతుంది. ఎస్‌బీఐ వంటి పెద్ద బ్యాంకులు 3 ఎకరాల భూములపై నిర్మాణాలు చేపడతాయి, ఇది రాజధాని ఆర్థిక వ్యవస్థకు బలోపేతం చేస్తుంది.
14 ముఖ్య బ్యాంకులు
శంకుస్థాపనల్లో భాగంగా 14 ప్రధాన బ్యాంకులకు (రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా సహా) భూములు కేటాయించారు. ఇవి రాష్ట్ర స్థాయి కార్యాలయాలుగా పనిచేస్తూ, ఆర్థిక నియంత్రణ, రుణాలు, గ్రామీణ అభివృద్ధి వంటి రంగాల్లో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. ప్రధాన బ్యాంకులు, వాటి పెట్టుబడులు, సృష్టించబోయే ఉద్యోగాలు ఇలా ఉన్నాయి.
| బ్యాంకు పేరు | పెట్టుబడి (రూ. కోట్లు) | ఉద్యోగాలు |
| స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (ఎస్‌బీఐ) | 300 | 2,000 |
| ఆంధ్రప్రదేశ్ గ్రామీణ వికాస బ్యాంక్ | 256 | 1,000 |
| ఏపీ స్టేట్ కో-ఆపరేటివ్ బ్యాంక్ (ఏపీసీఓబీ) | 200 | 400 |
| బ్యాంక్ ఆఫ్ బరోడా | 60 | 300 |
| కెనరా బ్యాంక్ | 50 | 300 |
| యూనియన్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా | 50 | 160 |
| ఐడీబీఐ బ్యాంక్ | 50 | 215 |
| నాబార్డ్ (గ్రామీణ అభివృద్ధి బ్యాంక్) | 90 | 160 |
| సెంట్రల్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా | 40 | 300 |
| బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా | 40 | 200 |
| ఇండియన్ బ్యాంక్ | 40 | 105 |
| పంజాబ్ నేషనల్ బ్యాంక్ (పీఎన్‌బీ) | 15 | 150 |
| ఇండియన్ ఓవర్‌సీస్ బ్యాంక్ | 4-10 | 65 |
| రిజర్వ్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (ఆర్‌బీఐ) | - | - |
ఈ బ్యాంకుల్లో ఆర్‌బీఐ బ్రాంచ్ రాష్ట్రంలో ఆర్థిక నియంత్రణ, కరెన్సీ మేనేజ్‌మెంట్‌కు మూలస్తంభంగా మారుతుంది. ఎస్‌బీఐ వంటి పెద్ద బ్యాంకులు 3 ఎకరాల భూములపై నిర్మాణాలు చేపడతాయి. ఇది రాజధాని ఆర్థిక వ్యవస్థను బలోపేతం చేస్తుంది.
ఇన్సూరెన్స్ సంస్థలు
బీమా రంగంలో లైఫ్ ఇన్సూరెన్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (ఎల్‌ఐసీ), న్యూ ఇండియా అస్యూరెన్స్ కంపెనీ లిమిటెడ్ (ఎన్‌ఐఎసిఎల్)లకు శంకుస్థాపనలు జరిగాయి. వీటి వివరాలు.
| సంస్థ పేరు | పెట్టుబడి (రూ. కోట్లు) | ఉద్యోగాలు |
| లైఫ్ ఇన్సూరెన్స్ కార్పొరేషన్ ఆఫ్ ఇండియా (ఎల్‌ఐసీ) | 22 | 1,036 |
| న్యూ ఇండియా అస్యూరెన్స్ కంపెనీ లిమిటెడ్ (ఎన్‌ఐఎసిఎల్) | 93 | 150 |
ఈ సంస్థలు రాష్ట్రంలో బీమా కవరేజీని పెంచి పెన్షన్లు, ఆరోగ్య బీమా వంటి సేవలను సులభతరం చేస్తాయి. మొత్తం రూ.115 కోట్ల పెట్టుబడితో 1,186 ఉద్యోగాలు ఏర్పడటం వల్ల స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థకు మంచి ఊతం ఇచ్చినట్లవుతుంది.
ఆర్థిక హబ్‌గా అమరావతి ఊపందుకోవచ్చా?
ఈ శంకుస్థాపనలు అమరావతిని 'ఫైనాన్షియల్ డిస్ట్రిక్ట్'గా మార్చేందుకు కీలకమైనవి. కేంద్ర, రాష్ట్ర ప్రభుత్వాల సమన్వయంతో జరిగిన ఈ కార్యక్రమం, సైక్లోన్ మొంథా ప్రభావంతో ఆలస్యమైనా, ఇప్పుడు వేగంగా అభివృద్ధి చెందుతోంది. రూ.1,300 కోట్ల పైబడిన పెట్టుబడి రాష్ట్ర జీడీపీకి 0.5 శాతానికి పైగా దోహదపడుతుందని నిపుణులు అంచనా వేస్తున్నారు. అయితే నిర్మాణాలు త్వరగా పూర్తయ్యేలా మానిటరింగ్, ఫిన్‌టెక్ సపోర్ట్ వంటి అదనపు చర్యలు అవసరం. ఇది రాజధాని పునరుజ్జీవనానికి మాత్రమే కాక, ఆంధ్ర ఆర్థిక వృద్ధికి కొత్త దిశగా మారవచ్చు.
ఈ అభివృద్ధి ద్వారా అమరావతి హైదరాబాద్, చెన్నై వంటి నగరాలతో పోటీ పడగలదని ఆర్థికవేత్తలు ఆశిస్తున్నారు. రాష్ట్రంలో ఈజ్ ఆఫ్ డూయింగ్ బిజినెస్‌లో దేశంలో మొదటి స్థానంలో ఉన్న ఆంధ్రప్రదేశ్, ఈ ప్రాజెక్టులతో మరింత ముందుకు వెళుతుంది.