పేదలకు ఇళ్లు నినాదం కాదని చెప్పేందుకేనా?
ఏపీలో 6 లక్షల ఇళ్లకు అదనపు సాయం ఎందుకు? రాజకీయ వాగ్దానాలు, సామాజిక న్యాయం వెనుక ఏముంది?
ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం ప్రధానమంత్రి ఆవాస్ యోజన (PMAY) కింద 6 లక్షల ఇళ్ల నిర్మాణానికి అదనపు ఆర్థిక సాయం ప్రకటించడం, కేవలం పేదలకు ఇళ్లు అందించే ప్రయత్నం మాత్రమే కాదు, రాజకీయ, సామాజిక, పరిపాలనా కోణాల్లో లోతైన వ్యూహాలను ప్రతిబింబిస్తోంది. ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నాయుడు నేతృత్వంలోని TDP-JSP-BJP కూటమి ప్రభుత్వం, 2029 ఉగాది నాటికి 'ప్రతి పేద కుటుంబానికి ఇల్లు' అనే లక్ష్యాన్ని ప్రకటించిన సందర్భంగా ఈ నిర్ణయాన్ని తీసుకుంది. ఈ సాయం వల్ల 3.73 లక్షల BCలు, 1.57 లక్షల SCలు, 1.2 లక్షల STలు, మిగిలినవారు ప్రయోజనపడతారని అధికారులు తెలిపారు. ఈ మార్పు వెనుక ఉన్న కారణాలను విశ్లేషిస్తే ఇది గత YSRCP పాలిత హయాంలో ఆగిపోయిన ప్రాజెక్టుల పునరుద్ధరణ, ఎన్నికల వాగ్దానాల పూర్తి, సామాజిక న్యాయం కోసం ఒక వ్యూహాత్మక చర్యగా కనిపిస్తోంది.
గత ప్రభుత్వం 'క్యాన్సలేషన్ల' పరిణామాలు
YSRCP పాలిత హయాంలో (2019-2024) PMAY కింద 4.7 లక్షల ఇళ్లు క్యాన్సల్ చేయబడ్డాయి. 2.7 లక్షల కుటుంబాలకు పేమెంట్స్ ఆపబడ్డాయి. ఇది ఇళ్ల నిర్మాణాన్ని ఆలస్యం చేసి, 6 లక్షల మంది పేదలు డబ్బు లేక పోవడంతో ఇళ్లు పూర్తి చేయలేకపోయారు. TDP ప్రభుత్వం అధికారంలోకి వచ్చిన తర్వాత ఈ 'అపూర్తి' ఇళ్లకు అదనపు సబ్సిడీ (సుమారు రూ. 1.5 లక్షల నుంచి రూ. 2.5 లక్షల వరకు ప్రతి ఇంటికి) అందించడం ద్వారా గత ప్రభుత్వం ఆదుకోలేదని చెప్పటంగా భావించ వచ్చు. ఇప్పటికే 5.9 లక్షల ఇళ్లు 2026 మార్చి నాటికి పూర్తి చేసి అందజేయాలని ప్రణాళిక ఉంది. ఇవి గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో 3 సెంట్లు, నగరాల్లో 2 సెంట్ల భూమి ఇచ్చి నిర్మాణం చేయాలని నిర్దేశించారు.
అన్నమయ్య జిల్లా దేవగుడి పల్లె లో పేద కుటుబానికి ఇంటిని స్వాధీనం చేస్తూ వారితో సీఎం చంద్రబాబు నాయుడు...
రాజకీయ వ్యూహం
2024 అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో TDP కూటమి మెనిఫెస్టోలో 'పేదలకు ఇళ్లు' అనేది కీలక వాగ్దానం. అధికారంలోకి వచ్చిన 17 నెలల్లోనే ఈ ప్రకటన చేయడం, పార్టీ బలాన్ని బలోపేతం చేస్తుంది. BC, SC, ST కమ్యూనిటీలు సుమారు 6.5 లక్షల కుటుంబాలు ప్రభావితమవుతాయి. TDP కి మద్దతుగా మారే అవకాశం ఉంది. ముఖ్యమంత్రి నాయుడు, నవంబర్ 12న వర్చువల్గా 3 లక్షల ఇళ్ల గృహప్రవేశాలు చేపట్టి, "ప్రతి పేదవారికి ఇల్లు" అనే సందేశాన్ని ఇచ్చారు.. ఇది 2029లో జరిగే ఎన్నికలకు ముందుగా 'పెర్ఫార్మెన్స్' చూపించే వ్యూహం. అలాగే కేంద్ర ప్రభుత్వంతో సంబంధాలు మెరుగుపడటం వల్ల PMAY కింద అదనపు ఫండింగ్ రూ. 900 కోట్లు సైక్లోన్ డ్యామేజ్కు కోరినట్లు సులభంగా వస్తుందని అంచనా.
సామాజిక న్యాయం
ఈ సాయం కేవలం ఇళ్ల నిర్మాణానికి మాత్రమే కాదు, డ్రింకింగ్ వాటర్, ఎలక్ట్రిసిటీ, డ్రైనేజ్, రోడ్లు, గ్యాస్ కనెక్షన్లు వంటి మౌలిక సదుపాయాలతో కలిపి అందిస్తారు. ఇది PMAY-గ్రామీణ, PMAY-షరణ్ మోడల్స్ కింద రూ. 6 లక్షల వరకు ఆర్థిక సహాయం (సబ్సిడీలు, హోమ్ లోన్ సబ్సిడీలు)ను కలుపుతుంది. సామాజికంగా ఇది స్లమ్ రీహాబిలిటేషన్ ఇన్-సిట్యూ డెవలప్మెంట్ను ప్రోత్సహిస్తుంది. మహిళలు, పేదలకు ప్రత్యేక ప్రాధాన్యత ఇస్తుంది. సైక్లోన్ మొంథా వంటి విపత్తుల తర్వాత (రూ. 6,384 కోట్ల డ్యామేజ్) ఈ చర్యలు పునర్నిర్మాణానికి కూడా సహాయపడతాయి.
అసంపూర్తిగా పేదల ఇళ్లు
మొత్తం సాయం రూ. 4 లక్షల వరకు
కేంద్రం PMAY కింద గ్రామీణ ప్రాంతాల్లో రూ. 1.20 లక్షలు, పట్టణాల్లో రూ. 1.50 లక్షల వరకు అందిస్తుండగా, రాష్ట్ర ప్రభుత్వం దానికి తోడుగా భారీగా జోడిస్తోంది. ఫలితంగా పట్టణ లబ్ధిదారులకు కేంద్రం + రాష్ట్రం మొత్తం రూ. 4 లక్షల వరకు, గ్రామీణ లబ్ధిదారులకు మొత్తం రూ. 3.20 లక్షల వరకు సాయం అందుతుంది.
ఇది గత ప్రభుత్వాలతో పోలిస్తే గణనీయమైన పెంపు. అయితే ఈ సాయం ఆర్థికంగా బలహీన వర్గాలకు (EWS) మాత్రమే పరిమితం కావడం, మధ్యతరగతి కుటుంబాలకు ఇది దూరమవుతుందనే విమర్శలు వినిపిస్తున్నాయి.
వర్గీకరణ ఆధారిత ప్రత్యేక ఇన్సెంటివ్లు
ప్రభుత్వం సామాజిక న్యాయం దృష్ట్యా అదనపు సాయాన్ని రూపొందించింది.
ఎస్సీ, బీసీలకు రూ. 50,000
ఎస్టీలకు రూ. 75,000
పీవీటీజీ (ప్రత్యేక గిరిజన సమూహాలు) రూ. 1,00,000
ముస్లిం మైనారిటీలకు (కొత్తగా) రూ. 50,000
ఈ అదన సాయం వల్ల రాష్ట్ర ఖజానాకు రూ. 3,220 కోట్ల భారం పడనుంది. అయితే ఇది సామాజికంగా వెనుకబడిన వర్గాల గృహ నిర్మాణాన్ని వేగవంతం చేస్తుందనే అభిప్రాయం వ్యక్తమవుతోంది.
ఈ ఇళ్లు ఇక వేగంగా పూర్తవుతాయి...
ఆర్థిక భారం, సామాజిక లాభం
రూ. 3,220 కోట్ల అదనపు ఖర్చు రాష్ట్ర ఆర్థిక ఒత్తిడిని పెంచినప్పటికీ, దీర్ఘకాలంలో ఇది గ్రామీణ, పట్టణ పేదరిక నిర్మూలనలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది. గతంలో వైఎస్సార్సీపీ ప్రభుత్వం ప్రవేశపెట్టిన ‘నవరత్నాలు’లో భాగమైన ఈ పథకం, ప్రస్తుత కూటమి ప్రభుత్వం అమలు ద్వారా కొనసాగుతోంది. అయితే నిధుల కేటాయింపు, అమలు పారదర్శకత, లబ్ధిదారుల ఎంపికలో జాప్యం లాంటి సవాళ్లు ఇంకా ఎదుర్కొంటున్నాయి.
పాజిటివ్ లు వర్సెస్ సవాళ్లు
ఈ నిర్ణయం TDP ప్రభుత్వానికి 'పీపుల్-ఫ్రెండ్లీ' ఇమేజ్ను ఇస్తుంది. మునుపటి ప్రభుత్వ విమర్శలను (క్యాన్సలేషన్లు) ఎదుర్కొనేలా చేస్తుంది. అయితే సవాళ్లు కూడా ఉన్నాయి. ఫండింగ్ కేంద్రం నుంచి ఆశించిన రూ. 900 కోట్లు ఆగిపోతే ఆలస్యం, భూమి కేటాయింపుల్లో అవరోధాలు, టార్గెట్ 2029 నాటికి 25-30 లక్షల ఇళ్లు పూర్తి చేయడం వంటివి. మొత్తంగా ఇది సామాజిక స్థిరత్వానికి, ఆర్థిక పునరుద్ధరణకు దోహదపడుతుంది. ఏపీలో 'హౌసింగ్ రివల్యూషన్'ను ప్రారంభిస్తుందని విశ్లేషకులు అంచనా వేస్తున్నారు.